شنبلیله یا شنبلید (نام علمی: Trigonella foenum-graecum) گیاهی است که عموماً در نواحی اطراف دریای مدیترانه و جنوب آسیا رشد می‌کند و در کشورهای هند، چین، پاکستان، ایتالیا، مصر، یونان و غیره به وفور یافت می‌شود. همچنین از گیاهان بومی کشور ایران به شمار می‌آید. لازم به ذکر است که علاوه بر برگ‌های سبز گیاه شنبلیله، دانه شنبلیله نیز سرشار از مواد مغذی می‌باشد و ارزش غذایی بالایی دارد.
شنبلیله سرشار از مواد معدنی چون: مس، پتاسیم، کلسیم، آهن، سلنیوم، روی، منگنز و منیزیم می‌باشد و از نظر ویتامینی نیز دارای انواع ویتامین‌های گروه B مانند تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، پیریدوکسین، فولیک اسید و نیز ویتامین A و C می‌باشد. علاوه بر موارد ذکرشده، دانه‌های این گیاه سرشار از پروتئین، لیزین، تریپتوفان، آستروئید ساپونین و دیوسژنین (ترکیبی که خواص شبه استروژنی دارد) می‌باشد.
ارزش غذایی شنبلیله (تفت داده شده) – 100 گرم
| تشکیل دهنده اصلی | مقدار در ۱۰۰ گرم |
|---|---|
| انرژی (کالری) | ۱۷۹ کیلوکالری |
| کربوهیدرات | ۵٫۸۱ گرم |
| پروتئین | ۰٫۰۰ گرم |
| چربی | ۱۵٫۴۳ گرم |
| آب | ۷۰٫۸۳ گرم |
| فیبر | ۱٫۴۲ گرم |
| قند | ۰٫۰۰ گرم |
| کلسترول | ۰٫۰۰ میلی‌گرم |
| ویتامین A | ۰٫۰۰ میکروگرم |
| ویتامین D | ۰٫۰۰ میکروگرم |
| ویتامین E | ۶٫۱۶ میلی‌گرم |
| ویتامین K | ۰٫۸۱ میکروگرم |
| ویتامین C | ۱۰۲٫۱۱ میلی‌گرم |
| ویتامین (B1) | ۰٫۲۰ میلی‌گرم |
| ریبوفلاوین (B2) | ۰٫۲۷ میلی‌گرم |
| نیاسین (B3) | ۰٫۰۰ میلی‌گرم |
| کولین (B4) | ۰٫۰۳میلی‌گرم |
| پانتوتنیک اسید (B5) | ۰٫۰۰ میلی‌گرم |
| ویتامین B6 | ۰٫۰۰ میلی‌گرم |
| فولات (B9) | ۰٫۰۰میکروگرم |
| ویتامین B12 | ۰٫۰۰ میلی‌گرم |
خواص و فواید شنبلیله
دانه‌های شنبلیله خواص مشابه هورمون جنسی استروژن دارند و به همین دلیل به افزایش میل جنسی و کاهش گرگرفتگی‌ها و نوسانات خلقی ناشی از یائسگی و سندروم پیش از قاعدگی کمک می‌کنند. در هند و چین از آن برای درمان آرتروز، آسم، برونشیت، بهبود گوارش، حفظ متابولیسم طبیعی بدن، افزایش میل جنسی و تقویت قوای جنسی آقایان، درمان مشکلات پوستی (جراحت‌ها و جوش)، درمان گلودرد و درمان ترش کردن معده استفاده می‌شود. از دیرباز، از شنبلیله برای درمان اختلالات رشدی، تحریک زایمان، درمان اختلالات هورمونی، افزایش رشد سینه‌ها و کاهش درد قاعدگی استفاده می‌شود.
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که شنبلیله به کاهش قند و کلسترول خون کمک می‌کند و می‌تواند در درمان دیابت‌های نوع ۱ و ۲ مؤثر باشد. محققان در حال بررسی فواید شنبلیله برای دستگاه قلب و عروق هم هستند.
شنبلیله و تخم شنبلیله چه خواصی دارد؟
1. کمک به کنترل دیابت:
در اکثر بیماران دیابتی توصیه می‌شود که تخم شنبلیله را در رژیم غذایی خود بگنجانند، زیرا بر سلامت آن‌ها تأثیر مثبتی دارد.
2. جلوگیری از حمله قلبی با تخم شنبلیله:
تأثیر قابل توجهی بر سلامت قلب و عروق دارد که از آسیب جدی قلب جلوگیری می‌کنند.
3. تخم کمک به جلوگیری از سرطان:
مطالعات نشان داده‌اند که روغن استخراج شده از تخم شنبلیله می‌تواند با سرطان مبارزه کند.
4. تخم شنبلیله برای کاهش سندروم قاعدگی:
مطالعات نشان داده‌اند که تخم شنبلیله می‌تواند درد ناشی از امراض قاعدگی و سایر علائم مرتبط با قاعدگی را کاهش دهد.
همچنین بخوانید: پی ام اس (سندرم پیش از قاعدگی)؛ علائم، تشخیص و درمان آن
5. دانه‌های شنبلیله برای بهبود تولید شیر مادر:
در آسیا از دانه‌های شنبلیله برای افزایش تولید شیر مادر استفاده می‌کنند.
همچنین بخوانید: برای افزایش شیر مادر چه بخوریم؟
6. تخم شنبلیله برای کاهش سطح کلسترول:
تحقیقات نشان داده‌اند که تخم شنبلیله به کاهش سطح کلسترول بد کمک و باعث افزایش کلسترول خوب در بدن می‌شوند.
7. تخم شنبلیله برای کمک به کاهش درد آرتریت:
آرتریت اختلال است که سبب التهاب در یک یا چند مفصل می‌شود و درد شدید و سایش و پارگی عضلات مفصلی را منجر می‌شود؛ که تخم شنبلیله از آن جلوگیری می‌کند.
8. تخم شنبلیله برای کمک به هضم:
برای کسانی که از بیماری‌های معده رنج می‌برند خوردن تخم شنبلیله می‌تواند یک مزیت باشد.
9. کمک به کاهش وزن با تخم شنبلیله:
اگر در حال تلاش برای کم کردن وزن هستید، اضافه کردن تخم شنبلیله به رژیم غذایی شما بسیار مؤثر خواهد بود. تخم شنبلیله از انباشت چربی جلوگیری می‌کند و سوخت‌وساز و گلوکزها را بهبود می‌بخشد.
همچنین بخوانید: 11 داروی گیاهی موثر برای کاهش وزن و لاغری
10. تخم شنبلیله برای بهبود عملکرد کلیه:
گنجاندن تخم شنبلیله به رژیم غذایی به عملکرد بهتر کلیه کمک می‌کند.
11. تخم شنبلیله برای محافظت از کبد:
کبد مسئولیت دفع سموم از بدن را بر عهده دارد. آسیب به کبد، می‌تواند بر سلامتی شما تأثیر بگذارد. یکی از علل اصلی کاهش عملکرد کبد مصرف بیش‌ازحد الکل است. مطالعات نشان داده‌اند که تخم شنبلیله می‌تواند از کبد در برابر آسیب محافظت کند.
12. تخم شنبلیله برای کمک به کنترل سوزش معده:
هنگامی که افراد به تسکین سوزش معده فکر می‌کنند، معمولاً درمان‌های بسیار زیادی که به ذهنشان می‌رسد؛ اما تخم شنبلیله یکی از بهترین درمان‌ها است که باعث افزایش رفلکس اسید معده نیز نمی‌شود.
13. تخم شنبلیله برای کمک به حفظ عملکرد مغز:
مطالعات تأیید کرده‌اند که استفاده مکرر از تخم شنبلیله می‌تواند بیماری‌هایی مانند:آلزایمر و پارکینسون را که از طریق مکانیزم های مغز اتفاق می‌افتد، کاهش دهد.
14. دانه‌های شنبلیله برای افزایش میل جنسی:
تخم شنبلیله برای مردان مزایای بسیار زیادی دارد؛ که عبارت‌اند از: درمان فتق و جلوگیری از الگوی کچلی و درمان اختلال نعوظ. تخم شنبلیله می‌تواند سطح تستوسترون و تحریک جنسی را افزایش دهد و اثبات شده است که مصرف مکمل‌های آن، عملکرد و میل جنسی را افزایش می‌دهد.
همچنین بخوانید: 30 خوردنی که باعث افزایش میل جنسی می‌شوند
15. دانه‌های شنبلیله برای کمک به سلامت بانوان:
شنبلیله همچنین حاوی ترکیبات خاصی مانند استروژن، ایزوفلاون ها، است که به کاهش سرگیجه و درد مرتبط با سندروم پیش از قاعدگی کمک می‌کند.
همچنین بخوانید: علل، علائم و تشخیص گرگرفتگی، برای درمان گرگرفتگی چه بخوریم؟
این ترکیبات همچنین باعث کاهش علائم یائسگی مانند نوسانات خلقی و گرگرفتگی می‌شود. همچنین تصور می‌شود که برای تحریک زایمان از طریق انقباض رحم کمک می‌کند و می‌تواند درد زایمان را کاهش دهد؛ اما مصرف بیش‌ازحد تخم شنبلیله ممکن است در دوران بارداری منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین شود.
همچنین بخوانید: زایمان زودرس؛ عوامل، علائم، جلوگیری از وقوع زایمان زودرس
فواید شنبلیله و تخم شنبلیله برای پوست صورت، مو، قاعدگی، مردان و قلب
16. دانه‌های شنبلیله برای بهبود عملکرد ورزشی:
یک مطالعه منتشر شده در مجله علوم ورزشی و پزشکی که در سال 2011 انجام شد، گزارش داد که ترکیبی از عصاره تخم شنبلیله تأثیر قدرت بر روی بدن دارد و عملکرد بدن را پس از تمرین‌های ورزشی بهبود می‌بخشد.
17. دانه‌های شنبلیله برای کمک به درمان آرتروز:
خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی تخم شنبلیله نتایج مثبتی را بر روی کمک به درمان آرتروز داشته است.
همچین بخوانید: آرتروز زانو | علائم و راه‌های درمان آرتروز زانو
18. دارای اثرات ضد پیری:
تخم شنبلیله می‌تواند از مزایای شگفت‌انگیزی برای پوست داشته باشد. از جمله از بین بردن علائم پیری، مانند چین و چروک و خطوط ظریف.
همچنین بخوانید: علل و درمان چین و چروک پوست با روش های طبیعی
مواد لازم:
- 1 قاشق غذاخوری تخم شنبلیله که از شب تا صبح درون آب خیس خورده است.
- یک قاشق غذاخوری ماست
طرز تهیه:
دانه‌ها و ماست را با یکدیگر ترکیب کنید تا یک خمیر به دست آید. این خمیر را روی صورت خود اعمال کنید و پس از 30 دقیقه با آب سرد شستشو دهید.
19. دانه‌های شنبلیله برای کمک به درمان آکنه:
کسانی که مدام از آکنه رنج می‌برند، می‌توانند از تخم شنبلیله برای از بین بردن آن استفاده کنند که بسیار مؤثر است.
همچنین بخوانید: آکنه و راه های درمان آن
مواد لازم:
- 4 قاشق غذاخوری تخم شنبلیله‌ای که از شب تا صبح در آب خیس خورده
- 4 فنجان آب
طرز تهیه:
تخم شنبلیله را به آب اضافه کنید و اجازه دهید به مدت 15 دقیقه بجوشد. سپس آب آن را تخلیه کنید و اجازه دهید تا سرد شود و بعد با استفاده از یک تکه پنبه آن را روی صورت خود اعمال کنید.
این کار را دو بار در روز تکرار نمایید.
می‌توانید اضافه آن را در یخچال نگهداری کنید.
20. دانه‌های شنبلیله مرطوب‌کننده پوست:
دانه‌های شنبلیله می‌توانند به مرطوب کردن و تغذیه کردن همه نوع پوست، به خصوص پوست‌های خشک کمک کنند.
مواد لازم:
- یک قاشق چای‌خوری پودر دانه‌های شنبلیله
- یک قاشق غذاخوری آب
طرز تهیه:
آب و پودر را با یکدیگر ترکیب کنید تا خمیر به دست آورید. سپس با استفاده از یک تکه پنبه آن را روی تمام صورت خود اعمال کنید و سپس با آب بشویید.
21. جلوگیری از ریزش مو:
تخم شنبلیله در تقویت ریشه‌های مو و درمان مشکلات فولیکولی بسیار مؤثر است.
همچنین بخوانید: بهترین روش های طبیعی درمان ریزش مو
مواد لازم:
- یک قاشق غذاخوری تخم شنبلیله
- یک فنجان روغن نارگیل
طرز تهیه:
روغن نارگیل و تخم شنبلیله را در یک کاسه با یکدیگر ترکیب کنید و آن را به صورت خود اعمال کنید و به صورت دورانی ماساژ دهید. اضافه آن را می‌توانید به مدت سه هفته در محل خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
22. تخم شنبلیله برای کمک به براق شدن مو:
برای داشتن موهایی براق، سعی کنید که از یک ماسک موی شنبلیله استفاده نمایید.
مواد لازم:
- دو قاشق غذاخوری تخم شنبلیله
- یک فنجان آب
شنبلیله را در آب خیس کنید و اجازه دهید که به مدت یک شب بماند. وقتی دانه‌ها نرم شدند، آن‌ها را به خمیر تبدیل کنید. مخلوط را روی پوست سر و ریشه‌ها اعمال نمایید و اجازه دهید به مدت 30 دقیقه بماند و سپس با آب بشویید.
23. تخم شنبلیله برای مبارزه با شوره سر:
شوره سر، یکی از بیماری‌های رایج و مضر است که معمولاً در طول زمستان اتفاق می‌افتد. درمان‌های مختلفی برای شوره سر وجود دارد که یکی از بنیادی‌ترین و مؤثرترین داروها استفاده از تخم شنبلیله است. آن‌ها همچنین یک درمان بسیار مؤثر برای درماتیت پوست سر می‌باشند.
همچنین بخوانید: درمان شوره سر با روش های طبیعی
24. تخم شنبلیله برای جلوگیری از سفید شدن زودرس مو:
از دانه‌های شنبلیله، از زمان‌های بسیار دور برای جلوگیری از سفید شدن مو استفاده می‌شده است.
همچنین بخوانید: علل و درمان سفید یا خاکستری شدن موی کودک
25. دانه شنبلیله و درمان سوزش سر دل:
دانه شنبلیله از مقادیر فراوانی موسیلاژ تشکیل شده است که التهاب روده و معده را به وسیله پوشاندن جدار معده و روده کاهش می‌دهد. افزودن 1 قاشق چای‌خوری دانه شنبلیله به غذاها برای رفع سوزش سر دل و رفلاکس توصیه می‌شود. پیشنهاد دیگر حل کردن یک قاشق چای‌خوری از پودر دانه شنبلیله در آب یا آب‌میوه قبل از وعده غذایی می‌باشد. همچنین این گیاه خاصیت هضم‌کنندگی و ملین دارد و در بسیاری از داروهای گیاهی به عنوان laxative (ملین) استفاده می‌شود.
خواص شنبلیله در طب سنتی
26. پوست سالم با دانه شنبلیله
بهترین درمان طبیعی برای مشکلات پوستی مانند اگزما، جوش، خراش، زخم‌ها، سوختگی، مشکلات پوستی ناشی از نقرس و نیز ضخیم و پرپشت شدن موها، استفاده موضعی از پودر دانه شنبلیله می‌باشد. برای این منظور لازم است پودر دانه شنبلیله را با آب داغ مخلوط نمایید و سطح آسیب‌دیده پوستی و یا مو را با این مخلوط بپوشانید.
برای درمان التهاب‌های مختلف، به‌این‌ترتیب عمل کنید:
- یک قاشق غذاخوری تخم شنبلیله را آسیاب کنید.
- پودر به‌دست‌آمده را با آب گرم ترکیب کنید.
- یک تکه پارچه‌ی تمیز را بردارید و در ترکیب بخوابانید.
- پارچه را روی منطقه‌ی مورد نظر بگذارید.
27. کنترل تب به وسیله گیاه شنبلیله
گیاه شنبلیله به عنوان یک گیاه تب‌بر شناسایی شده است. بهترین حالت، مصرف دانه شنبلیله به همراه لیمو و عسل در زمان بیماری است. برای این منظور 1-2 قاشق چای‌خوری دانه شنبلیله را 3 مرتبه در روز به همراه چای سبز دم کنید و بعد از آن به همراه 1 قاشق چای‌خوری عسل و کمی آب لیموترش تازه میل نمایید.
28. شنبلیله برای افزایش شیر مادران
شنبلیله به بیشتر شدن شیر مادر کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از مصرف شنبلیله، شیر مادر تا ۵۰۰ درصد بیشتر می‌شود. بااینکه دلیل اصلی این مسئله هنوز شناخته نشده است امّا محققان حدس می‌زنند که روغن موجود در تخم شنبلیله دلیل آن باشد؛ بنابراین، به مادران شیردهی که می‌خواهند شیری بیشتری داشته باشند، توصیه می‌شود که روزی سه مرتبه و حداقل ۵۰۰ میلی‌گرم تخم شنبلیله مصرف کنند.
همچنین بخوانید: برای افزایش شیر مادر چه بخوریم؟
عوارض جانبی شنبلیله
- مصرف متعادل شنبلیله مشکلی ایجاد نمی‌کند اما ممکن است عوارض جانبی کمی داشته باشد. عوارض جانبی شنبلیله را بشناسید.
- تهوع یکی از عوارض جانبی معمول شنبلیله است و در برخی از موارد هم ناراحتی معده و روده (اسهال یا نفخ) گزارش شده است.
- زمانی که از شنبلیله به صورت موضعی و بر روی پوست استفاده می‌کنید، مراقب جوش‌ها یا حساسیت‌های پوستی باشد.
- مصرف شنبلیله در دوران بارداری توصیه نمی‌شود چون می‌تواند باعث تحریک زایمان شود. اگر باردار هستید یا می‌خواهید باردار شوید، قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر داروی خوراکی مصرف می‌کنید، توجه داشته باشید که این گیاه را دو ساعت قبل یا بعد از آن دارو مصرف کنید. این بسیار مهم است زیرا فیبر موجود در شنبلیله می‌تواند جذب دارو را مشکل کند و این به دلیل لعاب‌دار بودن فیبر این گیاه است.
موارد احتیاط در مصرف شنبلیله
- شنبلیله هم خانواده با بادام‌زمینی می‌باشد. اگر به بادام‌زمینی حساسیت داشته باشید، احتمال حساس بودن شما به شنبلیله هم وجود دارد.
- شنبلیله سطح قند خون را کاهش می‌دهد و استفاده از دزهایی بیشتر از مقادیر توصیه‌شده باعث افت شدید قند خون می‌شود. اگر مبتلا به دیابت می‌باشید با احتیاط و با فاصله از انسولین و داروهای خود از این گیاه استفاده کنید.
- این گیاه به عنوان درمان طبیعی برای آسم شناخته شده است؛ اما تنفس پودر آن باعث آسم و علائم آلرژی در افراد می‌شود.
کتاب الکترونیکی با زود انزالی خداحافظی کنید
شامل برنامه ماهانه + آموزش تصویری + تمرینات تایید شده توسط انجمن اورولوژی اروپا
