کم کاری تیروئید؛ علل، علائم، تشخیص و روش های درمان گیاهی آن
در این مطلب از مجله اینترنتی مثبت 1، به علل، علائم، تشخیص و روش های درمان گیاهی کم کاری تیروئید میپردازیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) یا کم کاری غده تیروئید در بین بیماری‌های غده درون‌ریز شایع‌ترین بیماری پس از دیابت است. به زبان ساده این بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن هورمون تولید کند. هورمون غده تیروئید تری یدوتیرونین (T۳) و تیروکسین (T۴) است. این هورمونها وظیفه تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن را برعهده دارند. بیماری در زنان سه برابر شایع‌تر از مردان است.
علائم تیروئید
ضعف و خستگی، خواب‌آلودگی، پوست خشک، خشن و سرد، عدم تحمل به سرما، کاهش تعریق، برادی کاردی یا کندتپشی، زبان بزرگ، آدم (ورم) صورت (میکسدم)، فراموشکاری، یبوست، افزایش وزن، اختلالات قاعدگی، سقطهای مکرر، تأخیر در رفلکسها، کم‌خونی و درد مفاصل و عضلات. بیماری در بالغین سیر کندی دارد و تدریجی است.
اگر هیپوتیروئیدی در دوران نوزادی به سرعت تشخیص و درمان نشود ممکن است عقب‌ماندگی رشد جسمی یا آسیب ذهنی (کرتینیسم) اتفاق بیفتد. معروف‌ترین علامت هیپوتیروئیدی در نوزادی بزرگی زبان، هیپوتونی (کم بودن فعالیت و تحرک) و دیر بسته شدن فونتانلها (ملاج سر) است.
کم کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان
کم‌کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان می‌تواند باعث ایجاد عقب‌ماندگی‌های ذهنی شود. در صورتی که این عقب‌ماندگی ایجاد شود، دیگر قابل درمان نخواهد بود. امروزه در بیشتر کشورهای پیشرفته، برای تشخیص زودرس کم‌کاری مادرزادی تیروئید، برنامهٔ غربالگری در نوزادان اجرا می‌شود. این کار از طریق گرفتن چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد، در فاصله روزهای سوم تا پنجم تولد انجام می‌شود.
در صورتی که کم‌کاری مادرزادی تیروئید، تشخیص داده نشود می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند :
- عقب‌ماندگی ذهنی
- کوتاهی قد
- ناشنوایی
- لالی
- بعضی از بیماری‌های مغزی و عصبی
علت کم کاری تیروئید
- هیپوتیروئیدی اولیه
- برداشتن تیروئید با جراحی (مثلاً در گواتر شدید یا سرطان تیروئید)
- کمبود ید، که در این مورد غده تیروئید بزرگ می‌شود (گواتر)
- استفاده از ید رادیواکتیو یا داروهای ضد تیروئید برای درمان سایر بیماری‌های تیروئید
- مصرف داروهایی مانند لیتیوم
- دوز بالای ید و آمیودارون
- التهاب تیروئیدی تحت حاد
- هیپوتیروئیدی خود ایمنی (تیروئیدیت هاشیموتو)
- هیپوتیروئیدی ثانویه، که ناشی از کم‌کاری هیپوفیز است.
- کمبود ویتامین B12، تیروئید برای حفظ عملکرد صحیح خود در بدن نیاز به چندین ماده دارد که یکی از آنها ویتامین B12 است. در صورت عدم وجود B12 کافی در بدن، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی‌کند، و در نتیجه کم کاری تیروئید به وجود می‌آید.
عوارض ابتلا به کم کاری تیروئید
تیروئید کم کار درمان نشده می‌تواند باعث سایر مشکلات از جمله:
- گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید).
- بیماری‌های قلبی.
- مشکلات روحی روانی.
- نوروپاتی محیطی.
- ناباروری.
- نقص‌های مادرزادی.
تشخیص تیروئید
تشخیص قطعی با اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید در خون است. بیمار هیپوتیروئیدی با TSH بالا و FreeT4 پایین تشخیص داده می‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر سطح TSH خون نیز اندازه‌گیری می‌شود. در هیپوتیروئیدی اولیه هیپوفیز در پاسخ به کاهش سطح هورمون‌های تیروئید، مقدار بالایی از TSH را ترشح می‌کند.
روش های درمان کم کاری تیروئید
تیروئید کم کار را چگونه درمان کنیم؟
درمان کم کاری تیروئید با تخم گشنیز
تخم گشنیز یکی از موثرترین روش‌های طب مکمل است که به طور طبیعی می‌تواند در عرض 8 روز کارکرد تیروئید را به حالت اول بازگرداند. تخم گشنیز حاوی مواد معدنی است که می‌توانند با عفونت‌های بدن مقابله کند. این درمان کاملاً بی خطر است و حتی زنان باردار و مادران شیرده می‌توانند از آن استفاده کنند.
2 قاشق غذاخوری تخم گشنیز را با 1 لیوان آب مخلوط کرده به مدت 15-20 دقیقه روی حرارت کم بجوشانید سپس از روی حرارت برداشته صاف کنید و بعد از 10 دقیقه که از حرارت افتاد با 2 قاشق غذاخوری عسل مخلوط نموده و هر روز صبح ناشتا میل نمایید.
درمان کم کاری تیروئید با رژیم غذایی مدیترانه‌ای
یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند به حفظ سلامت تیروئید کمک کند، داشتن یک رژیم غذایی متعادل است. دکتر گوپتا توضیح می‌دهد که 70 درصد از سیستم خودایمنی بدن در روده‌ها وجود دارد، که با عنوان علمی GALT (یا gut-associated lymphoid tissue) شناخته می‌شود. وقتی مخاط روده متورم و ملتهب می‌گردد، در واقع می‌تواند شروع یک پاسخ ایمنی باشد. مطالعات نشان داده که این امر در ابتلا به بیماری تیروئید نقش دارد.
دکتر گوپتا برای کمک به پیشگیری و تحت کنترل درآوردن التهابات، داشتن یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای را توصیه می‌کند. برای این منظور او مصرف روزانه چهار یا پنج وعده سبزیجات، سه تا چهار وعده میوه، همراه با مقدار زیادی پروتئین‌های کم چرب و ماهی‌های چرب مثل ماهی سالمون، شاه ماهی، ماهی کولی و ماهی خال مخالی توصیه می‌کند. دکتر گوپتا همچنین روغن‌های چرب سالم دیگری مثل روغن زیتون خالص، روغن کانولا ارگانیک، روغن آفتابگردان، روغن گلرنگ (گل خشت)، روغن نارگیل، مغزها، کره مغزها و آووکادو را توصیه می‌کند.
نسبت به غذاهای خاص محتاط باشید
هیچ جای تعجبی در اینجا نیست: دکتر گوپتا می‌گوید شما باید بطور واضح و روشن از غذاهای فرآوری شده که دارای شکر و مواد نگهدارنده، رنگ‌های خوراکی، چربی و جایگزین‌های بدون قند است، پرهیز کنید. غذاهای فرآوری شده حاوی چربی‌های ترانس، شربت ذرت با فروکتوز بالا، مونو سدیم گلوتامات (یک افزودنی معمول برای افزایش عطرو طعم غذا) و شکر تصفیه شده، می‌توانند موجب التهابات روده‌ای و شعله ور شدن ناگهانی خود ایمنی شود. این آسیب‌ها فقط مختص تیروئید نیست، بلکه سیستم خود ایمنی می‌تواند بخش‌های مختلف بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
اما دلیل پنهانی این امر: سبزیجات چلیپایی مانند گل کلم، کلم پیچ، کلم، کلم قمری، شاهی آبی، بوک چوی (از سبزیجات چینی) و کلم بروکسل یا کلم دکمه‌ای سرشار از مواد مغذی و مقوی برای بدن مثل ویتامین C و فولات (اسید فولیک که به نام‌های فولات یا ویتامین B۹ نیز خوانده می‌شود) می‌باشند، اما زیاده روی در مصرف آنها می‌تواند در عملکرد تیروئید مداخله کند. او می‌گوید سبزیجات چلیپایی خام حاوی یک ماده شیمیایی طبیعی به نام goitrogens (ایجاد کننده گواتر) هستند که، می‌تواند در ترکیب هورمون تیروئید مداخله کند. اما طرفداران کلم وحشت نکنند، ماده بوجود آوردنده گواتر در این سبزیجات با پختن یا حتی کمی بخار دادن، غیرفعال می‌شود. بنابران شما هنوز هم می‌توانید آنها را برای ارزش آنتی اکسیدانی و تاثیرات ضد سرطانی که دارند، مصرف نمائید.
مکمل‌ها را نیز داشته باشید، اما ابتدا با دکتر خود مشورت کنید
شما احتمالاً شنیده‌اید که بین سلامت تیروئید و ید که برای سنتز هورمون‌های تیروئید ضروریست، ارتباطی وجود دارد. دکتر گوپتا می‌گوید، در سراسر جهان کمبودید بعنوان یکی از عوامل بزرگ شدن غده تیروئید و کم کاری آن است. هرچند کمبودید در کشورهای توسعه یافته به دلیل هم آوری در نمک و غداهای خاصی مثل لبنیات و نان کمتر است. بعبارت دیگر شما احتمالاً در حال حاضر مقدار کافی ید در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنید. در واقعید زیاد، می‌تواند موجب پرکاری تیروئید در افراد مستعد گردد، بنابراین به توصیه دکتر گوپتا، قرص ید (مکمل) را بدون مشورت با دکتر خود مصرف نکنید.
از طرف دیگر، اگر گمان می‌کنید تیروئید شما نیاز به افزایش دارد، با دکتر خود در مورد مصرف سلنیوم یا ویتامین D مشورت کنید که، هر دوی آنها سلات تیروئید را بهبود می‌بخشند. به گفته دکتر گوپتا تحقیقات بالینی نشان می‌دهد که، مصرف روزانه 200 میکروگرم سلنیوم معدنی می‌تواند موجب کاهش پادتن ضد تیروئید گردد. همچنین شما می‌توانید این ماده معدنی را با خوردن روزانه یک یا دو نوع آجیل برزیلی دریافت کنید.
به همین ترتیب در مورد ویتامین D، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی بدن دارد، کمبود شدید ویتامین D می‌تواند به بیماری‌هایی که با خودایمنی همراه است منجر شود، بنابراین از پزشک خود بخواهید که سطح ویتامین D شما را بررسی کند و در صورت پایین‌تر بودن از حد نرمال، در مورد مصرف مکمل‌ها شما را راهنمایی کند.
دکتر گوپتا همچنین مصرف پروبیوتیک را توصیه می‌کند که، یک منبع کامل از مواد مفید برای سلامتی است. پروبیوتیک می‌تواند به متعادل بودن سیستم ایمنی و افزایش فعالیت‌های روده کمک کند و نفوذ پذیری روده‌ای را بهبود بخشد. او همچنین خوردن منابع طبیعی مثل ماست یا کفیر را پیشنهاد می‌کند.
توضیح: فلور روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریها است. بسیاری از این باکتریها برای گوارش بهینه غذا مفیدند. دسته‌ای از این باکتریها که به باکتریهای پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکول‌های پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای مختلف را تولید می‌کنند که، برای بدن مفید می‌باشد. منبع باکتریهای پروبیوتیک لبنیات و میوه‌ها هستند.
همه تلاش خود را بکار بگیرید تا از این سموم محیطی دور بمانید
بر اساس اظهارات موسسه ملی علوم بهداشت محیط زیست، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض عوامل اخلالگر غدد درون ریز- مواد شیمیایی که در سیستم غدد درون ریز بدن مداخله می‌کنند- می‌تواند منجر به مشکلات این غدد در افراد باشد. چند مورد که باید در مورد آن هشیار بود عبارتند از: مواد شیمیایی perfluorinated یا PFCs (مواد شیمیایی حاوی فلوئور با خواص منحصر بفرد و مقاوم در برابر چسبیدن) در برخی فرش‌ها، لباس‌های ضد حریق و ضد آب، و وسایل آشپزی نچسب، که همگی به بیماری‌های تیروئید مربوط می‌شوند.
بطور مشابه در تحقیقی در سال 2011 مشخص شد که، قرار گرفتن در معرض فتالات (که در محصولات معطر و پلاستیک نرم یافت می‌شود) و بیسفنول آ (که در غذاهای کنسروی یا بسته بنده شده با پلاستیک موجود است با وجودی که بسیاری از تولیدکنندگان آنها را حذف کرده‌اند) می‌تواند منجر به اختلال در سطح هورمون‌های تیروئید گردد.
دکتر گوپتا همچنین پرهیز از صابون‌های ضد باکتری حاوی تریکلوزان را توصیه می‌کند، عنصری که بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو، در مطالعات روی حیوانات موجب تغییردر تنظیمات هورمونی می‌گردد (مطالعات بر روی انسان‌ها هنوز ادامه دارد). اگرچه پرهیز از این مواد بطور کامل غیرممکن خواهد بود، اما تا آنجا که می‌توانید باید استفاده از آنها را کاهش دهید، بخصوص اگر باردار هستید یا کودک در منزل دارید. جنین در حال رشد، نوزادان و کودکان در مقابل تاثیرات این مواد شیمیایی محیطی آسیب پذیرترند.
بکارگیری برخی دستورالعمل‌های کلی می‌تواند تاثیرات طولانی مدت داشته باشد. فقط از آب و صابون (بطور مرتب) برای شست وشوی دست استفاده کنید. همچنین اگر عطر و بوی خوب می‌خواهید از روغن استفاده کنید. کارهای دیگری که می‌توانید انجام دهید عبارتند از: انتخاب غذاهای تازه یا منجمد بیشتر از کنسروی، نگه داشتن غذاها در ظروف چینی یا شیشه‌ای به جای ظروف پلاستیکی و تهویه مناسب منزل.