خواص دارویی خولنجان، طریقه مصرف و عوارض جانبی احتمالی

خولنجان گیاهی به طول سه متر و از خانواده زنجبیل می‌باشد. اسم دیگر گیاه به ترکی غرغات و به هندی کلیجن و کلاجن و قولنجان  است و  در استان‌هایی مانند  فارس و خوزستان به نام خسرو دارو معروف است در تهران به نام ریشه جوز  و یا همان خسرودار شناخته می‌شود اما  ربطی به جوز یا دارو ندارد  این گیاه ساقه‌های زیرزمینی ضخیم و ساقه‌های هوایی زیادی دارد. ریشه گیاه خولنجان غده‌ای، قرمز مایل به سیاه، معطر و تندمزه می‌باشد و به آن ” قسط تلخ” نیز گفته می‌شود که ارزش دارویی و غذایی فراوانی دارد و به‌مانند زنجبیل می‌باشد. نوع دیگر از گیاه خولنجان ریشه زیرزمینی به رنگ زرد روشن  دارد که به آن ” قسط شیرین” می‌گویند و مزه گزنده، معطر و باپوست نازک‌تر می‌باشد(خواص خولنجان).

گیاه خولنجان چیست؟

ارزش غذایی خولنجان

خولنجان یک منبع غنی از فیبر، آهن، سدیم، ویتامین ث و ویتامین آ می‌باشد. علاوه بر این حاوی ترکیبات فلاونوئیدها، فیتونوترینت‌ها (مواد مغذی گیاهی)، امودین، استرول‌های گیاهی مانند بتاسیتوسترول و فلاونول هایی مانند کوئرستین (Quercetin) و گالانجین (Galangin) نیز می‌باشد.

خواص خولنجان

درمان اختلالات سیستم گوارشی

خولنجان یکی از اشتهاآورترین مواد طبیعی و گیاهی محسوب می‌شود. علاوه بر این، باعث تقویت معده شده و برای رفع اختلالات سیستم گوارش، بسیار مؤثر است. مصرف آن برای افرادی که مشکلات ترش کردن معده (اسیدیته)، ورم معده، دل‌درد، نفخ و بادگلو دارند، بسیار مفید است. افرادی که سو هاضمه دارند نیز می‌توانند برای درمان سو هاضمه از ساقه خشک‌شده خولنجان استفاده کنند. همچنین، مصرف آن به درمان اسهال و از بین بردن گازهای معده و روده کمک می‌کند.

خاصیت ضد سرطان

این گیاه به دلیل بالا بودن میزان آنتی‌اکسیدان‌های قوی، مقاومت بدن در برابر انواع بیماری‌ها مانند سرطان را افزایش می‌دهد. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، خولنجان بدن انسان را در برابر انواع سرطان‌ها مقاوم می‌سازد و در افراد سرطانی نیز سرعت پیشرفت بیماری را کاهش می‌دهد.

خولنجان چه خواصی دارد؟

تقویت قوای جنسی

خولنجان نعوظ آور است و مصرف آن در شیر باعث افزایش میل جنسی می‌شود، به‌طوری‌که در کتب اطبا سنتی آمده است که خوردن 4 گرم خولنجان با یک لیوان شیر بز تازه، قدرت نعوظ در مردان را افزایش می‌دهد. همچنین، دم‌کرده ریشه خولنجان افزایش دهند اسپرم است.

درمان سرفه و سرماخوردگی

خولنجان دارای خاصیت خلط‌آوری است، به همین علت برای درمان سرفه و مشکلات تنفسی بسیار مفید بوده و سینه را نرم می‌کند. دم‌نوش این گیاه برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های سرماخوردگی و آنفولانزا نیز بسیار مؤثر واقع می‌شود.

مفید برای پوست

گیاه خولنجان حاوی آنتی‌اکسیدان‌های فراوانی است که به محافظت از پوست در برابر پیری کمک می‌کند. همچنین، پوست را در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد مصون نگاه داشته و پوست را جوان و شاداب می‌کند. علاوه بر این، مصرف موضعی از این گیاه برای درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی و درمان سوختگی نیز بسیار مؤثر است. استفاده از مخلوط پودر خولنجان و روغن‌زیتون بر روی پوست باعث از بین رفتن کک‌ومک می‌شود.

سایر خواص خولنجان

• دافع سودا است.
• برای درمان ورم سخت رحم (ورم سخت زهدان) مؤثر است.
• بوی بد دهان را برطرف می‌کند.
• زخم‌های دهانی را بهبود می‌بخشد.
• سرگیجه و سردرد را کاهش می‌دهد.
• مواد و ترکیبات سمی از را بدن پاک‌کرده و خون را تصفیه می‌کند.
• قاعدگی های نامنظم را تنظیم کرده و دردهای دوران قاعدگی را از بین می‌برد.
• دم‌کرده ریشه خولنجان برای لاغری مفید است.
• ترشح بزاق را افزایش می‌دهد.
• تکرر ادرار و شب‌ادراری در کودکان را درمان می‌کند.
• سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
• برای درمان ورم مفاصل، دردهای روماتیسمی، کمردرد، سیاتیک و نقرس مفید است. استفاده از آن به‌صورت ضماد برای رفع گرفتگی عضلانی و دردهای مفاصل نیز سودمند است.
• سیستم عصبی را تقویت کرده و عملکرد ذهن را بهبود می‌بخشد.

نکته: خواص دارویی خولنجان کاملاً شبیه زنجبیل است. از ریشه خولنجان نیز همچون زنجبیل استفاده می‌کنند. همچنین، اگر عرق خولنجان به روش صحیحی تهیه شود، خواص مشابهی با گیاه آن دارد.

نحوه استفاده از خولنجان

طریقه مصرف خولنجان – تهیه دم‌نوش خولنجان

یک تکه از خولنجان را با مقداری چای سیاه و دو لیوان آب جوش دم‌کنید پس از 20 دقیقه دم‌نوش آماده است همراه با نبات میل فرمایید خواص این دم‌نوش عبارت‌اند از:

باعث بهبود سیستم ایمنی بدن می‌شود و همچنین برای کسانی که  سردمزاج هستند مفید است با خوردن 3 نوبت در هفته آرتروز و نیز روماتیسم معالجه می‌گردد.

خوردن این دم‌نوش باعث تقویت عملکرد دستگاه گوارش می‌گردد بدین منظور چای خولنجان را یک ساعت پس از غذا میل فرمایید.

زخم معده و درد معده حاصل از استرس با خوردن 3 بار در هفته این دم‌نوش برطرف می‌گردد.

عوارض خولنجان

• استفاده بیش‌ازحد دم‌نوش خولنجان موجب ناراحتی‌های پوستی می‌گردد و همچنین برای کسانی که گرم‌مزاج هستند نباید میل گردد و در دوران بارداری و شیردهی مصرف نگردد باعث سقط‌جنین می‌گردد.
• استفاده زیاد خولنجان برای ریه زیان‌آور است و بایستی با انیسون میل شود.
• در کل استفاده زیاد خولنجان برای مثانه مفید نیست، مگر با گل انگبین مصرف شود.
• خولنجان ادرار را بند می‌آورد به این خاطر استفاده بیش‌ازحد آن مشکل‌آفرین است، باعث بر هم زدن تعادل اشتها می‌گردد، و همچنین برای دیافراگم و قلب هم مفید نیست.
• گرد آن عطسه‌آور است.