در این مطلب به علل، علائم، تشخیص و درمان احتباس ادرار خواهیم پرداخت، باما همراه باشید 🙂
احتباس ادرار به عدم قابلیت دفع ادرار گفته می‌شود. این عارضه از اصلی‌ترین علل هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات است. از دیگر دلایل ایجاد احتباس ادراری می‌توان به انواع عفونت، مشکلات عصبی، یبوست و اثر برخی داروها و آمفتامین اشاره نمود. این اختلال در سیستم ادراری به معنی تخلیهٔ کم یا ناکامل مثانه است. گاه عضله‌های مثانه و اسفنکتر مثانه آزاد نشده و ادرار به‌سختی جریان پیدا می‌کند و باعث عدم تخلیه کامل مثانه می‌شود. ادرار باقی‌مانده می‌تواند منجر به ایجاد عفونت شود.
علائم احتباس ادرار
احتباس ادرار توسط جریان کم ادرار یا تناوب در ادرار، احساس دفع ناقص (تأخیر بین تلاش برای ادرار کردن)، شب ادراری (نیاز به ادرار کردن در شب) و تکرر ادراری خود را نمایان می‌سازد. ادرار باقی‌مانده در مثانه ممکن است منجر به بی‌اختیاری ادرار گردد و در موارد حاد احتباس کامل یا آنوری، نیازمند اورژانس پزشکی خواهد بود چراکه ممکن است به علت کشش بیش‌ازحد در بافت ماهیچه، مثانه دچار پارگی بافت گردد.
علل احتباس ادرار
از دلایل و علل ایجاد این عارضه می‌توان با گروه‌بندی هریک از ارگان‌های مرتبط، به موارد زیر اشاره نمود:
در مثانه:
- عملکرد ناقص اسفنکتر
- اختلال عصبی در اعصاب مربوط به سیستم ادراریو همچنین پارکینسون
- مشکلات و بیماری در بافت مثانه
در پروستات:
- هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات
- سرطان پروستات
- پروستاتیت(التهاب در پروستات)
در اورترا (میزراه)
- مشکلات مادرزادی دریچه‌ها
- ختنه
- هر نوع انسداد در میزراه
- استفاده از هر نوع محرک (دارو) و اکستازی یا آمفتامین
تشخیص احتباس ادرار
احتباس ادرار را چگونه تشخیص دهیم؟
کنترل جریان ادرار ممکن است در تشخیص نوع اختلال کمک کند. سونوگرافی از مثانه، کنترل سرعت جریان و مقدار باقی‌مانده از ادرار در مثانه پس از ادرار کردن صورت می‌گیرد. نتیجه آزمون نرمال باید میزان جریان ادرار ۲۰ تا ۲۵ میلی‌لیتر در ثانیه را نشان دهد و نیز مقدار ادرار باقی‌مانده در مثانه نباید بیشتر از ۵۰ میلی‌لیتر باشد و مقادیر قابل‌توجه باقی‌مانده از ادرار، پتانسیل عفونت‌های دستگاه ادراری را افزایش می‌دهد هرچند باید در نظر داشت که در بزرگ‌سالان مسن‌تر از ۶۰ سال، مقادیر تا ۱۰۰ میلی‌لیتر از ادرار باقی‌مانده (پس از هر بار دفع ادرار) به دلیل کاهش انقباض عضله دترسور، معمول و قابل‌چشم‌پوشی است. در احتباس مزمن، ممکن است سونوگرافی از مثانه، افزایش شدید در ظرفیت مثانه (ظرفیت عادی ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌لیتر است) را نشان دهد.
عوارض و خطرات احتباس ادرار
احتباس ادرار، اغلب بدون هشدار اتفاق می‌افتد و به شکل ناتوانی در ادرار کردن نمود میابد. در برخی افراد، این اختلال تدریجی و در برخی دیگر ناگهانی بروز پیدا می‌کند. احتباس ادراری حاد یک حالت اورژانس بوده و نیاز به درمان فوری خواهد داشت.
درد شدید آزاردهنده و تعریق، آنژین، اضطراب و فشار خون بالا از پی‌آمدهای احتباس ادراری است و بیمار ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان یابد. در چنین وضعیتی باید بیمار با ظن رسیدن به مرحله سکته قلبی، تحت مانیتورینگ قرار گیرد. از دیگر عوارض احتباس ادراری می‌توان به نارسایی مزمن کلیه اشاره نمود.
احتباس ادراری و هرگونه انسداد مجاری ادراری در درازمدت عواقبی را به دنبال دارد همچون:
- انواع سنگ و رسوب مثانه
- آتروفیعضلات دتروسور
- هیدرونفروزی(تراکم اخلاط در کلیه)
- هایپرتروفیدر دتروسور
- دیورتیکولا(تغییر شکل در ماهیچه مثانه)
درمان‌های خانگی برای رفع احتباس ادرار
نخل اره‌ای
نخل اره‌ای Saw palmetto یک درمان سنتی است که در بسیاری از کشورهای اروپایی برای درمان هیپرپلازی خوش خیم پروستات استفاده می‌شود شناخته‌شده است که palmetto دارای خواص ضدالتهابی است بااین‌حال، این درمان خانگی نیز مانع از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون می‌شود به همین علت، یکی از روش‌های درمان‌های خانگی احتباس ادرار نیز به همین ترتیب است.
عشبه بیابانی
سزارپاریلا یک درمان خانگی است که برای درمان سیستیت استفاده می‌شود همچنین، sarsaparilla یک درمان عالی طبیعی برای کاهش درد در ارتباط با سنگ‌های دستگاه ادراری می‌آید یکی از اثرات بزرگ سزارپاریلا، کاهش احساس سوزش ادرار است که همراه با عفونت‌های دستگاه ادراری در پایان ادرار کردن است.
شیرین‌بیان هندی
عصاره شیرین‌بیان نشان می‌دهد که یک جایگزین بسیار مؤثر طبیعی برای آنتی‌بیوتیک‌ها است و به همین علت، برای درمان سیسیت استفاده می‌شود شیرین‌بیان هندی یکی از درمان‌های خانگی برای احتباس ادرار که در هنگام تلاش برای از بین بردن التهاب و یا عفونت دستگاه ادراری استفاده می‌شود برای این منظور، شما باید حدود 50 میلی‌گرم شیرین‌بیان هندی را بشویید و آن را حدوداً 30 دقیقه با یک لیوان آب بجوشانید و حداقل سه بار در هفته چای را بخورید.
پیاز سبز
پیاز سبز برای درمان احتباس ادرار
احتباس ادرار هر دو مردان و زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد احتباس ادرار همراه با سوزش ادرار، یک مشکل معمول در طول دوره پس از زایمان است کمپرس پیازداغ در فضای مثانه برای از بین بردن ناراحتی بسیار مفید است برای این منظور، حدود 300 تا 500 گرم پیاز سبز را پخته، آن‌ها را در گاز پانسمان بپیچید و در قسمت پایین شکم تقریباً 15 تا 30 دقیقه بگذارید.
گزنه
گزنه برای درمان احتباس ادرار
گزنه یک درمان خانگی رایج است که برای درمان سیستیت در طب شرقی استفاده می‌شود گزنه باعث بهبودی مثانه و کلیه می‌شود و به علت خواص دیورتیک آن نیز سبب بهبود می‌شود گزنه می‌تواند به‌عنوان یک نوشیدنی چای نیز مورداستفاده قرار گیرد در صورت مصرف گزنه به‌عنوان درمان خانگی برای درمان احتباس ادرار و یا سایر مشکلات دستگاه ادراری، ابتدا باید با یک متخصص مراقبت‌های سلامت مشورت کنید تا با سایر داروهای مورداستفاده تداخل نکند.
Marsilea Quadrifolia
Marsilea quadrifolia معمولاً در طب سنتی چینی برای درمان احتباس مثانه، نفریت، stranguria یرقان، آدم و مشکلات سلامتی دیگر استفاده می‌شود. Marsilea quadrifolia طعم و مزه شیرین دارد که با کاهش تورم و افزایش خروجی ادرار، سم‌زدایی ارگانیسم و غیره کار می‌کند.
قاصدک
قاصدک گیاهی است که برای درمان بیماری‌های مختلف مانند سوزش سر دل، تهوع و حتی بیماری‌های کلیوی مورداستفاده قرار می‌گیرد قاصدک اغلب به‌عنوان یک خاصیت ضدالتهابی همانند یک دیورتیک طبیعی خروجی ادرار را افزایش می‌دهد.
خرفه
خرفه برای درمان احتباس ادرار
خرفه گیاهی است که برای اهداف دارویی و آشپزی استفاده می‌شود در طب شرقی، خرفه به‌عنوان یک درمان خانگی سنتی به‌منظور کاهش التهاب، افزایش تولید ادرار، فرونشاندن تشنگی و غیره استفاده می‌شود.
دیگر روش‌های خانگی برای درمان احتباس ادرار:
✓ در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
✓ 50 – 50 آب‌پرتقال و آب، حداقل 2 کوارت در روز بنوشید.
✓ آب تربچه و برگ‌هایش را بنوشید.
✓ آب 5 تا 6 برگ انگور له‌شده را در 100 گرم آب بنوشید زیرا انگور شناخته‌شده است که غنی از پتاسیم است و اجازه می‌دهد ادرار آزادانه منتقل شود.
✓ عصاره pashanbheda را با جوشاندن ریشه‌های این گیاه که یکی از بسیاری از داروهای خانگی برای احتباس ادرار است یک جوش‌شیرین را بخورید.
✓ عصاره برگ‌های نعنا را با جوشاندن آن‌ها بنوشید. هر 4 ساعت حدود 20 تا 40 میلی‌لیتر از این آب را مصرف کنید.
✓ عصاره چوب صندل را با جوشاندن دانه‌ها یا پودر این گیاه بخورید. مقداری شکر را در آن حل کنید و آن را به‌طور منظم، چند بار در طول روز بخورید.
✓ استفاده از نمک را متوقف کنید.
✓ چای catnip را بنوشید.
✓ گیاهانی که جریان ادرار را افزایش می‌دهد مانند قله زردک، دانه‌های سرو کوهی، comfrey، حشیشه و غیره است.
✓ پوسته‌های خشک گردو را در آسیاب پودر نمایید و هر صبح و هر شب یک قاشق چای‌خوری از این پودر را بخورید به‌ویژه هنگامی‌که سنگ‌های کوچک کلیه باعث احتباس ادرار هستند.
✓ یک قطعه از پوست دارچین را پودر نمایید و حدود یک تا سه گرم آن را با یک لیوان آب کامل بخورید.
✓ پودر هل را با شیر یا آب مخلوط‌کنید و چند بار در روز بخورید.
✓ به دانه‌های زیره سبز، 2 گرم نبات اضافه کنید و این مخلوط را با یک لیوان آب نوشیدنی بنوشید.
✓ یک حمام گرم بگیرید و سپس حمام سرد کوتاه داشته باشید.
✓ دوش سرد و غیره بگیرید.
غذاهای خاصی وجود دارد که باید مصرف شود و برخی از آن‌ها باید در هنگام احتباس ادرار اجتناب شوند مواد غذایی که باید مصرف شوند عبارت‌اند از:
آب نارگیل: به علت خواص دیورتیک آن و همچنین به این واقعیت است که آن همراه با الکترولیت است برای مشکلات مختلف دستگاه ادراری بسیار مفید است. آب نارگیل خروجی ادرار را نیز افزایش می‌دهد.
آب آناناس: دارای مزایای سلامتی مشابه برای آب نارگیل است. با مصرف 100٪ آب آناناس، مشکلات دستگاه ادراری، ازجمله احتباس ادرار کاهش می‌یابد.
آب هویج: هنگامی‌که به‌طور منظم مصرف می‌شود به جلوگیری از احتباس ادرار کمک خواهد کرد. آب هویج یک درمان خانگی عالی برای کاهش احساس سوزش ادرار است.
مواد غذایی که باید اجتناب شود عبارت‌اند از:
مواد غذایی یبوست‌آور مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده، شیرینی، نان سفید و تقریباً از هر فست فودی باید تا حد امکان جلوگیری شود.
شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند آسپارتام، ساکاراین یا آس سولفام K باعث افزایش ناراحتی مثانه می‌شوند. به‌منظور جلوگیری از احتباس ادرار، باید از شیرین‌کننده‌های مصنوعی اجتناب کرد.
باید از خوردن غذاهای اسیدی یا تند مانند گوجه‌فرنگی، مرکبات، آب مرکبات، سرکه، فلفل قرمز، سس فلفل قرمز، کاری، فلفل داغ و غیره اجتناب شود زیرا باعث می‌شود که ادرار حتی بدتر شود.
