عفونت ریه می‌تواند در اثر ویروس، باکتری و حتی گاهی قارچ ایجاد شود. یکی از شایع‌ترین انواع عفونت‌های ریه، ذات‌الریه گفته می‌شود. ذات‌الریه که بر کیسه‌های هوای کوچک‌تر ریه‌ها تأثیر می‌گذارد، بیشتر در اثر باکتری‌های مسری ایجاد می‌شود اما می‌تواند در اثر ویروس نیز ایجاد شود. هر فرد پس از عطسه یا سرفه، در اثر تنفس در باکتری‌ها یا ویروس آلوده می‌شود. در ادامه از علائم عفونت ریه بیشتر خواهیم گفت.
نحوه بروز عفونت‌ها
هنگامی‌که لوله‌های بزرگ برونشی که هوا را به داخل می‌دهند، آلوده می‌شوند، به آن برونشیت گفته می‌شود. برونشیت بیشتر از طریق ویروس‌ها و نه باکتری‌ها ناشی می‌شود.
ویروس‌ها همچنین می‌توانند به ریه‌ها حمله کنند. به این برونشیولیت گفته می‌شود. برونشیولیت ویروسی بیشتر در نوزادان مشاهده می‌شود.
عفونت‌های ریه مانند ذات‌الریه معمولاً خفیف است اما می‌تواند جدی باشد، به‌خصوص برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف شده یا شرایط مزمنی مانند بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) دارند.
در ادامه بخوانید تا شایع‌ترین علائم عفونت ریه و روش‌های درمانی را بیشتر بشناسید.
علائم عفونت ریه
علائم عفونت ریه از خفیف تا شدید متفاوت است. این به عوامل مختلفی ازجمله سن شما و سلامتی کلی و اینکه آیا این ویروس، باکتری یا قارچ ایجادشده است بستگی دارد. علائم ممکن است شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد اما تمایل به ماندگاری بیشتری دارند.
اگر مبتلابه عفونت ریه هستید، شایع‌ترین علائمی که انتظار دارید این موارد هستند:
1. سرفه‌ای که مخاط غلیظی ایجاد می‌کند
سرفه از علائم عفونت ریه ها
سرفه کمک می‌کند تا بدن شما از مخاطی که از التهاب راه‌های هوایی و ریه‌ها ایجاد می‌شود، خلاص شود. این مخاط همچنین ممکن است حاوی خون باشد.
با برونشیت یا ذات‌الریه، ممکن است سرفه همراه شود که مخاطی ضخیم دارد که ممکن است رنگ مشخصی داشته باشد، ازجمله:
- شفاف
- سفید
- سبز
- زرد – خاکستری
حتی بعد از بهبود علائم دیگر، سرفه می‌تواند چندین هفته دیگر هم بماند.
2. درد قفسه سینه
درد قفسه سینه که در اثر عفونت ریه ایجاد می‌شود، اغلب به‌صورت تیز یا خفه‌کننده توصیف می‌شود. در هنگام سرفه یا نفس کشیدن عمیق، درد قفسه سینه بدتر می‌شود. گاهی اوقات دردهای شدید می‌تواند در قسمت میانی تا پشت شما احساس شود.
3. تب
تب از علائم عفونت ریه
هنگامی‌که بدن شما سعی در مقابله با عفونت دارد، تب ایجاد می‌شود. دمای معمولی بدن معمولاً در حدود 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتی‌گراد) است.
اگر عفونت باکتریایی ریه دارید، تب شما ممکن است به‌اندازه خطرناک 105 درجه فارنهایت (40.5 درجه سانتی‌گراد) افزایش یابد.
تب بالای 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) اغلب منجر به بسیاری از علائم دیگر ازجمله موارد زیر می‌شود:
- تعریق
- لرز
- دردهای عضلانی
- کمبود آب بدن
- سردرد
- ضعف
اگر تب شما بالاتر از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) است یا بیش از سه روز ادامه دارد باید به پزشک مراجعه کنید.
4. درد بدن
عضلات و کمر شما ممکن است در هنگام ابتلا به عفونت ریه درد بگیرد. به این مورد میالژی گفته می‌شود. بعضی‌اوقات ممکن است در عضلاتتان التهاب ایجاد شود که در صورت ابتلا به عفونت نیز می‌تواند به درد بدن منجر شود.
5. آبریزش بینی
آبریزش بینی از علائم عفونت ریه
آبریزش بینی و سایر علائم شبه آنفلوانزا مانند عطسه، اغلب با عفونت ریه مانند برونشیت همراه است.
6. تنگی نفس
تنگی نفس به این معنی است که احساس می‌کنید تنفس دشوار است یا نمی‌توانید نفس بکشید. اگر در تنفس مشکل‌دارید باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
7. خستگی
معمولاً وقتی بدن شما با عفونت مبارزه می‌کند احساس بی‌حالی و خستگی می‌کنید. استراحت در این مدت بسیار مهم است.
8. خس‌خس سینه
هنگام بیرون آمدن نفس، ممکن است صدای سوت‌های پر صدا که به‌عنوان خس‌خس معروف است، بشنوید. این نتیجه محدود شدن مجاری هوایی یا التهاب است.
9. مات شدن پوست یا لب
به دلیل کمبود اکسیژن ممکن است لب یا ناخن‌های شما کمی به رنگ آبی به نظر برسد.
10. صدای ترک‌خوردگی یا لرزیدن در ریه‌ها
یکی از علائم عفونت ریه، صدای ترک‌خوردگی در ریه‌ها است که به‌عنوان ترک‌های bibasilar نیز شناخته می‌شود. پزشک می‌تواند با استفاده از ابزاری به نام استتوسکوپ این صداها را بشنود.
علل عفونت ریه
برونشیت، ذات‌الریه و برونشیولیت، سه نوع از عفونت ریه هستند. آن‌ها معمولاً در اثر ویروس یا باکتری ایجاد می‌شوند.
شایع‌ترین میکروارگانیسم‌های مسئول برونشیت عبارت‌اند از:
- ویروس‌هایی مانند ویروس آنفولانزا یا ویروس همگام‌سازی تنفسی (RSV)
- باکتری‌هایی مانند مایکوپلاسما پنومونیه، کلامیدیا پنومونیه و بوردتلا پرتروسیس
شایع‌ترین میکروارگانیسم‌های مسئول پنومونی عبارت‌اند از:
- باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک پنومونی (شایع‌ترین)، هموفیلوس آنفلوانزا و مایکوپلاسما پنومونیه
- ویروس‌هایی مانند ویروس آنفولانزا یا RSV
به‌ندرت، عفونت‌های ریه می‌تواند توسط قارچ‌هایی مانند Pneumocystis jirovecii،Aspergillus یا Histoplasma capsulatum ایجاد شود.
عفونت قارچی ریه در افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، از نوع خاصی از سرطان یا HIV رنج می‌برند یا داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را مصرف می‌کنند بیشتر است.
تشخیص
ابتدا یک پزشک از شما سابقه پزشکی خواهد گرفت و در مورد علائم شما سؤال خواهد کرد. ممکن است از شما در مورد شغل، مسافرت‌های اخیر یا قرار گرفتن در معرض حیوانات سؤال شود. پزشک دمای بدن شمارا اندازه می‌گیرد و به سینه شما گوش می‌دهد.
استتوسکوپ برای بررسی صداها استفاده می‌شود.
روش‌های متداول دیگر برای تشخیص عفونت ریه عبارت‌اند از:
- تصویربرداری مانند اشعه ایکس قفسه سینه یا اسکن CT
- اسپیرومتری، ابزاری است که اندازه می‌گیرد شما با هر نفس چقدر و با چه سرعتی هوا را با یک نفس بیرون می‌دهید
- پالس اکسی متری برای اندازه‌گیری میزان اکسیژن در خون شما
- با یک نمونه از مخاط یا ترشحات بینی یک آزمایش بدهید
- سواب گلو
- شمارش کامل خون (CBC)
- کشت خون
درمان عفونت ریه
برای پاک‌سازی یک عفونت باکتریایی معمولاً نیاز به آنتی‌بیوتیک است. عفونت قارچی ریه به یک داروی ضد قارچ مانند کتوکونازول یا ووریکونازول نیاز دارد.
آنتی‌بیوتیک‌ها روی عفونت‌های ویروسی کار نمی‌کنند. در بیشتر مواقع، باید صبر کنید تا بدن شما به‌تنهایی از عفونت عاری شود.
در ضمن می‌توانید به بدن خود در مقابل عفونت کمک کرده و خود را با داروهای زیر در مراقبت‌های خانگی راحت‌تر کنید:
- استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید تا تب شما کاهش یابد
- آب زیادی بنوشید
- چای داغ را با عسل یا زنجبیل امتحان کنید
- آب‌نمک غرغره کنید
- تا حد امکان استراحت کنید
- برای ایجاد رطوبت در هوا از تصفیه‌کننده هوا استفاده کنید
- تا زمان از بین رفتن کامل آن، آنتی‌بیوتیک مصرف کنید
برای عفونت شدیدتر ریه، ممکن است در طول بهبودی خود نیاز به ماندن در بیمارستان داشته باشید. در صورت مشکل در تنفس، ممکن است در طی مدت مصرف آنتی‌بیوتیک، مایعات داخل وریدی و تنفس درمانی دریافت کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
زمان مراجعه به پزشک برای عفونت ریه
در صورت عدم درمان عفونت ریه این مشکل می‌تواند جدی شود. به‌طورکلی، اگر سرفه شما بیش از سه هفته طول بکشد یا در تنفس دچار مشکل شوید، باید به پزشک مراجعه کنید.
تب بسته به سن شما می‌تواند به معنی موارد مختلفی باشد. به‌طورکلی، شما باید این دستورالعمل‌ها را دنبال کنید:
نوزادان
باید به پزشک مراجعه کنید اگر فرزند شیرخوار شما:
- کوچک‌تر از 3 ماه با دمای بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) است.
- بین 3 تا 6 ماه، با تب بالاتر از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) و به نظر می‌رسد غیرمنتظره تحریک‌پذیر، بی‌حس یا آشفته باشد.
- بین 6 تا 24 ماه، با تب بیش از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) بیش از 24 ساعت است.
کودکان
به پزشک مراجعه کنید اگر فرزند شما:
- دارای تب بالاتر از 102.2 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتی‌گراد) است.
- تحریک‌پذیر است، به‌طور مکرر استفراغ می‌کند یا سردرد شدید دارد.
- بیش از سه روز تب دارد.
- یک بیماری پزشکی جدی یا یک سیستم ایمنی بدن به خطر افتاده دارد.
- اخیراً در یک کشور درحال‌توسعه بوده است.
بزرگ‌سالان
باید به پزشک مراجعه کنید اگر:
- دمای بدن بیش از 103 درجه فارنهایت (39.4 درجه سانتی‌گراد) داشته باشد.
- بیش از سه روز تب داشته باشد.
- یک بیماری پزشکی جدی یا یک سیستم ایمنی بدن به خطر افتاده داشته باشد.
- اخیراً در یک کشور درحال‌توسعه بوده است.
همچنین اگر تب با هر یک از علائم زیر همراه باشد، باید در نزدیک‌ترین اورژانس به دنبال معالجه اضطراری باشید یا در صورت بروز تب با هر یک از علائم زیر با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید:
- سردرگمی ذهنی
- سخت نفس کشیدن
- گرفتگی گردن
- درد قفسه سینه
- تشنج
- استفراغ مداوم
- بثورات غیرمعمول پوستی
- توهم
- گریه غیرقابل‌تحمل در کودکان
اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و تب، تنگی نفس یا سرفه‌ای که با خون همراه است را مشاهده کردید، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
جلوگیری
نمی‌توان از همه عفونت‌های ریه جلوگیری کرد اما می‌توانید با نکات زیر خطر خود را به حداقل برسانید:
- دستان خود را مرتباً بشویید.
- از تماس با صورت یا دهان خودداری کنید.
- از به اشتراک گذاشتن ظروف، غذا یا نوشیدنی‌تان با افراد دیگر خودداری کنید.
- از قرار گرفتن در مکان‌های شلوغی که ویروس به‌راحتی پخش می‌شود، خودداری کنید.
- سیگار نکشید
- هرساله برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا، واکسن آنفولانزا بزنید.
برای افراد در معرض خطر بیشتر، بهترین راه برای جلوگیری از ذات‌الریه باکتریایی از شایع‌ترین انواع باکتری زدن یکی از دو واکسن زیر است:
- واکسن کونژوگه پنوموکوکی PCV13
- واکسن پلی ساکارید پنوموکوکی PPSV23
این واکسن‌ها برای موارد زیر توصیه می‌شود:
- نوزادان
- افراد مسن
- افرادی که سیگار می‌کشند.
- کسانی که دارای شرایط سلامتی مزمن هستند.
سخن آخر
عفونت ریه باعث ایجاد علائمی مشابه سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شود اما ممکن است شدیدتر باشد و به‌طورمعمول دوام بیشتری داشته باشد.
سیستم ایمنی بدن به‌طورمعمول قادر خواهد بود عفونت ریه ویروسی را با گذشت زمان پاک کند. از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی ریه استفاده می‌شود.
اگر موارد زیر را دارید احتمالاً دچار عفونت ریه هستید:
- مشکل در تنفس
- رنگ مایل به آبی در لب یا نوک انگشتانتان
- درد شدید قفسه سینه
- تب بالا
- سرفه با مخاط که رو به وخامت است
افراد بزرگ‌تر از 65 سال، کودکان زیر 2 سال و افرادی که شرایط بهداشتی مزمن دارند یا سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است در صورت بروز هرگونه علائم عفونت ریه، باید سریعاً به دنبال معالجه پزشکی باشند.
