داروها برای درمان انواع بیماری ها ساخته شده اند، اما گاهی اوقات می توانند عوارض جانبی ناخواسته ای داشته باشند. برخی از داروها می توانند منجر به رشد موهای زائد، تغییر در رنگ یا بافت مو یا ریزش مو شوند.
ریزش موی ناشی از دارو، مانند هر نوع دیگر ریزش مو، می تواند اثراتی بر عزت نفس شما داشته باشد. خبر خوب این است که در بیشتر موارد، پس از قطع مصرف دارو ریزش مو قطع شده و رویش مجدد مو آغاز میشود.
چگونه داروها باعث ریزش مو می شوند؟
داروها با تداخل در چرخه طبیعی رشد موهای سر باعث ریزش مو می شوند. در مرحله آناژن که دو تا هفت سال طول می کشد، مو رشد می کند. در مرحله تلوژن که حدود سه ماه طول می کشد، مو استراحت می کند و در پایان مرحله تلوژن، موها می ریزند و موهای جدید جایگزین می شوند.
داروها می توانند منجر به دو نوع ریزش مو شوند: تلوژن افلوویوم و آناژن افلوویوم.
تلوژن افلوویوم رایج ترین شکل ریزش مو ناشی از دارو است. معمولاً 2 تا 4 ماه پس از مصرف دارو ظاهر می شود. این وضعیت باعث می شود که فولیکول های مو وارد فاز استراحت خود (تلوژن) شده و خیلی زود ریزش کنند. افراد مبتلا به تلوژن افلوویوم معمولا بین 30 تا 70 درصد بیشتر از 100 تا 150 تار مو در روز می ریزند.
آناژن افلوویوم ریزش مویی است که در مرحله آناژن چرخه مو، زمانی که موها به طور فعال رشد می کنند، رخ می دهد و از تقسیم طبیعی سلول های ماتریکس که موهای جدید تولید می کنند جلوگیری می کند. این نوع ریزش مو معمولاً در عرض چند روز تا چند هفته پس از مصرف دارو رخ می دهد. این بیماری در افرادی که داروهای شیمی درمانی برای سرطان مصرف می کنند شایع است و اغلب شدید است و باعث می شود افراد بیشتر یا تمام موهای سر و همچنین ابروها، مژه ها و سایر موهای بدن خود را از دست بدهند.
شدت ریزش موی ناشی از دارو به نوع دارو و مقدار مصرف و همچنین حساسیت شما به آن دارو بستگی دارد.
چه داروهایی باعث ریزش مو میشوند؟
بسیاری از انواع مختلف داروها باعث ریزش مو می شوند، از جمله:
- داروهای آکنه حاوی ویتامین A (رتینوئیدها)
- آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچ
- داروهای ضد افسردگی
- قرص های ضد بارداری
- داروهای ضد انعقاد
- داروهای کاهش دهنده کلسترول
- داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند
- داروهایی که سرطان سینه و سایر سرطان ها را درمان می کنند
- داروهای صرع (ضد تشنج)
- داروهای فشار خون بالا (ضد فشار خون)، مانند مسدود کننده های بتا، مهارکننده های ACE، و دیورتیک ها
- هورمون درمانی جایگزین
- پایدارسازهای خُلق و خو
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- داروهای بیماری پارکینسون
- استروئیدها
- تاموکسیفن، دارویی از دسته ضد استروژن ها که در جلوگیری از سرطان سینه نقش دارد.
- داروهای تیروئید
- داروهای کاهش وزن
داروهای شیمی درمانی که باعث ریزش مو میشوند
داروهای شیمی درمانی اغلب منجر به ریزش مو از نوع آناژن افلوویوم می شوند. از آنجایی که این داروها سلول های سرطانی را در سراسر بدن از بین می برند، می توانند به سلول های سالم از جمله سلول های ماتریکس مو نیز آسیب برسانند. مطابق گفته انجمن سرطان آمریکا، موها معمولاً در عرض دو هفته پس از شروع شیمی درمانی شروع به ریزش می کنند و پس از یک تا دو ماه ریزش مو سرعت بیشتری پیدا می کند. ریزش مو در بیمارانی که ترکیبی از داروهای شیمی درمانی مصرف می کنند، شایع تر و شدیدتر از افرادی است که فقط یک دارو مصرف می کنند.
داروهای شیمی درمانی که باعث ریزش مو می شوند عبارتند از:
- آدریامایسین
- سیکلوفسفامید
- داکتینومایسین
- دانوروبیسین
- دوستاکسل
- دوکسوروبیسین
- اتوپوزاید
- فلوئورواوراسیل
- ایفوسفامید
- ایرینوتکان
- متوترکسات
- نیتروزوره ها
- پاکلی تاکسل
- تاموکسیفن
- توپوتکان
- وینورلبین
ریزش موی ناشی از دارو چگونه درمان می شود؟
مهم است که هر دارویی را که مصرف می‌کنید را بررسی کنید و عوارض جانبی احتمالی آن را با پزشک و داروساز خود در میان بگذارید. هنگامی که ریزش مو به دلیل دارویی که مصرف می کنید رخ می دهد، احتمال زیادی وجود دارد که پس از قطع مصرف دارو، موها خود به خود رشد کنند. اگر قطع دارو باعث بهبود نازک شدن مو نمی شود، ممکن است نیاز به درمان با فیناستراید یا ماینوکسیدیل داشته باشید، این دو داروهایی هستند که ریزش مو را کاهش می دهند و می توانند رشد موهای جدید را تحریک کنند.
برای جلوگیری از ریزش مو در طول شیمی درمانی می توانید از روش هیپوترمی بهره ببرید. این روش شامل قرار دادن کیسه های یخ روی پوست سر چند دقیقه قبل و حدود نیم ساعت بعد از شیمی درمانی است. خنک کردن پوست سر باعث کاهش جریان خون به فولیکول های مو می شود و ورود داروهای شیمی درمانی به سلول های فولیکولی را سخت تر می کند. خنک کردن، همچنین فعالیت بیوشیمیایی را کاهش می دهد و فولیکول های مو را کمتر در معرض آسیب ناشی از داروهای شیمی درمانی قرار می دهد. یکی از نگرانی‌های این تکنیک، خطر عود سرطان در پوست سر است، زیرا ممکن است این ناحیه به دلیل انقباض عروق خنک کننده، دوز کامل دارو را دریافت نکرده باشد.
پس از شیمی درمانی، مو معمولاً خیلی سریع رشد می کند، اما ممکن است بافت آن دچار تغییر شود. در موارد نادر، موها حتی پس از قطع درمان نازک می مانند. ماینوکسیدیل می تواند به رشد مجدد موهایی که دیربرگشت هستند کمک کند. برخی از بیماران شیمی درمانی از کلاه گیس یا کلاه استفاده می کنند تا ریزش مو را پنهان کنند تا زمانی که موهایشان رشد کند.
