باورکردنی نیست که چنین دانه گیاهی ارزانی تا این حد ازلحاظ غذایی ارزشمند باشد. اگر ملوانان اروپایی در قرن 18 میلادی سراغ جوانه‌های خوراکی حبوبات و غلات نمی‌رفتند تا جان خودشان را در برابر بیماری اسکوربورت (بیماری مربوط به کمبود ویتامین C) نجات دهند به‌طور حتم تا به امروز افراد دیگری فواید این بمب‌های مقوی را کشف نکرده بودند. جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان خوراکی هستند که بدون خاک جوانه می‌زنند و برای خوردن آماده می‌شوند. کارشناسان تغذیه می‌گویند جوانه‌ها، غنی‌ترین منبع آمینواسیدها (برای پروتئین)، ویتامین‌ها و مواد معدنی محسوب شده همچنین به دلیل فیبر کافی آن‌ها را به‌عنوان میان‌وعده پیشنهاد می‌کنند.
در جوانه عدس و ماش دو ماده وجود دارد که وقتی وارد بدن می‌شود، سلول‌های سرطانی را به‌تدریج از بین میبرد. جوانه سویا ازلحاظ ارزش غذایی با گوشت رقابت می‌کند و ضررهای گوشت را نیز ندارد همچنین ازلحاظ وجود ویتامین C، رقیب گوجه‌فرنگی است. جوانه‌ها با ویتامین و آمینواسیدهایشان شمارا از سرماخوردگی و چاقی نجات می‌دهند و به هضم غذای شما بیشترین کمک می‌کنند. با آن‌ها سالاد درست کنید و در تهیه سوپ‌ها یا پوره سبزیجاتتان از آن‌ها استفاده کنید. راه ساده‌تر آن است که آن‌ها را داخل یک پیاله بریزید و باکمی چاشنی میل کنید.
خواص انواع مختلف جوانه برای بدن:
جوانه عدس؛ محافظ قلب شما
خواص جوانه عدس
جوانه عدس تمامی هشت اسیدآمینه ضروری موردنیاز بدن را دارد ولی کارشناسان تغذیه ترکیب جوانه عدس با ذرت، گندم یا برنج را پیشنهاد می‌دهند به دلیل اینکه کیفیت پروتئینی، جوانه عدس را بهتر می‌کند. جوانه عدس دارای ویتامین A، C، خانواده ویتامین‌های B، فولیک‌اسید، اینوزیتول، برم، کلسیم، کلر، مس، آهن، منیزیم، پتاسیم و پروتئین است.
جوانه عدس مغذی بوده و خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد. همچنین تصفیه کننده خون و کاهنده قند خون است. این جوانه بامزه به شست‌وشو و تحریک کلیه‌ها، سیستم غدد فوق‌کلیوی، به تقویت قلب و عروق، افزایش انرژی و قدرت حیاتی کمک می‌کند. میزان فیبر محلول در جوانه عدس در مقایسه با دانه عدس به میزان 300 درصد افزایش می‌یابد. فیبر محلول در آب موجود در جوانه عدس به کاهش کلسترول، فشارخون، قند خون و تنظیم میزان انسولین خون کمک می‌کند. از کجا جوانه عدس را تهیه کنیم؟ کافی است سری به فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزنید.
جوانه نخود؛ ضدعفونی‌کننده زخم‌ها
مواد معدنی موجود در دانه نخود هنگام جوانه زدن به میزان حداقل پنج‌برابر افزایش می‌یابد و هر جوانه کوچک تبدیل به یک بمب ویتامین C و B می‌شود که بسیار انرژی‌زاست. جوانه نخود سرشار از پروتئین است و در برخی غذاهای خاورمیانه، مدیترانه‌ای و… استفاده می‌شود. از فواید درمانی این جوانه انرژی‌بخش می‌توان به ضدعفونی‌کنندگی، محرک ادرار، مفید برای معده و کرم‌زدا بودن آن اشاره کرد.
از طرف دیگر نخود هنگام جوانه زدن نرم‌تر و قابل هضم‌تراست. جوانه نخود را می‌توان به‌صورت خام یا بخارپز استفاده کرد. برای بخارپز کردن نباید مدت پخت بیش از 15 دقیقه باشد. جوانه نخود در سوپرمارکت‌های بزرگ محله‌ها به فروش نمی‌رسد و بسیار مطمئن‌تر است که خودمان آن را سبز کنیم.
جوانه ماش؛ انرژی‌زای طبیعی
خواص جوانه ماش
امروزه یکی از جوانه‌های محبوب، جوانه ماش است که همیشه در سوپرمارکت‌ها یافت می‌شود و در مرحله بعد طعم و تردی آن را در غذاهای چینی و هندی می‌توانید تشخیص دهید. جوانه ماش ترد و خوشمزه است و طعم آن کمی به شیرینی می‌زند از مزیت‌های آن این است که هضم آن نسبت به ماش پخته‌شده راحت‌تر است.
دو کشور پرجمعیت آسیا یعنی چین و هند نیز در آشپزی و موارد درمانی از جوانه ماش استفاده می‌کنند. مصارف درمانی جوانه ماش سم‌زدایی بدن و خاصیت مدر بودن است. جوانه ماش نیز مانند جوانه‌های دیگر سرشار از ویتامین C است که این مقدار در ماش پخته وجود ندارد. جوانه‌های ماش برخلاف دیگر سبزیجات که هرچه بیشتر رسیده می‌شوند خواص تغذیه‌ای آن‌ها کاهش می‌یابد، خواص خود را تا زمانی که به مصرف برسد حفظ می‌کنند.
جوانه آفتابگردان؛ حافظ سیستم عصبی
دانه‌های آفتابگردان جزء ساده‌ترین و سریع‌ترین دانه‌هایی است که به‌راحتی جوانه می‌زند اما به‌محض اینکه دانه‌ها جوانه زد باید آن‌ها را مصرف کرد یا پس از حدوداً سه روز آن را همراه جوانه و برگ‌های روییده از آن به‌اندازه دو یا سه سانتی‌متر مورداستفاده قرارداد. جوانه دانه آفتابگردان سرشار از ویتامین‌های B، پروتئین گیاهی، اسیدهای آمینه چرب ضروری و مفید است.
روغن یا جوانه آفتابگردان در سلامت سیستم عصبی، قلبی – عروقی و دستگاه گوارش نقش بسزایی دارد. دانه‌های جوانه‌زده را در ظرف مشبک یا کیسه پارچه‌ای قرارداده روزانه آن‌ها را نمدار یا آبکشی می‌کنند تا جوانه‌ها تازه و مرطوب باقی بمانند. جوانه آفتابگردان از آن دست جوانه‌ها نیست که عموم با آن آشنایی داشته باشند. اکثراً به‌عنوان تخمه از آن استفاده می‌کنند و برای لذت بردن از فواید این جوانه خودتان در خانه و شرایط پاکیزه و ساده این جوانه را سبز کنید.
جوانه شبدر؛ همراه سلامت پوست شما
جوانه شبدر را دست‌کم نگیرید، مصرف این جوانه را اکثر پزشکان خیلی زیاد توصیه می‌کنند. جوانه شبدر به‌تنهایی یک دکتر پوست است و مصرف آن پوستتان را جوان می‌کند. از دیگر خواص شبدر برای شما خاصیت تصفیه‌کنندگی و تنظیم فعالیت‌های کبدی است که در نهایت باعث طراوت و شادابی پوست صورت می‌شود.
از جوانه شبدر می‌توان برای درمان پرفشاری خون نیز استفاده کرد. شبدر و جوانه آن سرشار از ویتامین‌هایی مانند A، C و همین‌طور آهن و کلسیم است. بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف جوانه شبدر برای آرامش اعصاب بسیار مفید است و مصرف آن به‌ویژه به زنان میانسال که در آستانه یائسگی قرار دارند، توصیه می‌شود. جوانه شبدر از آن دست جوانه‌هایی است که بعضی شرکت‌ها در بسته‌بندی پاکیزه و آماده آن را به بازار ارائه کرده‌اند.
جوانه گندم؛ دشمن سرطان و چاقی
خواص جوانه گندم
و در آخر یکی از جوانه‌هایی که طرفداران بسیاری دارد و عموماً با آن آشنایی دارند جوانه گندم است. چرا جوانه گندم پرطرفدار است؟ به دلیل اینکه هم مصرف خوراکی دارد و هم از آن ماسک تولید می‌شود و هزار و یک فایده دارد که تنها چند دانه آن را می‌شماریم؛ اول‌ازهمه سلنیوم و منیزیم موجود در جوانه گندم در پیشگیری از ابتلا به انواع سرطان مؤثر شناخته‌شده است. دومین فایده این است که به اعتقاد برخی از متخصصان پوست، مو و زیبایی، جوانه گندم در درمان ریزش مو، رفع شوره سر و رفع انواع جوش صورت و ناراحتی پوستی مؤثر است.
سومین فایده جوانه گندم اینکه کسانی که از یبوست، خستگی و بی‌حالی، کلسترول بالا و دردهای عضلانی رنج می‌برند، باید از این ماده غذایی کمک بگیرند و در آخر اگر می‌خواهید لاغر شوید، پودر جوانه گندم را همراه با ماست یا سالاد کاهو 10 دقیقه قبل از صرف غذا و اگر می‌خواهید چاق شوید، آن را 10 دقیقه بعد از غذا میل کنید. جوانه گندم به دلیل مصرف‌کننده بسیاری که دارد در اکثر سوپرمارکت‌های بزرگ دربسته‌های آماده به فروش می‌رسد.
خواص جوانه گندم در بدنسازی
ورزشکاران از پروتئین عالی و کامل پودر جوانه گندم در ساخت‌وساز عضلانی و از ویتامین‌های B آن برای کسب انرژی و
از ویتامین E و منیزیم آن برای تقویت قلب و ازدیاد نفس استفاده می‌نمایند.
نوکلوئیک اسیدهای (RNA, DNA) نیز که به فراوانی در جوانه گندم موجود است در جلوگیری از پیری و جوان نمودن سلول‌ها بسیار مؤثر است.
مصرف روزانه 3 تا 10 قاشق پودر جوانه گندم همراه با آب‌میوه یا شیر توصیه می‌شود.
طرز مصرف: روزانه 3 قاشق سوپ‌خوری پودر جوانه گندم در سه نوبت همراه با ماست، انواع نوشیدنی، سالاد، سوپ و غیره و برای ورزشکاران مصرف آن همراه با شیر، خرما و یا عسل توصیه می‌شود.
چطور جوانه سبز کنیم؟
حتماً تابه‌حال پیش‌آمده که سبزه عید را خودتان سبز کنید. برای سبز کردن جوانه باید دانه‌ها را از شب تا صبح در آب خیس کنید و آن را در جای نیمه‌گرمی قرار دهید. پس از خیساندن و آبکش کردن، آن را به‌آرامی زیر شیر آب بگیرید و سپس بگذارید در همان آبکش، کاملاً آبش جدا شود تا نپوسد. آن را در شیشه یا سینی کوچک بریزید و پارچه مرطوبی روی آن بکشید و هر صبح و شب عمل شستن (به‌آرامی) و آبکش کردن را تکرار کنید. در تابستان وقتی هوا خیلی گرم است عمل شستن را سه‌بار در شبانه‌روز تکرار کنید.
در تمام این مدت ظرف را در محلی تاریک و نسبتاً گرم نگاه‌دارید. توجه کنید باید اندکی آب در انتهای دانه‌ها وجود داشته باشد. اگر حرارت محیط حدود 22 درجه سانتی‌گراد و محل آن تاریک باشد، دانه خیلی زود جوانه می‌زند. بسته به نوع دانه، بین سه تا پنج روز و گاهی بیشتر می‌توانید جوانه را از تاریکی درآورید و پشت پنجره رو به آفتاب بگذارید. جوانه را همیشه مرطوب نگاه‌دارید تا اندکی بیشتر رشد کند. پس از یک تا دو روز ماندن جلوی نور خورشید، جوانه آماده مصرف است.
با هر یک از حبوبات می‌توانید جوانه سبز کنید، کافی است کمی خلاق باشید
از همین حالا این مواد غذایی را به سبد غذایی خانواده‌تان وارد کنید. این سبزیجات مغذی برای هر سنی، کودک تا سالمند می‌تواند مؤثر باشد. ضمن آنکه علاوه بر جوانه‌های ذکرشده، جوانه‌ها، سبزیجات ماندگاری هستند. آن‌ها را می‌توانید در ظروف دربسته در یخچال به مدت یک هفته نگهداری کنید.
