ازدواج یکی از پسندیده ترین کارها به شمار می رود، اما متاسفانه طبق آمار، تمام ازدواج ها ثمربخش نمی باشند و بسیاری از آن ها به جدایی ختم می شود. یکی از معدود دلایلی که باعث جدایی زوجین می شود، مفقودالاثر شناخته شدن همسر است که برای صدور حکم طلاق در این شرایط، باید مراحل قانونی طلاق غیابی طی گردد. اگر متقاضی از مراحل آن اطلاعی نداشته باشد، با مشکلات متعددی مواجه می شود؛ لذا در مقاله «شرایط طلاق غیابی از طرف مرد و زن» تحت نظر کارشناسان مجرب، به متداول ترین سوالات پاسخ داده می شود تا بهترین عملکرد را در برابر این شرایط داشته باشید.
منظور از طلاق غیابی چیست؟
طلاق به دلیل مفقودالاثر شناخته شدن همسر، به واسطه دادخواستی با مضمون طلاق غیابی میسر می گردد. همانطور که از نام طلاق غیابی آشکار است، مانند طلاق توافقی یا غیرتوافقی، نیازی به شرکت هم زوج و هم زوجه یا وکلایشان در جلسات دادگاه نمی باشد، بلکه همین عدم حضور همسر است که طلاق غیابی را امکان پذیر می کند؛ البته نکته مذکور اکثرا برای بانوان کاربردی می باشد؛ چراکه قوانین طلاق در کشور ما، در راستای اختیارات زوج است.
توجه داشته باشید که مسیر جدایی و طلاق، در هر مدل و سبکی که باشد، پیچیدگی های مخصوص به خود را دارد؛ از همین رو مشورت با یک وکیل طلاق می تواند کمک کننده باشد. در سایت مستر وکیل لیست کامل بهترین وکلای طلاق در کرج و شهرهای دیگر معرفی شده است که می توانید با یک جستجو ساده با بهترین وکلا آشنا شوید.
طلاق غیابی از طرف مرد
پیش از آنکه موضوع طلاق غیابی شرح گردد، باید ابتدا به مفهوم حق طلاق پرداخته شود؛ هنگامی که دو فرد با یکدیگر ازدواج می کنند تحت عنوان اشخاص متاهل، حقوق جدیدی نیز برایشان به وجود می آید. یکی از آن ها حق طلاق است. دارنده حق طلاق می تواند بدون نیاز به ارائه شواهدی دال بر عدم امکان تداوم زندگی مشترک و بدون رضایت همسرش، دادخواست طلاق را ثبت کرده و منتظر صدور حکم دادگاه شود. قانونگذار ضمن ماده 1133 قانون مدنی، مالک حق طلاق را معرفی می کند:
«مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را داشته باشد.»
از ماده فوق نتیجه گیری می شود که مرد برای ثبت طلاق به اذن همسر و ارائه مدارکی دال بر عدم سازش، احتیاجی ندارد؛ همچنین برای ثبت رسمی طلاق باید تکلیف تمام حقوق زوجه طی جلسات دادرسی، مشخص شود. از مهمترین حقوق زوجه می توان موارد زیر اشاره کرد:
- مطالبه مهریه: از لحظه عقد امکان اخذ آن از طرف زوجه وجود دارد.
- مطالبه نفقه: پولی برای امرارمعاش زن است؛ در صورت عدم پرداخت این مبلغ به زوجه طی زندگی مشترک و اثبات آن در دادگاه، میزانش توسط کارشناسان محاسبه شده و مطالبه می گردد. همچنین فراموش نشود که در دوران عده طلاق، پرداخت نفقه از طرف شوهر سابق الزامی می باشد.
- استرداد جهیزیه: منظور تمام اثاث منزل نمی باشد، بلکه تنها وسایلی که در ابتدای ازدواج، زوجه به عنوان هدیه عروسی با خود به خانه شوهر آورده است.
- مطالبه اجرت المثل: اگر زوجه در طول زندگی مشترک برای آرامش خانواده اقداماتی بدون چشم داشت انجام دهد که از حوزه وظایف عرفی و شرعی وی خارج باشد، هنگام طلاق می تواند خواستار دریافت دستمزد این خدمات شود.
از مطالب فوق می توان نتیجه گرفت که طلاق غیابی از طرف مردی که حق طلاق را به زوجه واگذار نکرده، با جدایی وی از همسرش به صورت عادی توسط حق طلاق، تفاوتی ندارد؛ به دلیل اینکه در صورت تصمیم مرد به طلاق دادن، زن نمی تواند هیچ اقدامی برای متوقف کردن این فرآیند حقوقی انجام دهد. پس حضور یا عدم حضورش طی جلسات دادگاه طلاق، از اهمیتی برخوردار نیست؛ فقط باید تکلیف حقوق مادی زوجه مشخص شود.
طلاق غیابی از طرف زن
اگر زوجه متقاضی صدور حکم طلاق باشد، باید مراحل طولانی را پشت سر بگذارد؛ حال اگر دادخواست با مضمون طلاق غیابی باشد، بدیهی است که به پیچیدگی های پرونده حقوقی اضافه می شود. در این بخش از مقاله به تمام روش هایی که زن می تواند به واسطه آن از شوهرش طلاق غیابی بگیرد، اشاره می گردد:
الف) طلاق غیابی از طریق اثبات تحقق شرایط عسر و حرج
اگر وضعیت زندگی مشترک باعث وارد شدن سختی زیادی به زوجه شود، یعنی شرایط عسر و حرج محقق شده است؛ با اثبات هریک از این شرایط در مراجع ذیصلاح، امکان ثبت دادخواست طلاق از طرف زوجه به وجود می آید. یکی از مصادیق این شروط «ترک خانه و خانواده به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یکسال» می باشد؛ به دلیل مفقودالاثر شناخته شدن شوهر در این وضعیت، طلاق غیابی قابل ثبت است.
ب) طلاق غیابی از طریق وکالت طلاق
پیش تر به مفهوم قضایی حق طلاق و اینکه مالک آن شوهر است اشاره شد؛ در ادامه ماده 1133 قانون مدنی اضافه می شود که امکان واگذاری این حق به زوجه حین نکاح تحت عنوان شرط عقد و پس از ازدواج در دفتر اسناد رسمی ممکن می باشد!
اصطلاح حقوقی نسبت داده شده بدان، وکالت طلاق (وکالت داده شدن حق طلاق) است؛ انتقال این حق به زن، وی را از حقوقی مشابه با مردان دارنده حق طلاق برخوردار می کند، بنابراین زن برای جدایی از همسرش نیازی به ارائه مدارکی محکمه پسند و رضایت شوهر یا حضور وی در جلسات دادگاه (طلاق غیابی) ندارد!
ج) طلاق غیابی مستند به قوانین طلاق
یکی از قوانینی که به منظور حفظ حقوق بانوان طی عقود دائمی وضع شده است، ماده 1029 قانون مدنی می باشد. طی این ماده به شرایط ثبت دادخواست طلاق غیابی از طرف زوجه اشاره شده است:
«هرگاه شخصی چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، زن او می‌تواند تقاضای طلاق کند.»
د) طلاق غیابی به واسطه اثبات عدم پرداخت نفقه
یکی از حقوقی که ضمن عقد دائم برای زنان به وجود می آید، حق مطالبه نفقه از شوهر می باشد؛ لذا اگر زوجه بتواند عدم پرداخت نفقه اش را به مدت شش ماه ثابت کند، ثبت دادخواست طلاق غیابی امکان پذیر می شود. از این روش که معمولا برای طلاق از زوجی که ساکن خارج کشور است، استفاده می گردد؛ بدین منظور زوجه با ارائه دادخواست به شورای حل اختلاف و ارائه آدرسی صوری از شوهر، طلاق غیابی می گیرد؛ البته چون روش مذکور آکنده از حیله و کذب می باشد، استفاده از آن پسندیده نیست!
نکاتی درباره طلاق غیابی
- اگر زوجه ای بخواد از روش «طلاق غیابی مستند به قوانین طلاق» از همسرش جدا شود، ابتدا باید مفاد ماده 1023 قانون مدنی اجرا گردد:
«محکمه وقتی می‌تواند حکم موت فرضی غایب را صادر نماید که در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار تهران اعلانی در سه دفعه متوالی هر کدام به فاصله یک ماه منتشر کرده و اشخاصی را که ممکن است از غایب خبری داشته باشند دعوت نماید که اگر خبر دارند به اطلاع محکمه برسانند. هرگاه یک سال از تاریخ اولین اعلان بگذرد و حیات غایب ثابت نشود حکم موت فرضی او داده می شود.»
- زن تنها 20 روز مهلت دارد تا نسبت به حکم طلاق غیابی درخواست فرجام خواهی یا تجدیدنظر بدهد.
نتیجه گیری
اگر زوجه مفقودالاثر شناخته شود، شوهری که دارای حق طلاق است می تواند با مشخص کردن تکلیف حقوق مادی زن طی جلسات دادگاه، طلاق غیابی را ثبت کند. ثبت دادخواست طلاق غیابی از طرف زوجه، از روش های مختلف ممکن است که در این مقاله به بررسی آن ها پرداختیم.
