تعداد گلبول‌های قرمز خون بر اساس سن و جنس افراد متفاوت است. آقایان گلبول‌های قرمز بیشتری از خانم‌ها دارند و نوزادان تازه متولد شده اغلب گلبول قرمز بیشتری از بزرگسالان دارند.
افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون و در نتیجه ایجاد غلظت خون باعث می‌شود جریان خون به سمت اندام‌های بدن کاهش یابد و گاهی نیز لخته‌های خون تشکیل می‌شوند.
بسیاری از افراد هنگام خون دادن، خون روشن را دلیل بر رقت آن و خون تیره را دلیل بر غلظت آن می‌دانند، در حالی که این تصور اشتباه است، زیرا نمی‌توان غلظت خون را از طریق چشم غیر مسلح تشخیص داد.
هیچ گاه تیره بودن خون دلیل بر غلظت آن نیست، چون خونی که از فرد گرفته می‌شود از ورید است و خون وریدی به دلیل کمبود اکسیژن اغلب تیره است.
با انجام آزمایش خون (CBC) و سنجش میزان هموگلوبین، پزشک می‌تواند به عارضه غلظت خون پی ببرد. هرگاه میزان هموگلوبین خون (درصد گلبول قرمز خون) از حد معمول بالاتر برود، غلظت خون رخ می‌دهد.
سن شیوع این عارضه بالای چهل سال بوده و در آقایان شایع‌تر است.
چه عواملی باعث غلظت خون می‌شوند؟
بخشی از علت ابتلا به مشکل غلظت خون، زمینه‌های ارثی و مادرزادی است (5 تا 10 درصد موارد). ولی بیشترین علت ابتلا به غلظت خون، وجود بیماری‌های ریوی و قلبی است که باعث کاهش اکسیژن در بدن می‌شوند.
زمانی که اکسیژن کافی به بدن نرسد، برای جبران این کمبود، گلبول قرمز بیشتری در بدن ساخته می‌شود و این امر باعث افزایش غلظت خون در رگ‌ها می‌شود.
با کمبود اکسیژن در بدن، هورمونی به نام اریتروپویتین از کلیه ترشح می‌شود که این هورمون، مغز استخوان را برای ساخت بیشتر گلبول قرمز تحریک می‌کند تا بتواند کمبود اکسیژن رسانی به بافت‌های بدن را با افزایش گلبول قرمز جبران کند.
اغلب افراد ساکن در مکان‌هایی نظیر کوهستان و ارتفاعات و یا مکان‌های دچار آلودگی هوا، به دلیل کمبود اکسیژن، دچار بیماری غلظت خون می‌شوند.
استرس و تنش‌های عصبی هم عامل بروز غلظت خون هستند. استرس و فشارهای روانی سبب افزایش ترشح آدرنالین و در نتیجه بروز انقباضات عروقی می‌شوند، بدین ترتیب پلاسمای خون به خارج عروق نشت کرده و نسبت آن به گلبول قرمز کاهش می‌یابد.
تعریق و اسهال‌های شدید از علل بروز غلظت خون موقتی هستند.
یکی دیگر از علل مهم غلظت خون، کشیدن سیگار است. با مصرف سیگار، اکسیژن رسانی به خون کم شده و غلظت خون ثانویه ایجاد می‌شود.
در برخی افراد به طور ارثی، هموگلوبین خونشان به راحتی اکسیژن را به بافت‌ها تحویل نمی‌دهد که در واقع به آن هموگلوبین غیرطبیعی گفته می‌شود که جزء علل نادر غلظت خون محسوب می‌شود.
بیماری مغز استخوان، تومورهای بدخیم کلیوی و کبدی در بزرگسالان، تومورهای مخچه ای در کودکان، فیبروم های رحمی در زنان، کیست‌های متعدد کلیه، سنگ کلیه و انسداد مجاری ادراری نیز می‌توانند غلظت خون را سبب شوند.
علائم آن چیست؟
- سرخ شدن صورت
- تیرگی رنگ لب به ویژه هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی
- اختلالات تنفسی مثل تنگی نفس
- اختلالات هوشیاری، منگی و خواب آلودگی
- اختلالات بینایی مثل تاری دید
- ضعف و بی حالی
- سردردهای غیرطبیعی
- خارش بدن به ویژه بعد از دوش گرفتن با آب گرم
- برجستگی وریدهای چشم
عوارض آن کدام اند؟
- غلظت خون در بدن باعث کند شدن حرکت خون در قلب و رگ‌ها می‌شود که با گرفتگی اندام‌هایی نظیر دست و پا، موجب سکته مغزی یا قلبی خواهد شد.
- افزایش غلظت خون در افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی، باعث آمبولی (انسداد جریان خون) ریه می‌شود.
- زخم معده، دردهای استخوانی و در مراحل بعد نقرس و سنگ کلیوی می‌تواند بروز کند.
- فشار خون بالا
- خونریزی بینی
- بزرگی کبد و طحال
برای رقیق شدن خون چه بخوریم؟
چنانچه فردی دچار غلظت خون باشد باید علت غلظت خون را از یک فوق تخصص خون و سرطان جویا شود. استفاده از قرص آسپرین یا اهدا خون، تنها در حد یک مسکن ساده بوده و نیاز است افراد علت بیماری غلظت خون را با مراجعه به پزشک جویا شوند و چنانچه غلظت خون علتی زمینه‌ای دارد، متناسب با تشخیص پزشک به درمان بپردازد.
مهم‌ترین اقدام بعدی برای کاهش غلظت خون، عدم استعمال هرگونه دخانیات است. دوری از محیط‌های آلوده، قرار نگرفتن در معرض آلودگی هوا، نوشیدن فراوان مایعات (۸ لیوان آب و سایر مایعات) در روز و اصلاح الگوی غذایی در کنترل و کاهش غلظت خون بسیار مؤثر خواهد بود. در ادادمه موثرترین توصیه‌ها برای بهبود غلظت خون را ارئه می‌دهیم.
۱. دمنوش زنجبیل
زنجبیل از خانواده زردچوبه و حاوی سالیسیلات است. این ماده، نوعی اسید مخصوص است که در بسیاری از گیاهان، یافت می‌شود.
سالیسیلیک اسید معمولاً در قرص‌هایی مانند آسپرین وجود دارد، می‌تواند در جلوگیری از سکته مغزی و رقیق کردن خون بسیار مؤثر باشد.
بنابراین، مصرف دمنوش زنجبیل ممکن است برای رقیق کردن خون بسیار تاثیرگذار باشد. سایر مواد غذایی حاوی سالیسیلات، آووکادو، برخی انواع توت‌ها و گیلاس هستند که می‌توانند مانع از لخته شدن خون در رگ‌ها شود.
۲. دمنوش دارچین
چای دارچین برای کاهش غلظت خون
دارچین دارای خواص زیادی برای سلامت کلی بدن است که شما می‌توانید از دمنوش دارچین به طور روزانه مصرف کرده و از غلظت خون، جلوگیری کنید. دارچین به طور گسترده در دسترس بوده و حاوی کومارین است.
این ماده، یک ماده شیمیایی است که به صورت ضد انعقاد قوی عمل می‌کند. زمانی که دمنوش دارچین مصرف می‌کنید، کومارین موجود در آن، باعث کاهش پرفشاری خون شده و همچنین ممکن است التهاب ناشی از آرتروز و دیگر بیماری‌های التهابی را از بین ببرد.
دارچین را به عنوان رقیق کننده خون با احتیاط استفاده کنید. بعضی مطالعات نشان می‌دهد که مصرف دارچین به صورت طولانی مدت ممکن است باعث آسیب کبدی شود.
۳. دمنوش کاسنی
یکی دیگر از دمنوش های رقیق کننده خون، کاسنی است که شما می‌توانید آن را هم به صورت عرق کاسنی و هم دمنوش مصرف کنید. شما می‌توانید هر روز کمی از برگ کاسنی و یا ریشه آن را به صورت دم کرده مصرف کنید.
دمنوش کاسنی علاوه بر رقیق سازی خون می‌تواند سبب تقویت معده و رفع سرفه‌های خشک شود.
۴. دمنوش شوید
اگر چه تأثیر این گیاه به عنوان رقیق کننده چندان ثابت نشده است؛ اما باید گفت که مصرف زیاد آن همزمان با برخی داروها می‌تواند واکنش مثبتی در جهت رقیق سازی خون، ایجاد کند.
۵. دمنوش نعنا
چای نعنا خواص زیادی برای بدن دارد. نعنا برای رفع گرفتگی شکم، رقیق کردن خون، کاهش استرس و بهبود حالت‌های خلقی مفید است. یک فنجان دمنوش نعنا می‌توانید دو تا سه بار در روز مصرف کنید.
۶. ریشه شیرین بیان
ریشه شیرین بیان را به صورت دمنوش روزانه مصرف کنید. این گیاه، رقیق کننده خون است.
۷. چای کوهی
مصرف دمنوش چای کوهی در صورت مصرف با برخی داروهای تجویزی، به طور معجزه آسایی باعث رقیق شدن خون می‌شود.
۸. چای سبز
چای سبز برای کاهش غلظت خون
ترکیبات موجود در چای سبز باعث می‌شود تا دیواره رگ‌ها حالت انعطاف پذیری بیشتری داشته و خون در رگ‌ها به خوبی جریان پیدا کند. مصرف دمنوش چای سبز به طور روزانه تأثیر زیادی در رقیق سازی خون دارد.
9. زرشک رقیق کننده خون
زرشک و یا آب زرشک از دوران گذشته تا امروز مصرف می‌شود. در طب سنتی، از آب زرشک برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود. زرشک مانند انار، قدرت زیادی در رقیق سازی خون دارد و دیواره‌های رگ‌های خونی را باز کرده و گردش خون را بهبود می‌بخشد.
برای مصرف زرشک، می‌توانید کمی از آن را پاک کرده و با آب بشویید. پس از آن، زرشک را درون ظرفی ریخته و کمی آب ریخته و بگذارید تا خیس بخورد. اجازه دهید زرشک یک روز به این حالت بماند. پس از آن، زرشک را در مخلوط کن ریخته و به هم بزنید.
سپس، زرشک را درون پارچه ریخته، صاف کنید و آب آن را درون بطری ریخته و در مواقع لازم، مصرف کنید.
10. رژیم غذایی متعادل
حفظ رژیم غذایی برای نگه داشتن وزن برای افراد مبتلا به پلی سیتمی بسیار مهم است، رژیم متعادل با هدف فرآهم کردن مقدار مناسب کالری, پروتئین, ویتامین‌ها و مواد معدنی که بدن شما برای حفظ وزن و عملکرد درست به آن‌ها نیاز دارد پزشک و یا متخصص تغذیه می‌تواند به شما در تعیین نیازهای شخصی کمک کند. به طور کلی یک رژیم عذایی غنی از مواد معذی است از آر گروه غذایی مانند: میوه‌ها, سبزیجات, تمامی دانه‌ها, پروتئین‌ها و غذاهای کم چرب است.
11. رژیم غذایی کم سدیم
علاوه بر خوردن یک رژیم غذایی متعادل, شما باید مراقب مصرف سدیم خود باشید، افزایش حجم خون باعث خطر ابتلا به فشار خون بالا می‌شود. محدود کردن مصرف سدیم می‌تواند به مدیریت بهتر فشار خون کمک کند.
گام اول در کاهش مصرف سدیم این است که در هنگام پختن و یا در کنار غذا از نمک استفاده نکنید.
در مرحله دوم باید از مصرف غذاهای فرآوری شده با سدیم مانند: گوشت گاو, سوسیس, وعده‌های یخ زده, چیپس و سوپ‌های پر نمک خودداری کنید در عوض از غذاهای تازه تر و سالم تر که به راحتی و رایگان در خانه درست می‌شوند را بخورید.
12. سیر
مصرف سیر برای کاهش غلظت خون
سیر، یگ گیاه است که در مجموعه ای از درمان‌ها حضور دارد، این گیاه، خواص ضد انعقادی خون دارد به همین دلیل یک گزینه مناسب برای درمان مؤثر پلی سیتمی است. این مکمل کمک می‌کند که با توجه به شرایط، خون را رقیق و از لخته شدن آن جلوگیری کند.
13. فلفل قرمز
فلفل قرمز یک مکمل دیگر برای مدیریت رقیق کردن خون است کپسایسین های موجود در فلفل قرمز باعث تحریک جریان خون می‌شود همچنین, این ترکیب خون را رقیق و گردش خون را منظم می‌کند.
دیگر گیاهان و دمنوش های گیاهی رقیق کننده خون عبارت‌اند از: آویشن، مرزنجوش، زردچوبه، کلم، پیاز، روغن زیتون، کلم بروکلی، گل کلم، کاهو.
برنامه جامع کنترل انزال شامل کتاب الکترونیکی (182 صفحه) + فایل صوتی کتاب (132 دقیقه) + کتاب الکترونیکی 14 تمرین مکمل + برنامه تمرینی 4 هفته ای + موسیقی درمانی سابلیمینال
