فلوس یا خیار شنبر یا خرنوب هندی (نام علمی: Cassia fistula) گیاهی با چند نام مختلف است که به‌صورت خودرو می‌روید و بیشتر متعلق به مناطق گرمسیر است. این گیاه خواص منحصربه‌فردی را به دنبال خود به یدک می‌کشد، یکی از این خواص مسهل بودن است.
فلوس چیست؟
فلوس درختی به ارتفاع ۱۰-۱۵ متر است که به حالت خودرو در بستر نقاط گرمسیر دنیا مانند آفریقا، هند و جنوب می‌روید و در بعضی نواحی ایران به نام خرنوب هندی و خیار شنبر نیز معروف است.
میوه فلوس یه طول ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر و به قطر ۳-۲ سانتیمتر است. اگر فلوس در قسمت طول آن شکافته شود تیغه‌های متعدد در آن دیده می‌شود که فلوس را به خانه‌های متعدد گاهی تا ۱۰۰ خانه تقسیم می‌کند.
درخت و میوه درخت فلوس
در داخل این خانه‌ها مایع چسبنده تیره‌رنگی وجود دارد که عسل خیار شنبر نامیده می‌شود. طعم این مایع کمی شیرین ولی نامطبوع است. برای استفاده از فلوس غلاف آن را کمی روی آتش گرم می‌کنند تا عسل خارج شود. معمولاً این عسل با روغن بادام مخلوط شده و به عنوان مسهل استفاده می‌شود البته می‌توان مغز فلوس را با قند یا شکر مخلوط کرده و در درجه حرارت معتدلی پخت که به آن فلوس پخته می‌گویند.
ترکیبات شیمیایی فلوس
مغز فلوس دارای اکسی آنتراکینون، مواد قندی، صمغ، اسانس و مواد روغنی است. خاصیت مسهلی فلوس مربوط به چند ماده شیمیایی است که از مشتقات آنتراکینون است.
خواص فلوس
عسل خیار شنبر در واقع همان شیره چسبناک است که در درون این قطعات وجود دارد. طعم این شیره چندان مطلوب نیست و بوی خوبی ندارد، اما تا حدی شیرین است.
برای مصرف خواص فلوس باید غلاف آن را به‌طور مستقیم بر روی آتش بگیرید و منتظر بیرون آمدن عسل آن باشید. معمولاً این عسل چسبنده را به عنوان ماده‌ای مسهل مورداستفاده قرار می‌دهند.
ضمن اینکه برای بهره بردن از این خاصیت، فلوس باید با روغن بادام مخلوط شود.
یعنی ترکیب خواص روغن بادام با فلوس موجب این تأثیر مفید می‌شود.
فلوس پخته از ترکیب قسمت مرکزی فلوس (مغز فلوس) با شکر یا قند به دست می‌آید و با درجه حرارت متوسطی پخته می‌شود.
گیاه فلوس چه خواصی دارد؟
خواص درمانی فلوس
- فلوس دارای طبع گرم وتر است و در طب سنتی بسیار کاربرد دارد.
- معمولاً برای بهبود دل‌پیچه و انسداد روده از خواص فلوس استفاده می‌شود.
- فلوس را می‌توان به شکل ضماد بر روی مفاصل دردناک بگذارید تا درد مفاصل و نقرس بهبود یابد.
- برای رفع اسهال خونی می‌توان از جوشانده پوست درخت فلوس استفاده کرد.
- فلوس باعث باز شدن و نرم شدن ریه می‌شود و از ورم آن می‌کاهد.
- ترکیب فلوس و آب گشنیز برای درمان دیفتری کاربرد دارد. برای بهره‌مند شدن از خواص گشنیز و خرنوب هندی، باید مخلوط را غرغره کنید.
- داروی فوق‌العاده برای درمان یبوست است و در اطفال و زنان باردار نیز قابل‌استفاده است.
- کلیه سنگ‌ساز را بهبود می‌بخشد و عملکرد آن‌ها را بهتر می‌سازد. حتی از بروز سنگ در کلیه‌ها پیشگیری می‌کند.
کاربرد فلوس برای درمان یبوست
برای بهره‌گیری از خواص فلوس به عنوان مسهل باید ۱۰ گرم شیره یا همان عسل فلوس را با یک لیتر آب جوش ترکیب و آنگاه از مواد اضافی پاک‌سازی کنید.
به همین راحتی مسهل فلوس آماده می‌شود.
البته اگر بیمار دچار یبوست شدید است، باید مقدار ۱۰ گرم عسل خرنوب هندی را به ۶۰ گرم افزایش داد. برای بهبود مزه این عسل بهتر است این جوشانده را با شربت انجیر یا گیلاس مصرف کرد.
یک لیتر آب تقطیرشده تهیه کنید و در آن به میزان ۵ گرم عسل خیار شنبر بریزید. در ادامه باید حدود ۱۲۵ گرم شکر یا قند آسیاب شده به این مخلوط اضافه و محلول را به‌طور تدریجی حرارت دهید. این حرارت باید متوسط باشد و باید منتظر بمانید تا آب داخل ترکیب از بین رود.
مخلوط شما با از دست دادن آب، غلیظ گردد و از نظر وزن به ۱۰۰ گرم برسد.
برای نتیجه‌بخش بودن خواص فلوس در این زمینه باید از آن به‌صورت روزانه به اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ گرم مصرف کرد.
خواص فلوس برای نوزادان
طرز تهیه فلوس برای زردی نوزاد
برای درمان زردی نوزادان یک لیتر آب تقطیرشده آماده نمایید و در آن مقدار ۵ گرم عسل خیار شنبر مخلوط نمایید. در ادامه باید حدود ۱۲۵ گرم شکر یا قند پودر شده به این مخلوط اضافه و محلول را به آهستگی روی حرارت بگذارید. این حرارت باید متوسط باشد و باید صبر کنید تا آب داخل ترکیب تمام شود.
مخلوط شما با از دست دادن آب، غلیظ می‌شود و از نظر وزن ۱۰۰ گرم گردد.
جهت نتیجه‌بخش بودن خواص فلوس در این مورد باید از آن به‌صورت روزانه به اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ گرم استفاده نمود.
خواص فلوس برای لاغری
جهت استفاده از فلوس برای لاغری دستور زیر را انجام دهید:
- چای سبز: 20 گرم
- مغز فلوس: 10 گرم
- سنا مکی: 5 گرم
- برگ به‌لیمو: 10 گرم
- زعفران: 1 گرم
- چای اولونگ: 15 گرم
- زیره سیاه: 5 گرم
- زنیان: 5 گرم
- انیسون: 5 گرم
- تخم کرفس: 10 گرم
- گل سرخ: 5 گرم
- هوفاریقون: 10 گرم
طرز تهیه: این دمنوش نیازی به حرارت ندارد و تنها باید آن‌ها را با آب 80 درجه قاطی نموده و سپس صبر کنید تا عصاره گیاه خارج گردد. سپس به ترکیب گیاه و آب جوشیده حدود 3 تا نهایتاً 10 دقیقه زمان بدهید تا دمنوش شما آماده مصرف گردد.
بنابراین باید هر بار، یک قاشق مرباخوری از این ترکیب را با آب جوشیده 80 درجه در یک لیوان ریخته و بعدازاینکه دم کشید آن را از صافی رد کرده و میل نمایید. اگر در زمان مصرف از این دمنوش میزان کالری دریافتی روزانه خود را نیز کنترل نمایید نتیجه خیلی خوبی به دست می‌آید و حتی می‌توانید ماهانه بین 3 تا 7 کیلوگرم وزن کم نمایید.
نحوه مصرف فلوس
طریقه مصرف میوه فلوس
جهت مصرف به‌صورت جوشانده فلوس باید 10 گرم عسل فلوس را با یک لیتر آب جوش قاطی نموده و آن را صاف‌کرده و به بیمار بخورانید. این جوشانده مسهل خوبی می‌باشد. میزان عسل فلوس را می‌تواند در مورد یبوست‌های سخت تا 60 گرم زیاد نمایید. البته جهت بهتر شدن مزه آن می‌توان مقداری شربت گیلاس یا انجیر به آن اضافه نمود.
جهت تهیه مربای فلوس باید 5 گرم عسل فلوس را با همان میزان آب مقطر مخلوط نموده و سپس مقدار 125 گرم قند پودر شده را به آن اضافه نمایید بعد آن را روی حرارت گذاشته تا به‌آرامی آب آن بخار گردد و وزن آن به 100 گرم برسد و غلیظ گردد. این مربا نیز مسهل بسیار خوبی می‌باشد میزان استفاده از آن 50-100 گرم در روز می‌باشد.
مضرات مصرفی فلوس
فلوس نیز درصورتی‌که بدون قاعده و بیش‌ازاندازه مصرف شود، قطعاً دارای مضرات و معایبی خواهد بود.
به‌طورکلی چسبندگی فلوس موجب به هم چسبیدن روده‌ها می‌شود و برای معده خطرناک است.
ضمن اینکه سبب اشکالاتی در روده نیز می‌گردد.
به همین خاطر آن را به‌تنهایی مصرف نمی‌کنند و همراه با مصطکی و انیسون روغن بادام مصرف می‌شود.
من هر روز برا درمان یبوست فلوس میخورم خوبه هم آیا ممکنه در دراز مدت مشکل برام پیش بیاد؟
اگر در مصرف زیاده روی نکنید مشکلی برای شما بوجود نمیاره. به هر حال، بهتره با متخصصین داروهای گیاهی نیز مشورت نمایید.
موارد زیر از عوارض جانبی فلوس هستند:
– افراد مبتلا به اسهال و بیماری‌های گوارشی بایستی از مصرف فلوس اجتناب کنند، زیرا ممکن است موجب تشدید بیماری شود.
– از آنجایی که فلوس به عنوان یک محرک سیستم عصبی کار می‌کند، ممکن است موجب افزایش سطح استرس و اضطراب نیز شود.
– از آنجایی که فلوس فشار خون را پایین می‌آورد، افرادی که داروهای فشار خون مصرف کنند، نباید آن را مصرف کنند.