سندرم انفجار سر (به انگلیسی: Exploding head syndrome) نوعی اختلال شنیداری هیپناگوژیک نادر می‌باشد. مبتلایان به این سندرم معمولاً صدای بسیار بلندی مانند انفجار بمب، شلیک اسلحه، نواختن سنج، صدای زنگ یا گونه‌ای صدای بلند و ناشناخته را در هنگام خواب می‌شنوند، به شکلی که احساس می‌شود منشأ این صدا داخل سر است.
این صدا معمولاً در ساعات اولیه خواب احساس می‌شود و لزوماً به دلیل خواب دیدن نیست. اگرچه صدای شنیده شده بسیار بلند است ولی معمولاً با دردی همراه نیست. تعداد حملات بیماری معمولاً ثابت نیست ولی پس از تعدادی حمله در طول یک دوره چند روزه یا چند هفته‌ای معمولاً یک دوره چند ماهه بهبود مشاهده می‌شود. مبتلایان به‌طور معمول نوعی احساس ترس و اضطراب را قبل و بعد از حمله احساس می‌کنند که به همراه افزایش ضربان قلب است. حملات معمولاً با مشاهده تابش‌های نور و اختلال در تنفس همراه است. مبتلایان ممکن است در هنگام حمله سندرم دچار ناتوانی در ادراک صداهای اطراف و یک نمونه خفیف فلج خواب شوند.
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای این سندرم وجود ندارد و دلایل آن ناشناخته است، اما برخی روان شناسان آن را به خستگی ربط می‌دهند. موارد این سندرم در میان تمامی سنین در هر زنان و مردان مشاهده شده است. اگرچه زنان اندکی بیشتر از مردان به آن مبتلا می‌شوند و معمولاً در سنین بالای پنجاه سال رایج تر است.
سندرم انفجار سر برای نخستین بار در سال ۱۹۲۰ توسط پزشک و روان‌شناس ولزی رابرت آرمسترانگ جونز معرفی شد.
برخی از صداهایی که شنیده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- انفجار بمب
- شکلیک تفنگ
- صدای زنگ
- به هم خوردن سنج
- جر وبحث با صدای بلند
- طوفان
علائم دیگری نیز توسط افراد مبتلا گزارش شده است که شامل توهمات شنیداری، دیدن برق نور مثل دیدن رعد و برق، حس برق گرفتگی قبل از شنیدن صدای انفجار که در قفسه سینه شروع شده و به سمت سرشان می‌رود. اضطراب که معمولاً در پی شنیدن صدا ایجاد می‌شود و در نهایت افزایش ضربان قلب که یکی از عوارض ترس ناشی از این تجربه است و شخص را دچار تپش قلب شدید می‌کند.
علت‌های احتمالی
هیچ پاسخ روشنی در مورد علت‌های این عارضه وجود ندارد اما نظریه‌هایی هستند که سعی می‌کنند علت آن را توضیح دهند. یکی از منطقی‌ترین توضیحات می‌گوید این ناشی از سوء عملکرد شکل گیری شبکه در ساقه مغز است. ساقه مغز شبکه پیشرفته ای از نورون‌ها دارد که تقریباً همه اعمال بدن ما از جمله خواب را کنترل می‌کنند.
وقتی به خواب می‌رویم، مغز ما یک مقطع خاموشی اعلام می‌کند که به بخش‌هایی از بدن علامت می‌دهد که عملکرد کامل خود را متوقف کنند. وقتی سیم‌های ارتباطی با هم تداخل می‌کنند می‌تواند منجر به شکل گیری تصوری از صدای انفجار در سر شود. البته این تنها یک تئوری است و تعداد بیشتری از تئوری‌های دیگر نیز در توضیح این سندرم وجود دارند.
تشنج‌های جزئی
ما از تشنج‌های شدید و مهلکی که موجب بستری شدن در بیمارستان می‌شوند صحبت نمی‌کنیم. تشنج‌های کوچکی هستند که می‌توانند از یک فعالیت عصبی غیر طبیعی لحظه ای ناشی شوند. تا زمانی که شما علائم دیگری نداشته باشید لازم نیست نگران این تشنج‌های جزئی باشید.
سوء عملکرد گوش
گوش داخلی ما حاوی همه نوع لابیرنت و تیوب است که کنترل و انتقال صدا را به عهده دارند. در صورتی که چیزی ماعث اختلال در ارتباط بین مغز و کانال گوش شود می‌تواند منظر به توهمات شنیداری شود. شنیدن صدای انفجار در خواب نیز می‌تواند یکی از این نوع توهمات باشد که ناشی از مشکلی در گوش است.
علل بروز سندرم انفجار سر
استرس و اضطراب
با این که هیچ گونه ارتباط علی مستقیمی وجود ندارد اما کسانی که از سندرم انفجار سر رنج می‌برند همزمان از داشتن وضعیت پر استرس و اضطراب صحبت می‌کنند. از این رو برخی از محققان فرض کرده‌اند که این اختلال شنوایی می‌تواند ناشی از فشار استرس و اضطراب باشد.
کاهش در خواب دلتا
خواب دلتا که به عنوان خواب موج کوتاه نیز شناخته می‌شود مرحله عمیق خواب است که ترمیم و التیام بدن در این مرحله انجام می‌شود. بیمارانی که مشکل EHS دارند دوره خواب عمیق کوتاه تری دارند.
سندرم قطع داروی ضد افسردگی
افرادی که مصرف داروی ضد افسردگی خود را قطع می‌کنند به میزان زیادی در معرض تجربه EHS هستند. از آنجایی که داروهای ضد افسردگی به عنوان بازدارندهای جذب مجدد سراتونین شناخته می‌شوند این به آن معنی است که سراتونین بیشتری در دسترس مغز قرار می‌گیرد. سراتونین در اصل مسئول شادی است اما تنظیم کننده خواب نیز هست.
وقتی کسی مصرف داروهای ضد افسردگی را قطع می‌کند، سراتونین او پائین می‌آید که موجب تخریب الگوی خواب شده و باعث پدیدار شدن این سندرم می‌شود.
سوءعملکرد موقتی کانال کلسیوم
اشکال در عملکرد کانال کلسیوم به اختلالات مختلفی مربوط می‌شود که شامل همه چیز از اوتیسم تا آریتمی می‌شود. برخی از کانال‌های کلسیوم در مغز هستند که سوء عملکرد آن‌ها می‌تواند علت سندرم انفجار سر باشد.
داشتن یک رژیم غذایی سالم و کم چرب می‌تواند به کاهش علائم سندرم انفجار سر کمک کند
روش‌های درمان سندرم انفجار سر
سندرم انفجار سر را چگونه درمان کنیم؟
در گذشته پزشکان می‌گفتند که این اختلال بیشتر در میان زنان در سن بالای 50 سالگی رایج است اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که این سندرم درمیان جوانان نیز به همان اندازه رواج دارد. به این ترتیب هیچ عامل مهمی که موجب این اختلال باشد شناسایی نشده است و بیشتر عوامل مربوط به عدم رعایت بهداشت خواب و داشتن یک سبک زندگی ناسالم است. برای درمان یا مقابله با این اختلال توصیه اول این است که به یک پزشک مراجعه نمائید.
اگرچه ممکن است پزشک شما داروهایی نیز تجویز نماید اما بیشتر مواقع از شما می‌خواهند که خواب منظمی داشته باشید و سبک زندگی خود را اصلاح نمائید.
مهم‌ترین مسئله در مواجهه با این سندرم این است که هنگامی که چنین چیزی اتفاق می‌افتد هشیار باشید که این فقط یک توهم است و در نتیجه ترس و هراس خود را کنترل کنید. بیشتر علائم بعدی این اختلال از ترس ناشی می‌شوند. شنیدن این صداها اگر بتوانید آرامش خودتان را حفظ کنید می‌توانند کاملاً بی خطر باشند.
حفظ یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از خوردن غذاهای چرب نیز می‌تواند توصیه خوبی باشد. قبل از خواب از خوردن غذاهای تند و چرب خودداری نمائید. همچنین نوشیدن الکل و کافئین قبل از خواب نیز می‌توانند مخل چرخه خواب شما باشند.
با کمک یوگا و مدیتیشن استرس خود را کاهش دهید و محیط خواب آرامش بخشی را برای خودتان فراهم نمائید. قبل از خواب می‌توانید از یک دمنوش گیاهی آرامش بخش داغ نیز لذت ببرید. آرام شدن ذهن شما قبل از خواب تا میزان قابل توجهی جلوی سندرم انفجار سر را خواهد گرفت.
به این مطلب چه امتیازی میدهید؟
پکیج دانلودی درمان دائمی زود انزالی
برنامه جامع کنترل انزال شامل کتاب الکترونیکی + فایل صوتی دوره + برنامه تمرینی + آموزش تصویری تمرینات + موسیقی تراپی + پشتیبانی 35 روزه
