تستوسترون مهم‌ترین هورمون مردانه و بسیار مؤثر در رشد و تکامل اندام‌های جنسی و بروز صفات ثانویه جنسی مانند رویش موی صورت، بم شدن صدا، ریزش موی مدل مردانه و خواص آنابولیک مانند رشد عضلات و توده استخوانی می‌باشد.
تستوسترون در عملکرد جنسی سالم در زنان و مردان نقش دارد. تستوسترون بالا در زنان می‌تواند علائم متعددی مانند رشد بیش از حد مو در بدن، تغییرات خلقی، آکنه و مشکلات سیستم تولید مثل را ایجاد کند. عدم تعادل هورمونی در بدن می‌تواند به این معنی باشد که سطح تستوسترون در زنان غیر طبیعی است. دانستن اینکه چگونه می‌توانید سطح تستوسترون را پایین بیاورید می‌تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
دلایل بسیاری برای افزایش بیش از حد تستوسترون در بدن زنان وجود دارد. به عنوان مثال، تستوسترون بالا در زنان می‌تواند در نتیجه موارد زیر باشد:
- اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی
- مشکلات مربوط به تیروئید
- قند خون بالا
- وزن زیاد
- عدم فعالیت بدنی
زنان باردار نیز با افزایش اندکی در تستوسترون در دوران بارداری مواجه هستند.
در این مقاله، به برخی از مشکلاتی که می‌توانند سطح تستوسترون را در زنان افزایش دهند اشاره می‌کنیم. ضمن این که آنچه را که می‌توانید برای کاهش تستوسترون بالا در زنان انجام دهید را فرا می‌گیرد.
تستوسترون چیست؟
تستوسترون یکی از هورمون‌های آندروژنی است و با ویژگی‌های جنسیتی مردان رابطه دارد. پزشکان MedicalNet می گویند که تستوسترون روی موهای بدن، صدا و توده استخوانی بدن تأثیر می‌گذارد. تستوسترون زیاد برای مردان مفید است و از بدن آن‌ها در برابر بیماری‌های قلبی عروقی محافظت می‌کند.
اما ممکن است از خودتان بپرسید که اگر تستوسترون هورمون مردانه است، چرا در بدن زنان نیز وجود دارد؟
چرا زنان نیاز به تستوسترون دارند؟
تخمدان‌ها و غدد فوق کلیوی مقدار کمی تستوسترون در بدن زنان تولید می‌کنند. به گفته دکتر جنیفر رابینسون، متخصص اپیدمیولوژی بیماری‌های مزمن، استروژن همراه با مقدار کمی تستوسترون در بدن زنان، هورمون‌های جنسی هستند که در رشد و ترمیم بافت اندام‌های تولید مثل و دیگر بافت‌های بدن و توده استخوانی دخیل هستند. اگر سطح تستوسترون کاهش یا افزایش یابد، میل جنسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
برای مثال، در طول یائسگی، سطح استروژن و تستوسترون کاهش می‌یابد. دکتر جان راندولف متخصص دانشکده پزشکی دانشگاه میشیگان می‌گوید که ارتباط قوی بین هورمون‌ها و رفتار جنسی وجود دارد. سطح تستوسترون یکی از عواملی است که به میل جنسی و رفتار جنسی مرتبط است.
سطح نرمال تستوسترون در بدن زنان چقدر است؟
حال که می دانید وجود این هورمون در بدن زنان طبیعی است این سؤال پیش می‌آید که وجود چه میزان تستوسترون در بدن زنان طبیعی است؟
هورمون‌ها با واحد نانوگرم در دسی لیتر اندازه گیری می‌شوند. پزشکان کلینیک مایو می گویند که میزان طبیعی تستوسترون در بدن زنان به شرح زیر است:
– سن ۱۰ الی ۱۱ سالگی: ۷ الی ۴۴ نانوگرم در دسی لیتر
– سن ۱۲ الی ۱۶ سالگی: ۷ الی ۷۵ نانوگرم در دسی لیتر
– سن ۱۷ الی ۱۸ سالگی: ۲۰ الی ۷۵ نانوگرم در دسی لیتر
– سن بالای ۱۹ سال: ۸ الی ۶۰ نانوگرم در دسی لیتر
برای مردان بالای ۱۹ سال، محدوده طبیعی تستوسترون بین ۲۴۰ الی ۹۵۰ نانوگرم در دسی لیتر است.
تستوسترون بالا در زنان
برای زنان، سطح بالای تستوسترون می‌تواند تغییراتی در ظاهر یا بدنشان ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر دختران نزدیک به دوران بلوغ دارای سطوح تستوسترون بالاتر از ۴۴ نانوگرم در دسی لیتر باشند، ممکن است ظاهر مردانه تری داشته باشند.
زنان بالغ که دارای تستوسترون بالا و بیش از ۶۰ نانوگرم در دسی لیتر هستند ممکن است علائمی که بیشتر در مردان شایع هستند را داشته باشند. به عنوان مثال، پزشکان کلینیک مایو می گویند که طاسی الگوی مردانه، افزایش موهای صورت، متوقف شدن دوره قاعدگی و حتی ناباروری می‌تواند بعضی از مسائل ناراحت کننده ای باشد که تستوسترون بالا در زنان ایجاد می‌کند.
ازدیاد هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون در بدن با عنوان هیپرآندروژنیسم نیز شناخته می‌شود.
علل بالا بودن سطح تستوسترون در بدن زنان
بیایید به تحقیقات پزشکی در مورد علت تستوسترون بالا در زنان نگاهی بیاندازیم.
قند خون بالا
یکی از دلایل رایج تستوسترون بالا در زنان، داشتن قند خون بالا است. تحقیقات در مورد عوارض دیابت حاکی از آن است که مقاومت به انسولین می‌تواند باعث افزایش بیش از حد هورمون‌های آندروژن در زنان شود.
به عنوان مثال، مجله Diabetes Metabolism Research and Reviews، کشف کرده است که افزایش تستوسترون سرم در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ رایج است. سطح بالای تستوسترون می‌تواند عوارض دیگری مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک را ایجاد کند که بر باروری تأثیر می‌گذارد. محققان معتقدند که کاهش سطح تستوسترون در زنان مبتلا به هیپرآندروژنیسم برای محافظت از بدن در برابر اختلالات متابولیکی ضروری است.
کم کاری تیروئید
اختلال عملکرد غده تیروئید ممکن است دلیلی برای ایجاد علائم تستوسترون بالا در زنان باشد و علائمی مانند رشد بیش از حد مو در بدن یا آکنه را ایجاد کند. تیروئید نقش مهمی در کنترل هورمون‌ها در بدن شما دارد. کم کاری تیروئید با علائم تستوسترون بالا در بدن ارتباط دارد.
دکتر Bernard Kernath در مجله Review of Signs of Clinical می‌گوید که کم کاری تیروئید می‌تواند گلوبولین متصل به هورمون جنسی را مختل کرده و سطح تستوسترون آزاد شده در بدن زنان را افزایش دهد.
اختلال غدد آدرنال
غدد فوق کلیوی، مقدار کمی هورمون آندروژنی تستوسترون را تولید می‌کند. بنابراین هر گونه اختلال در عملکرد این غدد باعث عدم تعادل در تستوسترون، استروژن و پروژسترون می‌شود.
مشکلات مربوط به غده آدرنال یا حضور تومورها در این غدد می‌تواند سطح آندروژن هایی که ترشح می‌کنند را افزایش دهد. مجله Dermato Endocrinology اعلام کرده است که هورمون‌های جنسی مردانه در زنان می‌تواند منجر به هیپرپلازی مادرزادی آدرنال شود. این بیماری یک گروه از اختلالات ژنتیکی است که بر غدد فوق کلیه تأثیر می‌گذارد. برخی از علائم افزایش اندروژن در زنان عبارت‌اند از:
- کاهش توانایی ذهنی
- افزایش موی صورت و فک
- آکنه
اختلال عملکرد غده آدرنال علاوه بر ایجاد نشانه‌های تستوسترون بالا، می‌تواند سطح کورتیزول را نیز افزایش دهد و باعث فشار خون بالا، مشکلات گوارشی یا خواب آلودگی شود.
داشتن اضافه وزن
داشتن اضافه وزن یا چاقی می‌تواند دلیل تولید تستوسترون بالا همراه با افزایش سطح قند خون باشد.
چاقی می‌تواند باعث تولید هورمون در مردان و زنان شود و فرایند کاهش وزن را مشکل کند. بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجله Fertility and Sterility، زنانی که اضافه وزن دارند، اغلب نشانه‌های افزایش تستوسترون را از خود بروز می‌دهند. از طرفی هیپرآندروژنیسم می‌تواند باعث ایجاد سندرم متابولیک و ایجاد نشانه‌های زیر شود:
- اضافه وزن بیش از حد در اطراف ناحیه شکم و کمر
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- کمبود فعالیت بدنی
شیوه زندگی بی تحرک و عدم فعالیت بدنی، می‌تواند سطح تستوسترون را در بدن زنان بالا ببرد.
دلیل نقش فعالیت بدنی بر روی میزان تستوسترون، به تأثیر ورزش بر روی حساسیت به انسولین باز می‌گردد. همانطور که قبلاً اشاره شد، سطح قند خون می‌تواند سطح تستوسترون را در بدن زنان تحت تأثیر قرار دهد. اطلاعات منتشر شده در مجله International Journal of Sports Medicine گزارش دادند که ورزش یک راه کاهش میزان قند خون است.
ورزش منظم می‌تواند نقش مفیدی در افزایش میل جنسی و ایجاد توده عضلانی داشته باشد. به عنوان مثال، یک مطالعه که در سال ۲۰۰۱ انجام شده نشان داد که چربی بالا در بدن می‌تواند میزان تستوسترون را افزایش و سطح گلوبولین متصل به هورمون جنسی را کاهش دهد. این کشف نشان می‌دهد که ورزش منظم به تنظیم غلظت تستوسترون کمک می‌کند.
بارداری
طبیعی است که میزان تستوسترون در بدن، در دوران بارداری بالاتر از حد طبیعی می‌شود.
مجله American Journal of Obstetrics and Gynecology گزارش داد که تستوسترون در هفته هشتم بارداری افزایش می‌یابد. پزشکان معتقدند که این موضوع مربوط به رشد جنین است.
برای کاهش هورمون مردانه چه کنیم
علائم تستوسترون بالا در زنان
سندرم تخمدان پلی کیستیک
کیست‌های متعدد در تخمدان که به عنوان سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نامیده می‌شود، نشانه ای رایج از تستوسترون بالا در زنان است.
به گفته محققان Clinical Medicine & Research، تستوسترون بیش از حد در زنان اغلب به تخمدان‌ها مرتبط است. کیست تخمدان می‌تواند بر ترشح هورمون تأثیر بگذارد و باعث تولید بیش از حد هورمون تستوسترون شود. پزشکان گزارش می‌دهند که سطح تستوسترون در بدن زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بالاتر از ۱۵۰ نانوگرم در دسی لیتر است. نشانه‌های PCOS عبارت‌اند از:
- قاعدگی نامنظم
- ناباروری
- هیرسوتیسم (افزایش موهای بدن)
- آکنه
- افزایش وزن
افزایش وزن هم می‌تواند علت و هم نشانه تستوسترون بالا در زنان باشد.
محققان در مجله Clinical Endocrinology & Metabolism دریافتند که افزایش وزن معمولاً همراه با سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) است. محققان هنگامی که سطح هورمون زنان مبتلا به PCOS را آزمایش کردند متوجه افزایش سطح تستوسترون در بدنشان شدند. این فرایند باعث انباشت بافت چربی اطراف شکم می‌شود.
آکنه
بسیاری از زنان مبتلا به افزایش سطح تستوسترون شیوع مکرر آکنه و جوش را شاهد هستند.
اگر چه علل زیادی برای آکنه وجود دارد، اما اختلالات هورمونی اغلب عامل اصلی این ضایعات پوستی هستند. در واقع، مجله Journal of Investigative Dermatology، گزارش داد که آکنه یک علامت رایج هیپرآندروژنیسم است. در واقع، در برخی از زنان، آکنه ممکن است تنها علامت تستوسترون بالا باشد.
روش‌های طبیعی بسیاری برای خلاص شدن از نشانه‌های قابل مشاهده آکنه وجود دارد. به عنوان مثال، روغن درخت چای حاوی خواص ضد میکروبی است که می‌تواند پوست را از باکتری‌ها پاک کند و یکی از بهترین مواد طبیعی برای درمان آکنه است.
ریزش مو
الگوی طاسی مردانه در زنان یا ریزش مو یکی از نشانه‌های هیپرآندروژنیسم و تستوسترون بالا در زنان است.
مجله International Journal of Endocrinology Metabolism گزارش داده است که ارتباطی بین هیپرآندروژنیسم و ریزش مو در زنان وجود دارد. در این تحقیق مشخص شد که ریزش مو به علت عدم تعادل هورمونی به وجود می‌آید اغلب همراه با علائم دیگر مانند PCOS، آکنه و قاعدگی نامنظم است. پایین آوردن تستوسترون یکی از راه‌های درمان ریزش مو است.
جالب است بدانید که تستوسترون رشد مو را نیز تحریک می‌کند. برخی از روش‌ها مانند کاشت تستوسترون زیر پوست سر می‌تواند ریزش مو را معکوس کند. یک مطالعه نشان داد بیش از ۶۰٪ زنانی که با تستوسترون درمان می‌شدند افزایش رشد مو را شاهد بودند.
رشد بیش از حد مو
اگر در مکان‌هایی که معمولاً مردها مو در می‌آورند، مانند صورت، سینه یا کمر شاهد رشد مو هستید، باید میزان تستوسترون بدنتان را چک کنید. به این وضعیت هیرسوتیسم گفته می‌شود. به گفته محققان دانشگاه مریلند، علت حدود نیمی از موارد هیرسوتیسم، سطح بالای تستوسترون در بدن است. علائم دیگر این اختلال عبارت‌اند از:
- چرخه قاعدگی نامنظم
- چاقی
- بزرگ شدن عضلات شانه ای
- تغییرات خلقی
سطح هورمون‌های بدن تا حد زیادی بر روحیه ما تأثیر می‌گذارد. بنابراین تستوسترون بیش از حد و پروژسترون یا استروژن کم می‌تواند تغییرات خلقی ایجاد کند.
یک نظرسنجی که از زنان بروز دهنده علائم هیپرآندروژنیسم انجام شد نشان داد که بسیاری از آن‌ها احساس افسردگی و اضطراب داشتند. جالب توجه است که زنانی که سطح تستوسترون کمی داشتند، علائم شدید خلقی را شاهد بودند. اما کسانی که دارای تستوسترون زیاد بودند علائم شدیدتری داشتند.
سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
اختلالات هورمونی عامل اصلی ایجاد سندرم پیش از قاعدگی (PMS) در بسیاری از زنان است. محققان دریافته‌اند که بسیاری از زنان که نشانه‌هایی از PMS را بروز می‌دهند، در مرحله فاز لوتئال که پس از تخمک گذاری و قبل از شروع دوره رخ می‌دهد، تستوسترون بالاتری داشتند. آن‌ها نتیجه گرفتند که بالا رفتن آندروژن باعث تحریک پذیری قبل از قاعدگی و اختلالات اضطرابی می‌شود.
تستوسترون بالا در زنان و بارداری
یکی از عوارض بالا رفتن سطح تستوسترون این است که می‌تواند شانس بارداری شما را تحت تأثیر قرار دهد. دلیل اصلی این امر این است که سطح بالای آندروژن ها می‌تواند باعث ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک شود.
پزشکان کلینیک مایو گزارش داده‌اند که برخی از علائم و نشانه‌های سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارت‌اند از:
- دوره‌های خونریزی نامنظم
- دوره‌های خونریزی طولانی
- رشد بیش از حد مو روی صورت
- کیست تخمدان
تستوسترون بالا می‌تواند عوارض بارداری را نیز ایجاد کند. به عنوان مثال، با وجود بالا رفتن این هومرون در بدن، نابارور، سقط جنین، یا زایمان زودرس طبیعی است.
روش‌های درمان تستوسترون بالا در زنان
گیاه پنج انگشت
گیاه پنج انگشت می‌تواند به درمان ناهنجاری‌های قاعدگی کمک کرده و هورمون‌ها را به طور طبیعی متعادل کند.
مجله International Journal of Basic & Clinical Pharmacology گزارش داد که مطالعات در مورد گیاه پنج انگشت نشان داده‌اند که این گیاه می‌تواند عدم تعادل هورمونی را معکوس کند. دانشمندان بر این باورند که این گیاه به ایجاد تعادل هورمون‌های تحریک کننده فولیکول و تستوسترون کمک می‌کند. این خاصیت در درمان علائم و علل سندرم تخمدان پلی کیستیک مفید است.
شیرین بیان چینی
یکی دیگر از داروهای طبیعی برای کاهش تستوسترون و درمان هیرسوتیسم یا PCOS، شیرین بیان چینی است.
مجله Steroids گزارش داد که مطالعات، اثر شیرین بیان را در درمان علائم هیپرآندروژنیسم مؤثر دانستند. در این مطالعه به زنان به مدت دو دوره قاعدگی، ۳٫۵ گرم شیرین بیان داده شد. بعد از ماه دوم، سطح سرمی تستوسترون آن‌ها به طور قابل توجهی کاهش یافت.
چای نعنا
چای نعنا یکی دیگر از داروهای خانگی است که می‌تواند به طور طبیعی باعث کاهش سطح تستوسترون و درمان علائم آن شود.
دانشمندان کشف کردند که این چای اثرات ضد آندروژنی دارد. در این مطالعه، زنان به مدت یک ماه ۲ فنجان چای نعنا مصرف کردند. در تقریباً تمام بیماران، سطح تستوسترون به طور قابل توجهی کاهش یافت. به همین دلیل اعلام شد که چای نعنا یک درمان طبیعی برای هیرسوتیسم در سندرم تخمدان پلی کیستیک است.
راه‌های دیگر برای کاهش تستوسترون در زنان
راه‌های متداول تری نیز برای کاهش تستوسترون در زنان وجود دارد که بسیاری از پزشکان آن‌ها را توصیه می‌کنند. این روش‌ها به شرح زیر هستند:
قرص‌های پیشگیری از بارداری
یکی از رایج‌ترین روش‌های تنظیم چرخه قاعدگی و هورمون‌های جنسی زنانه، قرص ضد بارداری خوراکی است. گزارش‌های پزشکی نشان می‌دهد که قرص ضد بارداری ترکیبی، میزان تستوسترون کل و تستوسترون آزاد را کاهش می‌دهد.
گلوکوکورتیکواستروئیدها
پزشکان گاهی گلوکوکورتیکواستروئیدها را برای درمان هیرسوتیسم در زنان تجویز می‌کنند. مجله Journal of Endocrinology and Metabolism گزارش داد که مصرف گلوکوکورتیکوئید در زنان مبتلا به هیرسوتیسم مزمن، تستوسترون را پایین می‌آورد.
متفورمین
این دارو برای کنترل علائم دیابت نوع ۲ استفاده می‌شود اما می‌تواند به کاهش تستوسترون نیز کمک کند. مجله International Journal of Health Sciences گزارش داد که در هنگام استفاده از متفورمین برای درمان PCOS، کاهش قابل توجهی در تستوسترون به وجود می‌آید. این دارو با وجود ایجاد عوارض جانبی، می‌تواند علائم مرتبط با PCOS مثل آکنه، رشد بیش از حد مو و اضافه وزن را درمان کند.
برنامه جامع کنترل انزال شامل کتاب الکترونیکی (182 صفحه) + فایل صوتی کتاب (132 دقیقه) + کتاب الکترونیکی 14 تمرین مکمل + برنامه تمرینی 4 هفته ای + موسیقی درمانی سابلیمینال
