نارسایی قلبی یا پمپاژ ضعیف قلب؛ علل، علائم، تشخیص و درمان
نارسایی قلب چیست؟
نارسایی قلب به معنای بی‌کفایتی قلب در پمپ کردن خون است. نارسایی قلب به معنای ایست کار قلب یا حمله قلبی نیست (البته افرادی که مبتلابه نارسایی قلب هستند، اغلب سابقه حمله قلبی درگذشته داشته‌اند).
نارسایی قلب را نارسایی احتقانی قلب (CHF) نیز می‌نامند. احتقان به معنی تجمع مایعات در بدن به علت کاهش توانایی پمپاژ خون توسط قلب است. علائم نارسایی قلبی در طول هفته‌ها و ماه‌ها متعاقب ضعیف‌تر شدن قلب و توانایی کمتر آن برای پمپ کردن خون بر اساس نیازهای بدن ایجاد می‌شوند. نارسایی قلب اغلب منجر به بزرگ شدن قلب (بطن چپ) می‌شود.
نارسایی قلب معمولاً در سمت چپ قلب رخ می‌دهد
نارسایی قلب ممکن است در اثر اختلال سمت راست یا سمت چپ و یا هر دو سمت قلب رخ دهد. معمولاً نارسایی قلب در سمت چپ قلب رخ می‌دهد. سمت چپ قلب قدرتمندتر بوده و خون را به سراسر بدن پمپ می‌کند. دهلیز چپ قلب، خون را از ریه‌ها تحویل گرفته و آن را به بطن چپ می‌فرستد و ازآنجا خون وارد گردش خون عمومی بدن می‌شود. اگر بطن چپ قلب، ضعیف شود و نتواند خون دریافتی را کاملاً به جلو پمپ نماید، خون به سمت عقب و به داخل ریه‌ها پس می‌زند.
وقتی‌که بطن چپ نتواند به‌درستی منقبض شود، نارسایی سیستولی قلب روی می‌دهد. در نارسایی سیستولی قلب، با هر ضربان قلب مقادیر کافی خون به سراسر بدن پمپ نمی‌شود. وقتی‌که دیواره‌های عضلانی قلب سفت می‌شوند و نمی‌توانند به حد کافی شل (ریلکس) شوند، نارسایی دیاستولی رخ می‌دهد. در نارسایی دیاستولی، قلب سفت شده و نمی‌تواند در بین انقباضات از خون کافی پر شود.
در هر دو حالت (نارسایی سیستولی و نارسایی دیاستولی) خون وارده شده به سمت چپ قلب به سمت عقب یعنی به داخل بافت ریه پس می‌زند. وقتی‌که تجمع خون در رگ‌های کوچک ریه‌ها (مویرگ‌ها) به نقطه بحرانی رسید، خون به داخل کیسه‌های هوایی (آلوئولها) نشت کرده و احتقان ریوی ایجاد می‌شود. این تجمع خون که موسوم به “ادم‌ریوی” می‌باشد، تنفس را دشوار می‌کند.
نارسایی قلبی در سمت راست قلب
بیماری نارسایی قلب ممکن است سمت راست قلب را نیز متأثر کند. نارسایی سمت راست قلب به دلیل بیماری ریوی یا درنتیجه نارسایی سمت چپ قلب اتفاق می‌افتد. سمت راست قلب، خون برگشتی از بدن را دریافت می‌کند و آن را به داخل ریه‌ها پمپ می‌کند تا اکسیژنه شود. ممکن است سمت راست قلب توسط فشار برگشتی ناشی از نقص بطن چپ آسیب ببیند. وقتی‌که توانایی سمت راست قلب برای پمپاژ خون، کاهش می‌یابد، خون به سمت عقب یعنی به داخل سیاهرگ‌ها برمی‌گردد و باعث تورم بافت‌ها و اعضای بدن می‌شود.
این نوع آدم ناشی از نارسایی قلبی سمت راست بیشتر در ساق‌ها، مچ پاها و پاها دیده می‌شود. سیاهرگ‌های گردن نیز ممکن است در اثر این نوع نارسایی قلبی متورم شوند. اندام‌های شکمی به‌ویژه کبد و حفره شکمی که شامل روده‌ها می‌باشد نیز ممکن است بزرگ و حساس شوند که باعث می‌شوند شما احساس تهوع یا پری شکمی نمایید.
علت نارسایی قلب چیست؟
نارسایی قلب به علت فشارخون بالا، آریتمی یا دیابت رخ می‌دهد.
بیماری نارسایی احتقانی قلب علل متفاوتی دارد. گاهی اوقات علت اصلی آن یافت نمی‌شود. شایع‌ترین علت نارسایی قلب در زیر لیست می‌شود:
- نارسایی قلب گاهی به علت بیماری شریان کرونری (تنگی عروق خون دهنده به قلب) رخ می‌دهد، اغلب افرادی که نارسایی قلب دارند قبلاً دچار حمله قلبی شده‌اند.
- مشکلات عضله قلب (کاردیومایوپاتی) نیز از علل نارسایی قلب است.
- فشارخون بالا (هیپرتانسیون) نیز می‌تواند منجر به نارسایی قلب شود.
- مشکلات هرکدام از دریچه‌های قلب نیز باعث بیماری نارسایی قلب می‌شود.
- نارسایی قلب گاهی به علت ضربان غیرطبیعی قلب (آریتمی) رخ می‌دهد.
- مواد سمی (مثل مصرف الکل) نیز یکی از علل نارسایی قلب است.
- بیماری مادرزادی قلبی (مشکل قلبی که از بدو تولد وجود داشته است).
- نارسایی قلب به علت دیابت و یا مشکلات تیروئیدی نیز رخ می‌دهد.
علائم نارسایی قلب چیست؟
یکی از علائم نارسایی قلب سرفه و خس‌خس سینه به‌صورت مزمن است.
بعضی از افراد مبتلابه نارسایی قلب، علائم کمی از خود نشان می‌دهند. در زیر علائمی که ممکن است در افراد مبتلابه نارسایی قلب دیده شود، ذکرشده است:
- تنگی نفس (خصوصاً زمان راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا فعالیت).
- تنگی نفس هنگام دراز کشیدن نیز از نشانه‌های نارسایی قلب است.
- کاهش اشتها.
- تنگی نفس ناگهانی شبانه که باعث بیدار شدن از خواب می‌شود.
- خستگی یا ضعف عمومی (شامل کاهش توانایی در ورزش کردن) نیز می‌تواند یکی از علائم بیماری نارسایی قلب باشد.
- تورم پا
- تورم شکم یا احساس پری در شکم.
- ضربان قلب سریع یا نامنظم.
- افزایش وزن ناگهانی (5 درصد یا یک کیلوگرم در روز برای 3 روز پیاپی).
- سرفه و خس‌خس سینه به‌طور مزمن نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های نارسایی قلب باشد.
- تهوع
در صورت بروز هر یک از این علائم مربوط به بیماری نارسایی قلب به پزشک مراجعه کنید، خصوصاً اگر سابقه بیماری قلبی دارید.
همه چیز درباره نارسایی قلبی
تشخیص بیماری نارسایی قلب
از راه‌های تشخیص بیماری نارسایی قلب، دادن آزمایش خون و گرفتن نوار قلب است.
پزشک سؤالاتی در مورد علائم بیماری و سابقه پزشکی از بیمار می‌پرسد. سپس بیمار را معاینه می‌کند و ممکن است تست‌ها و آزمایشات زیر را درخواست کند:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- عکس قفسه سینه
- نوار قلب (ECG)
- اکوکاردیوگرام قلب
- رادیونوکلید ونتریکولوگرافی
یکی از راه‌های تشخیص نارسایی قلب، گرفتن نوار قلب است. درواقع نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ضبط می‌کند. به‌وسیله نوار قلب می‌توان مشکلات ریتم قلب یا برخی از آسیب‌ها و نارسایی‌های قلبی را تشخیص داد. در اکوکاردیوگرام قلب، پزشک می‌تواند به‌وسیله امواج صوتی شکل قلب را ببیند. در این تست پزشک می‌تواند چگونگی پمپاژ قلب وضعیت دریچه‌های قلبی و برخی دیگر از مشخصات قلب را بررسی کند.
از دیگر راه‌های تشخیص نارسایی قلب رادیونوکلید ونتریکولوگرافی است. در رادیونوکلید ونتریکولوگرافی، مقدار خیلی کمی از ماده رادیواکتیو به داخل خون تزریق می‌شود. این ماده به سمت قلب حرکت می‌کند. به‌وسیله دوربین مخصوصی پزشک می‌تواند پمپاژ قلب را مشاهده کند. ماده رادیواکتیوی که در این تست استفاده می‌شود بی‌ضرر است و پس از اتمام تست، به‌طور کامل از بدن دفع می‌شود.
درمان نارسایی قلب
در درمان نارسایی قلب اولین قدم، برطرف کردن علل زمینه‌ای است. کنترل فشارخون بالا در مراحل اولیه می‌تواند منجر به برگشت نارسایی قلب شود. اصلاح دریچه‌های قلب در هنگامی‌که عارضه غیرقابل‌برگشت قلبی ایجاد نشده باشد اغلب منجر به بهبود کامل بیماری نارسایی قلب می‌شود.
در بیماران مبتلابه سکته‌های قلبی، پیشگیری از سکته‌های مجدد از تشدید نارسایی قلبی و تخریب بیشتر عضلانی جلوگیری می‌نماید. کنترل عوامل خطرساز در این زمینه حائز اهمیت می‌باشد.
درمان دارویی نارسایی قلب
نارسایی قلب در مواردی که غیرقابل‌برگشت شده باشد، نارسایی معمولاً پیشرفت کننده بوده و درمان‌های دارویی برای کاهش سرعت پیشرفت نارسایی قلب و یا توقف آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. مهارکننده‌های آنژیوتانسین (کاپتوپریل، انالاپریل، لوزارتان و…)، داروهای مهارکننده سمپاتیک (کارودیلول، متوپرولول، …) و اسپرینولاکتون در کنترل پیشرفت نارسایی قلب و افزایش طول عمر بیماران بسیار مفید می‌باشند.
نارسایی قلب در مواردی که غیرقابل‌برگشت شده باشد از درمان‌های دارویی استفاده می‌شود.
داروهای دفع‌کننده مایعات (فوروزماید)، گشادکننده‌های وریدی (نیترات‌ها) و داروی های افزایش‌دهنده قدرت عضلانی (دیگوکسین) برای کاهش علائم نارسایی قلب کاربرد دارند. داروهای ضد آریتمی و استفاده از دفیبریلاتور داخل بطنی (ICD) نیز گاهاً برای درمان نارسایی قلب لازم می‌شود.
در موارد نارسایی شدید قلب استفاده از پیس میکرهای سه حفره‌ای ویژه با ایجاد هماهنگی در انقباض عضلانی قلب، در صورت استفاده در بیماران کمک شایانی به رفع علائم نارسایی قلب کرده و احتمالاً باعث افزایش طول عمر بیماران می‌شود. نهایتاً در مواردی که نارسایی قلب توسط روش‌های دارویی و موارد مطرح‌شده قابل‌کنترل نیست، پیوند قلب تنها گزینه موجود می‌باشد.
در چه شرایطی به پزشک مراجعه کنیم؟
یکی از علائم نارسایی قلب تنگی نفس شدید است.
- هرگاه تنگی نفس داشتید یا در پاها و قوزک‌ها دچار تورم شدید باید با پزشکتان تماس بگیرید. همچنین اگر در طول یک تا دو روز 5-3 پوند (هر پوند معادل 450 گرم است) وزن اضافه کردید باید با او تماس بگیرید.
- برای اینکه وزن خود را مرتب چک کنید لازم است تا هرروز صبح قبل از ادرار کردن و پس‌ازاینکه چیزی خوردید خود را وزن کنید.
- شما باید هرگاه سؤالی در مورد بیماری نارسایی قلب و وضعیت خود یا داروهایتان دارید با پزشکتان تماس بگیرید.
دوره دانلودی آموزش مکالمه عربی لهجه اماراتی (خلیجی) برای مهاجرت، مسافرت، مترجمی و آموزش
اطلاعات بیشتر...
