تعریف خوشبختی از دیدگاه روانشناسی و نگاه بزرگان

خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد

آنچه در این مقاله میخوانید

در این مطلب به تعریف کامل خوشبختی از دیدگاه روانشناسی و نگاه بزرگان خواهیم پرداخت، باما همراه باشید 🙂

شاید این سؤال برای شما هم مطرح‌شده باشد که خوشبختی چیست؟ آیا شما تعریف درستی از خوشبختی دارید؟ آیا تصور می‌کنید که تعریف شادی و خوشبختی ازنظر همه انسان‌ها به یک‌شکل است؟

درواقع، احساس خوشبختی نقش زیادی در زندگی ایفا می‌نماید و می‌تواند بر روش زندگی انسان‌ها تأثیر بسیار زیادی داشته باشد. درست است که محققان موفق به دست یافتن تعریف درستی برای شادی نشده‌اند، اما مطالب بسیار زیادی دراین‌باره وجود دارد که صحبت پیرامون آن‌ها جالب می‌باشد. در ادامه به ارائه تعریف شادی و خوشبختی می‌پردازیم و بااهمیت وجود شادی در زندگی آشنا می‌شویم.

نگاهی به تعریف شادی و خوشبختی در دیکشنری آکسفورد

در دیکشنری آکسفورد برای تعریف خوشبختی چنین گفته‌شده است: احساس یا ابراز خوشحالی و داشتن رضایت از زندگی فردی.

با توجه به این مطلب چنین برداشت می‌شود که زمانی می‌توانید خود را خوشبخت بدانید که از موقعیتی که در آن قرار دارید احساس رضایت قلبی و شدیدی داشته باشید. با توجه به این تعریف در مورد اینکه خوشبختی چیست؟ نکات گفته‌شده در ادامه استنباط می‌شود.

خوشبختی ویژگی نیست بلکه یک احساس است؛ به این معنی که خوشبختی یک ویژگی همیشگی نیست و یک احساس گذراست.
خوشبختی همان حس رضایت و لذت می‌باشد و نباید با احساسات عمیق یکی دانسته شود.
شادی هم یکی از احساساتی است که ما درون خود داریم و هم چیزی است که به دیگران نشان می‌دهیم. درنتیجه خوشبختی به‌طورقطع یک احساس درونی یا بیرونی نیست و هردوی این احساسات را شامل می‌شود.

با توجه به این تعاریف با مفهوم شادی تا حد زیادی آشنا شدید و فهمیدید که شادی دارای یک تعریف خاص نیست و نمی‌توان یک تعریف قطعی برای آن ارائه نمود.

معنای خوشبختی در روانشناسی مثبت‌ گرا چیست؟

دیدگاه روانشناسی مثبت‌ گرا در مورد خوشبخت بودن

در روانشناسی مثبت‌گرا، شادی را با نام‌های رفاه، بهزیستی ذهنی یا SWB می‌شناسند.

بعضی از روانشناسان شادی را به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی SWB به‌حساب می‌آورند، درصورتی‌که بعضی دیگر اعتقاد دارند شادی همان SWB می‌باشد. اگر یک جستجوی کوچک در رابطه با شادی در گوگل انجام دهید چیزی در حدود دو میلیون نتیجه مشاهده می‌کنید و با جستجوی کلمه شادی در سایت‌های آنلاین روانشناسی (PsycARTICLES PsucINFO) با 19 هزار نتیجه از که مجلات مختلف علمی، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها به‌دست‌آمده‌اند، روبه‌رو می‌شوید.

آیا تعریف علمی شادی و خوشبختی دشوار است؟

با در نظر گرفتن تمام مواردی که در تعریف شادی و خوشبختی بیان شد، می‌فهمیم که یافتن پاسخ سؤال خوشبختی چیست؟ ساده نیست، در مورد مسئله‌ای که به نام شادی می‌شناسید، اختلاف‌نظر زیاد است.

بر اساس نظر محققان در حوزه روانشناسی مثبت‌گرا سه شیوه وجود دارد که به‌وسیله آن‌ها خوشبختی تعریف می‌شود.

خوشبختی یک ارزیابی همه‌جانبه از زندگی است.
خوشبختی به معنای به یادآوردن تجربیات خوب گذشته می‌باشد.
خوشبختی مجموع واکنش‌هایی است که در طول روز ابراز می‌شوند.

در حالت کلی محققان با مواردی همچون احساس خوشبختی، احساس رضایت از زندگی، روحیه خوب، احساسات مثبت و احساس لذت بردن از زندگی در تعریف خوشبختی دارای اتفاق‌نظر می‌باشند.

در تعریف کلی از خوشبختی می‌توان چنین گفت که: خوشبختی شرایطی است که بااحساس رضایت و شادی از اوضاع کنونی شخص، قابل‌تشخیص می‌باشد.

توصیف خوشبختی

لذت در مقابل خوشبختی

می‌دانیم که بین لذت و خوشبختی ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد، بااین‌وجود این دو دارای تفاوت‌های بسیار زیادی نیز هستند.

همان‌طور که گفته شد، خوشبختی احساس رضایتی است که شخص از شرایط کنونی زندگی دارد اما لذت حاصل تجربه‌ای است که از اعمالی مانند غذا خوردن، ماساژ گرفتن، شنیدن یک تعریف و داشتن یک رابطه جنسی خوب حاصل می‌شود.

در جواب سؤال خوشبختی چیست؟ به این نتیجه رسیدیم که احساس خوشبختی نمی‌تواند همیشگی باشد ولی بااین‌وجود در مقایسه با لذت دارای پایداری بیشتری است. معمولاً احساس خوشبختی بیش از چند دقیقه باقی می‌ماند درحالی‌که لذت در چند ثانیه کوتاه از بین می‌رود. درواقع، لذت تقویت‌کننده‌ی احساس خوشبختی است و خوشبختی نیز می‌تواند احساس لذت را افزایش دهد.

خوشبختی در مقابل مفهوم و معنا

کمتر دیده‌شده که خوشبختی و معنا به‌جای هم استفاده شوند، چراکه هرکدام از آن‌ها توصیف گر دو تجربه مختلف هستند.

روی باومیستر و همکارانش در پاسخ به این سؤال که خوشبختی چیست؟ می‌گویند که انسان‌ها در جهت رسیدن به خوشبختی با موجودات دیگر دارای تشابهات بسیار زیادی هستند ولی در جهت تلاش برای معنا و مفهوم (قسمتی از چیزی که هر انسانی را می‌سازد) برای هرکسی منحصربه‌فرد می‌باشد.

معنا و مفهوم برعکس خوشبختی، یک احساس زودگذر نیست بلکه یک حس کامل از هدفی است که در زندگی دنبال می‌شود. بر طبق نظر باومیستر و همکارانش، میان شیوه‌های یافتن خوشبختی و معنا، اختلافات بسیار زیادی وجود دارد.

مفهوم احساس خوشبختی

اسکات باری کافمن تفاوت‌هایی را که باومیستر و همکارانش مطرح کرده‌اند را شرح می‌دهد:

احساس سلامتی، احساسی است که در ارتباط با خوشبختی می‌باشد و نه در ارتباط بامعنا
احساس خوب بودن، احساسی است که در ارتباط با خوشبختی می‌باشد و نه در ارتباط بامعنا
بی‌پولی بیشتر باعث کم شدن احساس خوشحالی می‌گردد و نه معنا
افرادی که در زندگی‌شان بیشتر به معنا اعتقاددارند، روابط را مقدم از دستاوردها می‌دانند.
کمک به همنوع، موضوعی است که بامعنا در ارتباط می‌باشد و نه با خوشبختی
توقع داشتن تفکرات عمیق بامعنا در ارتباط است و ارتباطی به خوشبختی ندارد.
داشتن صفت‌هایی مثل عاقل بودن، خلاق بودن و مشتاق بودن همگی مربوط به معنا هستند و با خوشبختی ارتباطی ندارند.
هرچقدر که شخصی فعالیت‌هایش را هم‌جهت با ارزش‌هایی که دارد، ببیند معنای بیشتری را به‌وسیله‌ی فعالیت‌های خود نشان می‌دهد.

درواقع معنا و خوشبختی باهم رابطه‌ی هم‌پوشانی دارند و تجربه یکی می‌تواند در تجربه دیگری تأثیرگذار باشد اما درعین‌حال ممکن است که این دو تفاوت‌هایی نیز باهم داشته باشند.

بنا بر نظر Etymology Online در پاسخ به این سؤال که خوشبختی چیست؟ گفته‌شده که در بیشتر زبان‌های دنیا کلمه خوشحال از کلمه‌ی خوش‌شانس می‌آید و این یک نکته‌ی بسیار جالب می‌باشد. چراکه این امکان وجود دارد که گذشتگان ما خوشبختی را به میزان زیادی وابسته به خوش‌شانسی می‌دانسته‌اند.

همین‌طور به یک اختلاف‌نظر جامع که میان نسل‌های گذشته و نسل حاضر وجود دارد اشاره می‌نماید: شادی یک عامل برای داشتن زندگی خوب نیست، بلکه هدیه‌ای است که افراد خوش‌شانس دریافت می‌کنند.

دارین مک ماهون درباره‌ی ریشه کلمه خوشبختی چنین می‌گوید: این یک حقیقت است که ریشه‌ی کلمه خوشبختی در زبان‌های مختلف مانند هندی و اروپایی از ریشه کلمه شانس می‌آید.

خود خوشبختی چه معنایی دارد؟

در بیشتر مواقع عبارت خود خوشبختی استفاده نمی‌شود اما خود خوشبختی معمولاً به احساس رضایت قلبی از خود فرد اشاره می‌نماید و با مفاهیمی مانند اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس همراه می‌شود. در حالت کلی به این مفهوم است که فرد از خودش و از انتخاب‌هایش رضایت دارد.

تعریف خوشبختی از دیدگاه روانشناسی

روان‌شناسی خوشحالی انسان

با توجه به اینکه به پاسخ سؤال خوشبختی چیست؟ دست‌یافتیم، باید کمی عمیق‌تر در مورد این موضوع بیندیشیم. برای بررسی این موضوع به دیدگاه روانشناسان درباره خوشبختی مراجعه می‌کنیم.

تئوری‌های بسیاری در مورد شادی و خوشبختی مطرح‌شده‌اند که در حالت کلی به دو قسمت تقسیم‌بندی می‌گردند:

خوشبختی هدونیک:

این تعریف از خوشبختی به تجربه لذت بالاتر و احساس درد خفیف‌تر اشاره می‌کند و از دو مؤلفه تشکیل‌شده است؛ که یکی از این مؤلفه‌ها ناشی از احساسات عاطفی و دیگری ناشی از رضایت شخصی از زندگی می‌باشد.

خوشبختی ائودایمونیا:

در این تعریف، خوشبختی به حاصل جست‌وجو و دستیابی به اهداف زندگی، معنا، چالش و رشد شخصی گفته می‌شود. رسیدن به این مدل از خوشبختی نیازمند دست یافتن به پتانسیل‌های فردی می‌باشد.

بعضی از تئوری‌ها نظر خود را در مورد خوشبختی چیست؟ چنین بیان می‌کنند که: خوشبختی حاصل دنباله‌های مختلف و مهم زندگی است و برخی دیگر خوشبختی را به‌عنوان هدف زندگی می‌شناسند. تئوری‌های دیگری نیز هستند که دنبال نمودن شادی را کاری عبث می‌دانند و برخی دیگر اعتقاددارند که خوشبختی می‌تواند به‌صورت مستمر افزایش یابد.

این تئوری‌ها دارای جزئیات بسیار گوناگونی می‌باشند اما همه آن‌ها در مواردی اتفاق‌نظر دارند:

شادی و خوشبخت بودن یک احساس مطلوب است و همه انسان‌ها می‌خواهند شاد باشند.
خوشبختی یک تجربه زودگذر نیست بلکه یک ویژگی دائمی می‌باشد.
مقداری از شادی هرکسی به‌وسیله‌ی ژنتیک او تعیین می‌شود و میزان این شادی در افراد مختلف بین 10 تا 50 درصد است.
دنبال نمودن لذت با احتمال بسیار بالا باعث احساس خوشبختی در فرد می‌گردد.
راه‌های بسیاری هستند که برای رسیدن به شادی فرد را کمک می‌کنند.

چه منابعی باعث ایجاد خوشبختی واقعی می‌شود؟

با بررسی همه تئوری‌هایی که در مورد شادی ارائه‌شده است، درمی‌یابیم که وجود عواملی برای دستیابی به خوشبختی ضروری می‌باشند. این عوامل عبارت‌اند از:

درآمد ماهیانه شخص
اوضاع بازار کار
سلامت جسمانی فرد
خانواده
روابط اجتماعی
ارزش‌های اخلاقی
تجربه داشتن عواطف مثبت

تمامی این عوامل در ایجاد یک زندگی شاد تأثیرگذار هستند، اما بر اساس تحقیقات انجام‌شده داشتن روابط خوب یکی از عناصر حیاتی در احساس خوشبختی می‌باشد. زمانی که از روابطی مانند رابطه با همسر، فرزندان و والدین خود احساس خوبی داریم، احساس خوشبختی نیز در ما افزایش پیدا می‌کند.

اهمیت خوشبختی در زندگی

چرا خوشحالی و خوشبختی مهم است؟

در ادامه‌ی موضوع خوشبختی چیست؟ به این نتیجه رسیدیم که داشتن رضایت از زندگی بااحساس خوشبختی رابطه مستقیمی دارد، اما خوشبختی به‌عنوان هدف نهایی زندگی برای تمام افراد جامعه شناخته نمی‌شود. پس بودن شادی در زندگی همچنان یکی از اصول پایه‌ای زندگی بوده و از این نظر داری اهمیت بسیار زیادی می‌باشد. فراموش نکنید که شادی دارای تأثیرات مثبت بسیار زیادی در زندگی است.

قسمتی از مزایای شادی را در ادامه بررسی می‌کنیم:

کسی که شاد است در زمینه‌های مختلف زندگی مانند ازدواج، دوستی، درآمد، کار و سلامتی به‌عنوان یک فرد موفق در جامعه شناخته می‌شود.
معمولاً افراد شادتر نسبت به دیگران کمتر دچار بیماری شده و حتی در زمان مریضی علائم بیماری زیاد در آن‌ها دیده نمی‌شود.
افراد شاد دایره دوستی بزرگ‌تری دارند و از حمایت بیشتری از جانب آن‌ها برخوردار هستند.
افراد شاد برای کمک به خیریه‌ها بیشتر پیش‌قدم می‌شوند و کمک به دیگران باعث خوشحالی قلبی آن‌ها می‌شود.
افراد شاد این قدرت را دارند که روزهای بد و غمگین را راحت‌تر سپری کرده و از مشکلات راحت‌تر گذر کنند.
مردم شاد می‌توانند تأثیرات مثبت زیادی بر دیگران داشته باشند و به‌عنوان مشوق دیگران برای رفتن به سمت شادی شناخته می‌شوند.
مردم شاد زیاد می‌خندند، می‌دانید که خندیدن برای سلامتی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
افراد شاد معمولاً بیشتر از دیگران فعالیت بدنی دارند و ورزش می‌کنند.
افراد شاد خلاقیت بیشتری دارند.

خوشبختی از نظر بزرگان

تعریف خوشبختی از نگاه و زبان بزرگان

مطلوب‌ترین روش برای دستیابی به تعریف خوشبختی بررسی نظر اندیشمندان بزرگ تاریخ می‌باشد. به همین منظور سخنان 10 تن از بزرگ‌ترین فلاسفه و اندیشمندان بزرگ تاریخی در ارتباط با تعریف خوشبختی را جمع‌آوری کرده‌ایم. هر یک از این تعاریف دارای معانی بسیار گسترده‌ای هستند، پس برای فهم بهتر مطلب وقت بیشتر صرف نمایید.

مهاتما گاندی

خوشبختی وضعیتی است که از دست یافتن به ارزش‌های شخصی به دست می‌آید.

این رند

خوشبختی از نحوه تفکر شما به دست می‌آید.

وین دایر

خوشبختی انجام هر کاری با تمام وجود و بدون احساس پشیمانی می‌باشد.

ویلیام اچ شلدون

خوشبختی جایزه نیست بلکه یک نوع نتیجه است.

رابرت اینگرسول

خوشبختی و لذت یکی نیستند، خوشبختی ارتباط مستقیمی با جنگیدن، تحمل کردن و به دست آوردن دارد.

جرج شیهان

خوشبختی معنای زندگی می‌باشد و به‌عنوان هدف نهایی هرکسی شناخته می‌شود.

ارسطو

خوشبختی به معنای تجربه هم‌اکنون شما نیست بلکه به معنای چیزی است که به یاد می‌آورید.

اسکار لوانت

خوشبختی، شرایطی نیست که به دست می‌آورید بلکه شیوه رسیدن به آن است.

مارگارت لی ران بک

خوشبختی زندگی کردن در هر ثانیه به همراه عشق، قدرشناسی و بخشندگی می‌باشد.

دنیس وایت لی

در حالت کلی، باید چنین گفت که خوشبختی آن تصمیمی است که شما برای به دست آوردن خوشبختی می‌گیرید. تمام نکات گفته‌شده برای به دست آوردن خوشبختی، مستلزم گرفتن تصمیمی برای عمل کردن به این نکات است.