مگس پران چشم چیست؟ آیا مگس پران چشم درمان دارد؟
مدام چیزی جلوی چشمت حرکت می‌کند و احساس عجیبی پیدا می‌کنی، کلافه و عصبی می‌شوی.
بعضی وقت‌ها مردم فکر می‌کنند، توهم داری بخصوص وقتی سعی می‌کنی پشه‌ای را که نیست از جلوی صورتت کنار بزنی! این‌ها گلایه خیلی از بیماران دچار مگس پران چشمی است که به امید درمان از این مطب به مطب چشم‌پزشک دیگر می‌روند درحالی‌که دکتر رضا زارعی ابیانه، فوق تخصص قرنیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: بیماران باید با این مشکل کنار بیایند و نگران نباشند چون در دیدشان اختلال ایجاد نمی‌کند و درمانی هم ندارد.
مگس پران چشم چیست؟
مگس پران چشم گونه‌ای از سایه‌های مزاحم در دید چشمان برخی افراد می‌باشد. شخص مبتلابه عارضه مگس پران، ذرات کوچک غبار مانندی را جلوی چشمانش می‌بیند که بالا و پایین می‌روند و باوجود پلک زدن‌ها همچنان مانند یک سایه کوچک در جلوی چشم‌ها قرار دارند.
مگس پران در حقیقت سایه کدورت‌های موجود در مایع زجاجیه است که روی شبکیه ایجاد می‌شوند و به‌صورت یک سایه تیره دیده می‌شود. چسبندگی و ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه، جمع شدن سلول‌های التهابی در زجاجیه یا خونریزی در درون چشم می‌تواند از عوامل ایجاد مگس پران باشد.
آن‌ها به شکل‌های متفاوتی در دید شخص ظاهر می‌شوند که تعدادی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- نقاط سیاه یا قهوه‌ای‌رنگ
- خطوط جادویی (پرپیچ‌وتاب)
- رشته‌های نازک
- شکل‌های حلقه‌ای
- تارهای عنکبوتی
علت مگس پران چشم چیست؟
مگس پران مشکل بسیار رایجی است که با افزایش سن احتمال بروز آن افزایش پیدا می‌کند، به‌طوری‌که تعداد کثیری از افراد بالای ۶۰ سال دچار عارضه مگس پران می‌شوند. رشته‌های موجود در زجاجیه (ماده ژله‌ای و شفافی است که فضای پشت عدسی چشم را پرکرده است) در بچه‌ها و افراد جوان معمولاً بسیار جزئی است و دیده نمی‌شود، اما با افزایش سن این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و در بعضی جاها به یکدیگر می‌چسبند و سبب ایجاد کدورت می‌شوند که سایه این کدورت بر روی شبکیه به‌صورت مگس پران احساس می‌شود.
علاوه بر این در اکثر افراد مسن بخشی از رشته‌های محیطی زجاجیه که به شبکیه اتصال دارد و از جای خود جدا می‌شود و وارد بخش‌های مرکزی زجاجیه می‌شوند. این وضعیت که آن را به نام (جداشدگی خلفی زجاجیه) می‌شناسند رایج‌ترین علت ایجاد مگس پران است.
برخی مواقع نیز وجود التهاب داخل چشمی (یووئیت) سبب تجمع سلول‌های التهابی در زجاجیه می‌شود که موجب ایجاد مگس پران می‌شود. یکی دیگر از عوامل ایجاد مگس پران وجود خونریزی در داخل زجاجیه است، به‌عنوان‌مثال در افراد مبتلابه دیابت ممکن است خونریزی خفیف چشمی ابتدا به‌صورت یک مگس پران دیده شود.
مگس پران معمولاً در افراد بالای ۶۰ سال، نزدیک‌بین، افرادی که سابقه جراحی چشم دارند و افرادی که سابقه التهاب چشمی داشته‌اند مشاهده می‌شود.
مگس پران چشم چیست؟
درمان مگس پران چشم
مشکل مگس پران چشم عموماً علت خطرناکی ندارد و نیازی به درمان نیست. در اکثر موارد پس از چند هفته تا چند ماه، مگس پران به‌تدریج کوچک می‌شود و شخص نیز به آن عادت می‌کند که باید آن را نادیده بگیرد؛ اما در مواردی که مگس پران با سوراخ یا پارگی پرده شبکیه همراه باشد، ممکن است نیاز به اقدامات درمانی مثل لیزر یا عمل جراحی به‌منظور پیشگیری از پارگی پرده شبکیه وجود داشته باشد.
مگس پران قدیمی که برای سال‌ها وجود داشته و تغییر خاصی پیدا نکرده است، معمولاً خطری ندارد، اما در موارد نام‌برده شده نیاز است که فرد فوراً به چشم‌پزشک مراجعه نماید:
- مگس‌پرانی که اخیراً ایجادشده است (حتی اگر پس از چند هفته خودبه‌خود برطرف شده باشد)
- مگس پران قدیمی که اخیراً بزرگ‌تر شده، یا تغییراتی در آن ایجادشده است.
- مگس پران همراه با جرقه (حتی درصورتی‌که پس از چند روز جرقه خودبه‌خود برطرف شده باشد)
- مگس پران همراه با کاهش یا تاری دید یا احساس وجود پرده‌در جلوی چشم (این علامت، بسیار مهم است و ممکن است ناشی از کنده شدن بخشی از شبکیه باشد که به درمان فوری نیاز دارد).
مگس پران در سنین بالا شایع است
شاید با خواندن چند سطر بالا حالا به این فکر افتاده باشید چرا برخی افراد دچار مگس پران چشمی می‌شوند. دکتر زارعی در مورد علت ابتلا به مگس پران یا «فلوتر» توضیح می‌دهد: در چشم انسان مایعی به نام زجاجیه وجود دارد که شفاف است و قوام و شکل خاصی دارد. با افزایش سن، قوام این مایع تغییر و حالت آبکی پیدا می‌کند و باعث می‌شود وقتی بیمار چشمش را حرکت می‌دهد، اجسامی به‌صورت تار یا دسته مو، دایره‌ای که می‌چرخد یا مگس یا پشه‌ای را حس کند که از جلوی چشمش رد می‌شود.
این چشم‌پزشک ادامه می‌دهد: این عارضه به‌غیراز افراد مسن، مبتلایان به بیماری‌های متابولیک مانند دیابت و فشارخون و افرادی را که چشمشان دچار آسیب شده است یا نزدیک‌بین هستند نیز درگیر می‌کند. معمولاً شروع آن از دهه 4 و 5 زندگی به بعد و ممکن است ارث در آن دخیل باشد، ولی مطالعه‌ای که نشان دهد در نژاد خاصی بیشتر دیده می‌شود، وجود ندارد.
چرا دیابتی‌ها و فشارخونی‌ها در معرض خطرند؟
وی در مورد دلیل در معرض خطر بودن مبتلایان به دیابت و افراد دچار فشارخون می‌گوید: در این بیماران زمینه خونریزی خفیف چشمی زیاد است که روی زجاجیه تأثیر می‌گذارد و باعث بروز مگس پران چشمی می‌شود و حتی ممکن است تغییراتی روی شبکیه آن‌ها ایجاد کند. حتی احتمال بروز مشکل جدا شدن زجاجیه از شبکیه در افراد دیابتی بیشتر است. ضربه هم از طرفی به علت تغییر در بافت و زجاجیه چشم و از سوی دیگر به دلیل احتمال بروز خونریزی در چشم می‌تواند باعث بروز این مشکل شود. در افراد مسن هم همان‌طور که اجزای بدنشان تحت تأثیر افزایش سن قرار می‌گیرد، چشمانشان با افزایش سن دچار تغییر می‌شود و ابتلای آن‌ها به مگس پران چشم شایع است.
مگس پران چشم
مشکل نزدیک‌بین‌ها هم راه‌حل ندارد
فضای زجاجیه چشم نزدیک‌بین‌ها حجیم‌تر است و مایع زجاجیه چشمشان زودتر تغییر می‌کند، به همین دلیل بیشتر افراد نزدیک‌بین دچار مگس پران هستند و ممکن است مشکلشان باگذشت زمان حادتر هم بشود. این استاد دانشگاه بابیان این جمله‌ها ادامه می‌دهد: برای اصلاح نزدیک‌بینی با لیزر، تغییراتی روی قرنیه انجام می‌شود، ولی مگس پران به علت بروز اشکال در قسمت زجاجیه بروز می‌کند، بنابراین حتی درمان نزدیک‌بینی هم نمی‌تواند باعث درمان مگس پران چشمشان شود. علاوه بر این افزایش قطر ایجادشده در کره چشم نزدیک‌بین‌ها قابل‌تغییر نیست.
مگس پران آزاردهنده
مگس پران چشمی به‌هرحال آزاردهنده است و این‌که شخص مبتلا مدام حس کند چیزی از جلوی چشمش رد می‌شود، ممکن است او را کلافه کند. دکتر زارعی ابیانه با اشاره به این مشکل می‌گوید: متأسفانه خیلی از بیماران نمی‌توانند مشکل خود را بپذیرند که باعث می‌شود دچار مسائل روحی شوند، چون ناگهان می‌بینند چیزی از جلوی چشمشان رد می‌شود و بعضی افراد مدام احساس می‌کنند جلوی چشمانشان پشه رد می‌شود و با دست مدام سعی می‌کنند پشه را دور کنند ولی متأسفانه مثل خیلی از چیزهای دیگری که در زندگی وجود دارد و مجبور هستیم با آن بسازیم، باید با این مشکل کنار آمد تا کم‌کم به آن عادت کنیم و برایمان عادی شود و کمتر آزارمان دهد.
خانم‌ها و آقایان به یک نسبت در معرض خطرند
این عارضه هم در آقایان و هم در خانم‌ها به یک نسبت شایع است و دیده می‌شود، ولی به گفته این چشم‌پزشک، ازآنجاکه مردان بیشتر در معرض ضربه و آسیب به چشم هستند، شیوع مگس پران به دلیل ضربه در آن‌ها بیشتر است. بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و فشارخون هم در هر دو جنس می‌تواند عامل ابتلا باشد چون هر دو جنس را گرفتار می‌کند.
