طلاق غیابی؛ شرایط طلاق غیابی از طرف مرد و زن
طلاق غیابی یکی از انواع طلاق است که با توجه به شرایطی هر یک از زن یا مرد در دادگاه خانواده آن را درخواست می‌کنند؛ اما قبل از توضیح در خصوص طلاق غیابی باید ابتدا بدانیم رأی غیابی چیست؟ در این مطلب در خصوص شرایط و چگونگی درخواست طلاق غیابی توضیح داده‌شده است.
رأی غیابی چیست؟
پیش از توضیح درباره طلاق غیابی لازم است بدانیم رأی غیابی چیست؟ اگر علیه شخصی دادخواست داده شود و خوانده یعنی کسی که علیه او خواسته مطرح‌شده است خود ابلاغیه وقت رسیدگی دادگاه را تحویل نگرفته باشد و به تعبیر حقوقی طبق ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی مدنی به او ابلاغ نشده باشد و یا این‌که در جلسات دادگاه حاضر نشود، در صورت محکوم شدن او ندادن لایحه، رأی صادره غیابی است، رأی غیابی ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل واخواهی است و کسی که رأی غیابی علیه او صادرشده است می‌تواند ظرف مدت مذکور از دادگاه با ذکر دلیل تقاضای واخواهی و رسیدگی مجدد کند.
خواسته طلاق هم از قاعده مذکور مستثنی نیست و اگر وقت رسیدگی به خوانده ابلاغ واقعی نشده باشد و در دادگاه نیز حضور نیابد و لایحه هم نداده باشد در فرض محکومیت، طلاق غیابی است؛ اما با توجه به این‌که خواهان طلاق و خواسته طلاق می‌تواند طلاق از طرف مرد یا طلاق از طرف زن باشد، در این خصوص جداگانه توضیح داده می‌شود.
طلاق غیابی از طرف مرد
شرایط طلاق غیابی از سوی مرد
طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی حق طلاق در اختیار مرد است؛ بنابراین اگر مردی دادخواست طلاق به طرفیت همسرش بدهد چه زن در دادگاه حاضر شود و یا حضور پیدا نکند و لایحه نیز ندهد قطعاً رأی طلاق صادر خواهد شد؛ اما در حالت دوم رأی صادره طلاق غیابی است و زن می‌تواند در مهلت قانونی واخواهی کند. آنچه اهمیت دارد این است که رأی طلاق به درخواست مرد از سوی دادگاه صادر می‌شود.
به‌هرحال ثبت طلاق منوط است به پرداخت حقوق مالی زن که در رأی دادگاه منعکس می‌شود.
حقوق مالی زن در طلاق از طرف مرد عبارت است از مهریه، اجرت‌المثل ایام زوجیت (به‌شرط مطالبه از سوی زن)، نفقه ایام عده، نفقه معوقه (در صورت مطالبه زن و استحقاق او) و شرط تنصیف اموال مندرج در عقدنامه‌ها به‌شرط امضاء این شرط توسط مرد و موجود بودن اموال هنگام طلاق که بعد از عقد خریداری شده باشد.
بعد از صدور حکم طلاق غیابی به درخواست مرد اگر مهریه قبلاً توسط زن مطالبه نشده باشد مرد در صورت مصر بودن و ناتوانی در پرداخت یک جای مهریه می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به همان شعبه صادرکننده طلاق به طرفیت زن ارائه دهد. دادگاه در صورت حضور نیافتن زن یا نبودن او با توجه به شهادت شهود مرد، مهریه را تقسیط می‌کند.
طلاق غیابی از طرف زن چگونه است؟
اگر دادخواست طلاق از طرف زن داده‌شده و شرایط طلاق غیابی را هم داشته باشد به این معنی که برگه ابلاغیه به شوهر داده نشده باشد و یا مرد باوجود ابلاغ، در دادگاه حاضر نشود و لایحه نفرستد، دادگاه حکم طلاق غیابی صادر می‌کند.
شرایط طلاق غیابی از طرف زن
درخواست طلاق غیابی از سوی زن
- هرگاه شوهر چهار سال تمام غایب مفقودالاثر باشد، یعنی غایب باشد و هیچ خبری از او در دست نباشد و زن دادخواست طلاق بدهد، دادگاه سه نوبت آگهی هر یک به فاصله یک ماه در روزنامه محلی و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار محل تهران با هزینه خواهان منتشر می‌کند. پس از گذشتن یک سال از اولین آگهی، چنانچه خبری از زنده‌بودن مرد نشود، دادگاه حکم به فوت فرضی مرد می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر فرض را بر این می‌گیرند که مرد فوت کرده است.
- نپرداختن نفقه توسط مرد به مدت شش ماه، حتی اگر خودداری مرد از دادن نفقه به دلیل تنگدستی و فقر او باشد.
در این موارد، زن می‌تواند برای مطالبه نفقه به دادگاه مراجعه کند و در صورت عدم پرداخت نفقه از جانب مرد، دادخواست طلاق دهد. البته اگر زن در قبال شوهر تمکین نکند و از انجام تکالیف قانونی خود بدون دلیل موجه خودداری کند، ناشزه محسوب می‌شود و حق دریافت نفقه را نخواهد داشت. - از دیگر شرایط طلاق غیابی که از طرف زنان، بسیار مطرح می‌شود، رهایی از زندگی پرمشقت و تحمل‌ناپذیر است که در پی آن درخواست طلاق می‌کنند و در صورت اثبات عُسر و حَرَج و احراز این شرایط توسط دادگاه، دادگاه حکم طلاق صادر می‌کند.
عسر و حرج یعنی سختی و مشقتی که توان و تحمل ادامه زندگی برای زن وجود نداشته باشد. زن با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق کرده و دادگاه می‌تواند مرد را مجبور به طلاق کند. چنانچه در صورت اجبار دادگاه، همچنان مرد حاضر به طلاق نباشد، با اجازه دادگاه زن می‌تواند طلاق بگیرد. شایان‌ذکر است، معیار تعیین عسر و حرج زن، عرف است که با توجه به شرایط روحی و اجتماعی زن و شوهر و محیط و زمان و مکان تعیین می‌شود. در عمل، اثبات این ادعا از مشکل‌ترین مواردی است که زن برای مطالبه طلاق با آن مواجه است.
