علت بی حالی صبحگاهی
نیاز به خواب در افراد و سنین مختلف فرق می کند. یک فرد بزرگسال به طور متوسط به 7 تا 8 ساعت خواب شبانه نیاز دارد در حالی که برخی افراد برای اینکه احساس شادابی داشته باشند باید 11 تا 12 ساعت بخوابند. مدت زمان ایده آل خواب مختلف است که باعث می شود فرد احساس سرزندگی و کارایی داشته باشد.
زمانی که خواب نیروبخش نباشد و استراحتی واقعی به حساب نیاید، با خستگی صبحگاهی همراه می شود که جداشدن از رختخواب را مشکل می کند. در این صورت فعالیت های معمول روزانه مانند امور منزل، درس خواندن و… را تحت تاثیر قرار می دهد. در واقع خواب نشانگری عالی از وضعیت سلامت عمومی فرد و رابطه اش با اطرافیان و محیط پیرامون است. از همین رو توجه به خواب و تغییرات مرتبط با آن بسیار حائز اهمیت است.
علل خستگی و خواب آلودگی در صبح
در اینجا عواملی را که باعث میشوند بعد از بیدار شدن احساس خستگی کنید، برایتان بیان میکنیم.
1. آیا بالشی که استفاده میکنید به اندازه کافی راحت است؟
حتی اگر زود بخوابید و فکر کنید که تمام شب تا صبح خواب راحت داشتهاید، این احتمال وجود دارد که بالش شما کیفیت خواب شما را پایین بیاورد. بالش مناسب از گردن و ستون فقرات محافظت کرده و از کمردرد جلوگیری میکند. بالش کهنه و نامناسب باعث میشود تمام شب در تخت خواب غلت بزنید و در نتیجه صبح با خستگی از خواب بیدار شوید. برای امتحان بالش، آن را روی دست قرار دهید. اگر لبههای آن آویزان شد بدانید که وقت خریدن یک بالش نو رسیده است.
2 – آیا نصفه شب به طور مرتب بیدار میشوید؟
اغلب ما برای لحظهای که به یاد نمیآوریم در نیمه شب بیدار میشویم، اما تصور میکنیم که تمام شب خوابیدهایم. اگر این حالت هر شب 5 بار تکرار شود، میتواند باعث پایین آمدن کیفیت و زمان خواب شما شود. از خود سوال کنید، آیا اتاقم نور بیش از حد دارد؟ همسرم خر و پف میکند؟ آیا چیزی نگرانم کرده است؟ اینها میتوانند عوامل بیداری شما باشند. اگر اتاق خواب شما خیلی روشن است، پردههای ضخیم بکشید و یا از چشم بند استفاده کنید.
اگر اتاق بیش از حد سرد و یا گرم است، دما را تنظیم و یا از پتو یا کولر استفاده کنید. اگر همسر شما خروپف میکند، در گوشتان پنبه کنید. اگر نگران چیزی هستید از آنها لیستی تهیه و روز بعد برای رفع آنها اقدام کنید؟ اگر شبها با تکرر ادرار مواجه میشوید، شبها مایعات را کم مصرف کنید.
3- آیا از اضافه وزن رنج میبرید؟
اضافه وزن و یا چاقی مفرط یعنی این که برای انجام کارهای روزانه باید بیشتر تلاش کنید. از طرفی فشار آمدن روی قلب یعنی این که قلب قادر نیست خون را به سرعت در بدن پمپاژ کند و در نتیجه با افت میزان انرژی رو به رو میشوید و این به آن معنا است که بدن برای تنظیم میزان قند و یا هورمونها عملکرد مناسبی ندارد و با انجام کمی فعالیت، شما احساس بی حالی و خستگی میکنید.
4 – آیا دچار خون ریزی شدید در دوران قاعدگی میشوید؟
خون ریزی زیاد و دردناک در قاعدگی میتواند باعث کمبود آهن و کم خونی شود. کمبود آهن باعث ایجاد خواب آلودگی میشود، همان گونه که اضافه وزن عملکرد صحیح قلب را سختتر میکند، فقر آهن نیز میتواند تأثیر مشابهی داشته باشد. هوای تازه، نور خورشید و ویتامین D، سه عاملی هستند که علاوه بر تقویت انرژی بدن، موجب سرحال بودن شما نیز میشوند.
5 – آیا دارو مصرف میکنید؟
داروهای زیادی وجود دارند که میتوانند باعث خواب آلودگی شوند. باید دقت داشته باشید که هنگام مصرف داروهای آنتی هیستامین (ضد حساسیت)، از کار کردن با دستگاههای سنگین پرهیز کنید، زیرا احتمال خواب آلودگی و در نتیجه خطا و حادثه زیاد میشود. شاید داروها باعث خستگی شما شوند و گاهی ترکیبی از انواع مختلف داروها میتوانند این حالت را در فرد ایجاد کنند.
6 – آیا وقت زیادی را در داخل اتاق میگذرانید؟
اگر برنامه روزانه شما تشکیل شده از بیدار شدن، سوار شدن به ماشین، کار کردن در دفتر و یا ماندن در منزل و در نهایت خوابیدن، واضح است که از هوای تازه و نور خورشید به میزان کافی برخوردار نیستید. هوای تازه، نور خورشید و ویتامین D، سه عاملی هستند که علاوه بر تقویت انرژی بدن، موجب سرحال بودن شما نیز میشوند و سیستم دفاعی بدن را تقویت میکنند، بنابراین کمتر دچار سرماخوردگی و بیماریهای دیگری که شما را از پا درمی آورند خواهید شد.
7 – آیا روزی 30 دقیقه ورزش میکنید؟
شاید کمی عجیب به نظر بیاید، اما هر چه بیشتر ورزش کنید کمتر احساس خستگی خواهید کرد، اگرچه پس از ورزش کردن کمی احساس خستگی خواهید کرد، ولی این امر طبیعی است. بالا رفتن ضربان قلب به مدت 30 دقیقه باعث ترشح هورمونهای مفید در بدن میشود که سیستم دفاعی را تقویت میکنند. اگر توجه کنید، روزی که بیکار هستید نیز همانند روز پرکار احساس خستگی میکنید، ولی با بالا بردن ضربان قلب توسط ورزش، این خستگی از بدن رفع میشود و خواب بهتری خواهید داشت.
8 – آیا مصرف قهوه و چای شما زیاد است؟
اغلب ما برای رفع خواب آلودگی و عملکرد بهتر بدن، یک لیوان چای یا قهوه مینوشیم. در ابتدا این نوشیدنی کمک میکند، اما با گذشت زمان، تأثیر آن از بین میرود و خواب آلودگی ایجاد میشود. اگر به تازگی مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین را کنار گذاشتهاید، از آن جا که بدن به آن عادت کرده است، برای چند روز دچار خستگی و بی خوابی خواهید شد، اما با خارج شدن باقی مانده آن از بدن، خواب بهتری خواهید داشت.
9 – آیا آب کافی مینوشید؟
مصرف آب فواید زیادی دارد، از جمله برطرف کردن خستگی. از آن جا که بدن از آب در سوخت و ساز خود کمک میگیرد مصرف آب باعث تقویت سیستم دفاعی بدن و افزایش میزان انرژی میشود. مصرف آب مانع سردرد و بدخلقی میشود و در هضم غذا کمک میکند. علاوه بر آن در شکستن فیبر به بدن کمک میکند. تراکم فیبر در بدن منجر به نفخ، احساس سنگینی و خواب آلودگی میشود. اگر مصرف فیبر (میوه و سبزی) خود را بالا بردهاید، میزان مصرف آب را نیز برای دفع درست فیبر افزایش دهید.
10 – آیا خستگی میتواند به علت بیماریهای نهفته باشد؟
افسردگی، اختلالات فصلی و یا یائسگی میتوانند احساس خستگی و بی حالی ایجاد کنند. افرادی که از اختلالات فصلی (افسردگی زمستانی) رنج میبرند، برای تقویت روحیه و میزان انرژی، نیاز به قرار گرفتن در معرض نور خورشید دارند. اگر با افسردگی و یا عوارض یائسگی مبارزه میکنید، احساس سرحالی خواهید کرد. دیابت و فشار خون بالا و پایین نیز میتوانند علت خستگی فرد باشند.
علت تنبل بودن مغز در هنگام بیدار شدن از خواب
گروهی از نورولوژیست های ایتالیایی در پی یافتن پاسخی برای این پرسش که «چرا افراد هنگام بیدار شدن از خواب تنبل هستند» کشف کردند که در 5 دقیقه اول پس از بیدار شدن، فعالیت الکتریکی بسامد بالا در کورتکس مغز کاهش مییابد. همه میدانیم که مغز ما در بیدار شدن از خواب بسیار تنبل است و حداقل 5 دقیقه نیاز دارد که موتور روزانه خود را روشن کند. اکنون محققان دانشگاه ساپیزنا در رم در بررسیهای خود کشف کردند که در 5 دقیقه پس از بیدار شدن، کورتکس مغز یک کاهش فعالیت الکتریکی بسامد بالا را نشان میدهد. فعالیت الکتریکی بسامد بالا یا فعالیت به تا بین 15 تا 25 هرتز است که در کل با حالت بیداری آگاهانه ارتباط دارد.
این محققان برای اولین بار پایه نورولوژیکی این پدیده را که با اصطلاح «لختی خواب» شناخته میشود شناسایی کردند. «لَختی خواب» مرحلهای است که درک بیدار بودن را از کندی عملکرد «تواناییهای حسی» و «فعل و انفعالی» تفکیک میکند. نتایج این تحقیقات نشان داد که فضاهای جلویی کورتکس مغز که در تجزیه و فعل و انفعال اطلاعات حسی دخالت دارند به فعالیت الکتریکی تقویت شده خود در طول خواب ادامه میدهند. این مسئله موجب میشود که فعالیت الکتریکی به تا کاهش مییابد و بیدار شدن دشوار میشود.
«همه چیز سالها قبل آغاز شد، زمانی که ما مطالعه اصولی مراحل خواب و بیداری را آغاز کردیم. ایده اولیه این بود که قسمتهای مختلف مغزی به طور همزمان نمیخوابند و بیدار نمیشوند». نتایج این کشف برای مشاغلی که به یک واکنش سریع نیاز دارند (آتش نشانها، پرسنل اورژانس، نیروهای نظامی در حالت آماده باش و حتی فضانوردان) میتواند کاربرد داشته باشد.