اختلال وسواس فکری عملی (OCD) یک بیماری مزمن است که روزانه علائم آن بروز پیدا می‌کند به همین دلیل مستلزم استراتژیهای خودآموزی و یادگیری هرچه بیشتر در مورد این بیماری برای کمک به خود برای مقابله با این بیماری است.
اختلال وسواس فکری عملی چیست؟
وسواس فکری، انگیزه‌ای غیرارادی است که بارها و بارها در ذهن رخ می‌دهد. متأسفانه، این افکار وسواسی غالباً آزار دهنده و منحرف کننده هستند. اجبار، رفتارها یا آیین‌هایی که بارها و بارها مجبور به انجام آنها هستید.
رفتارهایی از قبیل نگرانی همیشگی در مورد آلوده شدن به میکروب، فکرهای ناخوشایند و خشونت آمیز و چک کردن مکرر از برق کشیدن وسایل برقی و غیره همه از علائم اختلال وسواس فکری است. افکار وسواسی و رفتارهای اجباری یک اختلال اضطرابی با افکار غیرقابل کنترل، ناخواسته و رفتارهای تکراری و غیر منطقی است که فرد نمی‌تواند در برابر آنها مقاومت کند.
وسواس فکری باعث می‌شود مغز روی فکر یا حرف خاصی گیر کند. به عنوان مثال، از ترس سوختن اجاق گاز را 20 بار بررسی می‌کنید تا مطمئن شوید که واقعاً خاموش است و یا از ترس میکروب، دستان خود را مدت زمان طولانی، بشویید. فرد وسواسی از انجام این رفتارهای تکراری هیچ حس لذتی نمی‌برد، اما برای کاهش اضطراب ناشی از افکار وسواسی خود نیاز به تسکین دارد.
اختلال وسواس فکری عملی چه نشانه هایی دارد؟
علائم فرد مبتلا به وسواس فکری
- رفتارهای اجباری برای نظافت یا شستن دست و تمیزی وسایل خانه
- بررسی مکرر مواردی از قبیل اجاق گاز خاموش، قفل در و غیره
- ترس از درست انجام نشدن کارها، رخ داد اتفاقی وحشتناک، یا مجازات.
- وسواس بر روی نظم و تقارن
- ترس از دست دادن کنترل و صدمه زدن به خود یا دیگران.
- افکار و تصاویر صریح و خشونت آمیز جنسی.
- تمرکز بیش از حد بر عقاید مذهبی یا اخلاقی.
- ترس از دست دادن یا نداشتن چیزهایی که ممکن است به آنها نیاز داشته باشید.
- خرافات و توجه بیش از حد به چیزی که خوش شانس یا بدشانس قلمداد می‌شود.
- برای اطمینان از سالم بودن عزیزان، مرتباً از آنها بازدید می‌کنید.
- جمع آوری “ناخواسته” مانند روزنامه‌های قدیمی یا ظروف خالی مواد غذایی.
گزینه‌های درمانی اختلال وسواس فکری عملی
1. یادگیری کنار آمدن با استرس
در حقیقت، یک ابزار ضروری برای کمک به وسواس فکری، یادگیری استراتژیهای مقابله با استرس مانند خواب کافی، خوب غذا خوردن، ورزش، مراقبه و پایبند بودن به برنامه درمانی است.
2. مدیریت اضطراب
معمولاً همراه با اختلال وسواس فکری، استرس و نگرانی بیش از حد، دست به دست هم می‌دهند و منجر به اضطراب می‌شوند. این نگرانی و اضطراب مربوط به وسواس امور روزمره مانند پرداخت قبوض یا عملکرد خوب در محل کار می‌شود. یادگیری تکنیک‌هایی برای کنار آمدن با نگرانی و تصمیم گیری در مورد چگونگی کنار آمدن با آن یک استراتژی ارزشمند برای کنترل اضطراب ناشی از وسواس فکری است.
3. درمان اختلال وسواس فکری عملی با تکنیک‌های آرامش
با توجه به اینکه استرس و نگرانی عامل اصلی بروز علائم وسواس فکری هستند، یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت مهارت‌ها، یادگیری و تمرین تکنیک‌های آرام سازی است. تکنیک‌هایی از قبیل تنفس عمیق، مراقبه ذهن آگاهی و آرامش عضلانی تدریجی از استراتژیهای کمک به وسواس فکری است.
4. ورزش
همه ما با مزایای ورزش هوازی از جمله کاهش سطح کلسترول و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و دیابت آشنا هستیم. با این حال، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد ورزشی مانند دویدن ممکن است یک استراتژی مهم برای کمک به وسواس فکری و شدت علائم آن باشد.
5. درمان اختلال وسواس فکری عملی با داروهای گیاهی
یکی از محبوب‌ترین داروهای گیاهی برای افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی و وسواس فکری، خار مریم است، اگرچه شواهد در مورد مؤثر بودن آن کم است. البته قبل از شروع هرگونه درمان گیاهی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا گیاه خار مریم می‌تواند تداخلات بالینی قابل توجهی با سایر داروها داشته باشد.
اختلال وسواس فکری عملی را چگونه درمان کنیم؟
6. شناسایی عوامل محرک
اولین قدم برای کنترل علائم OCD تشخیص عوامل محرکه یا افکار یا موقعیت‌هایی است که وسواس و اجبارها را به وجود می‌آورد. لیستی از عوامل محرک و وسواسی را که هر روز تجربه می‌کنید را ضبط کنید. شدت ترس یا اضطرابی را که در هر موقعیت تجربه کرده‌اید و سپس اجبارها یا استراتژیهای ذهنی را که برای کاهش اضطراب استفاده می‌کنید، ارزیابی کنید.
به عنوان مثال، اگر رفتار اجباری شما شامل قفل شدن درها، بسته بودن پنجره‌ها یا خاموش بودن وسایل است، سعی کنید بار اول در را قفل کنید یا دستگاه را خاموش کنید و یک تصویر و یادداشت ذهنی برای خود ایجاد کنید و به خود بگویید، “پنجره اکنون بسته است” یا “من می‌توانم ببینم که اجاق گاز خاموش است.”
7. به چالش کشیدن افکار وسواسی
هر فردی گهگاه فکر یا نگرانی آزار دهنده‌ای دارد. اما اختلال وسواس فکری باعث می‌شود مغز در یک فکر خاص اضطراب آور گیر کند و باعث شود مسئله‌ای بارها و بارها در ذهن شما ایجاد شود. هرچه فکر ناخوشایند یا ناراحت کننده تر باشد، احتمال سرکوب آن بیشتر است. اما سرکوب افکار تقریباً غیرممکن است و تلاش معمولاً نتیجه معکوس دارد.
به همین دلیل افکار وسواسی خود را بنویسید و فقط بر افکار یا اصرارهای منفی تمرکز کنید و سعی نکنید آنها را اصلاح کنید و افکار وسواسی را رها کنید و به فعالیت‌های عادی خود برگردید.
وسواس یک بیماری روانشناختی پیچیده است و کسانی که از آن رنج می‌برند، کاهش شدید کیفیت زندگی را تجربه می‌کنند. یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که مبتلایان به وسواس فکری برای مدیریت مؤثر وضعیت خود، باید مهارتهای سازگاری را به جای استفاده از استراتژیهای ناسازگار که معمولاً از جمله اقدامات تکراری، اجباری یا ایجاد فاصله عاطفی از یک موقعیت استفاده می‌شوند، اتخاذ کنند.
