عارضۀ سندرم هلپ چیست؟
سندرم هلپ، نشانگان هلپ (به انگلیسی: HELLP syndrome) مشکلی خطرناک در بارداری است که به عنوانی نوعی پره اکلامپسی در نظر گرفته میشود. سندرم هلپ و پره اکلامپسی در مراحل نهایی بارداری یا بعد از زایمان اتفاق میافتند.
بیشتر بخوانید: پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری؛ علل، علائم، تشخیص، درمان و جلوگیری از آن
سندرم هلپ با توجه به ویژگیهای زیر توسط دکتر لوئیس وینستون در 1982 نامگذاری شد:
H: (خونکافت؛ از هم پاشیدن سلولهای قرمز خونی)
EL: (افزایش آنزیمهای کبد)
LP: (مقدار کم پلاکتها)
تشخیص سندرم هلپ دشوار است بهخصوص هنگامی که فشار خون بالا است و پروتئین در ادرار وجود ندارد. علائم این سندرم گاهی با ورم معده، آنفولانزا، هپاتیت حاد، بیماری کیسه صفرا، یا شرایط دیگر اشتباه گرفته میشوند.
نرخ مرگومیر جهانی در اثر سندرم هلپ حدود 25% میباشد. به همین دلیل مادرها باید نسبت به این بیماری آگاه باشند و علائم آن را بشناسند.
علائم سندرم هلپ
علائم فیزیکی سندرم هلپ در ابتدا مشابه پره اکلامپسی میباشد. خانمهای بارداری ممکن است یکی از علائم زیر را داشته باشند:
سندرم هلپ چه نشانه هایی دارد؟
- سردرد
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده بعد از غذا خوردن
- سوزش معدهیا قفسه سینه و قسمت بالایی سمت راست
- درد شانهها یا درد در هنگام نفس عمیق
- خونریزی
- تغییر بینایی
- ورم
علائمی که باید به آنها توجه کنید عبارتاند از:
- فشارخون بالا
- پروتئین در ادرار
یکی از رایجترین دلایل مرگومیر مادرها مشکلات کبد یا سکته میباشد؛ اما اگر بیماری به سرعت تشخیص داده شود این مشکلات برطرف میشود. اگر شما یا یکی از نزدیکان شما این علائم را دارند حتماً به پزشک مراجعه شود.
درمان سندرم هلپ
در بیشتر موارد برای خانمهای بارداری که سندرم هلپ دارند زایمان درمان بیماری است. در طول بارداری، خانمهایی که از سندرم هلپ رنج میبرند باید تزریق محصولات خونی (سلول قرمز، پلاکت یا پلاسما) داشته باشند. کورتیکواستروئیدها در ابتدای بارداری برای کامل شدن ریههای جنین استفاده میشوند. برخی پزشکان نیز آستروئید را برای بهبود حال مادر تجویز میکنند.
چه کسانی بیشتر در معرض سندرم هلپ هستند؟
در بین خانمهای بارداری در امریکا، 5 تا 8% آنها پره اکلامپسی میگیرند. تخمین زدهشده است که 15% آنها سندرم هلپ داشتهاند؛ یعنی هرساله 48000 خانم در امریکا دچار سندرم هلپ میشوند.
میتوان با تشخیص و درمان سریع پره اکلامپسی احتمال سندرم هلپ را کاهش داد.
برای جلوگیری از سندرم هلپ چهکاری میتوانم انجام دهم؟
متأسفانه راهی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد؛ اما بهترین کارهایی که میتوان انجام داد عبارتاند از:
- پیش از بارداری سعی کنید در بهترین حالت فیزیکی باشید.
- در طول بارداری بهطور مرتب به پزشک مراجعه کنید.
- در خصوص مشکلات و بیماریهای خود در بارداریهای قبلی یا سابقه خانوادگی بیماری به پزشک خود اطلاع دهید.
- نشانههای بیماری را بدانید و در صورت مشاهده بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر حس بیماری دارید به خودتان اعتماد کنید.
همه چیز درباره سندرم هلپ (HELLP)
سندرم هلپ چگونه دستهبندی میشود؟
شدت سندرم هلپ براساس مقدار پلاکت خون مادر تعیینشده و به سه گروه دستهبندی میشود.
- گروه 1 (ترومبوسیتوپنی شدید): پلاکتها کمتر از 50000 عدد در هر میلیمتر مکعب
- گروه 2 (ترومبوسیتوپنی متوسط): تعداد پلاکتها بین 50000 و 100000 در میلیمتر مکعب میباشد.
- گروه 3 (ترومبوسیتوپنی خفیف): پلاکتها بین 100000 و 150000 در میلیمتر مکعب میباشد.
سندرم هلپ چگونه بر جنین تأثیر میگذارد؟
اگر وزن جنین حداقل در هنگام تولد 2 پوند باشد، نرخ سلامتی او مشابه نوزادانی است که سندرم هلپ ندارند.
متأسفانه نوزادی که در هنگام زایمان کمتر از 2 پوند باشد مشکلات بیشتری دارد. مطالعات نشان میدهد این نوزادان به مراقبتهای بیشتری در بیمارستان نیاز دارند.
در کشورهای پیشرفته نرخ مرگ جنین 51 مورد در 1000 بارداری است. این نرخ از پره اکلامپسی و اکلامپسی شدید نیز بیشتر است.
بیشتر مرگومیرهای ناشی از سندرم هلپ با جداشدگی جفت یا زایمان زودرس همراه است.
خطر ابتلا به سندرم هلپ در بارداریهای بعدی
خانمهایی که سابقه سندرم هلپ دارند بیشتر در معرض این بیماری یا شکلهای دیگر پره اکلامپسی هستند. نرخ پره اکلامپسی در بارداریهای بعدی از 16 تا 52% میباشد و اگر سندرم در سه ماهه دوم بارداری باشد این نرخ افزایش مییابد.
