چگونه نبض خود را بگیریم
گرفتن نبض برای اطلاع از شرایط و وضعیت بیمار و یا حتی یک فرد عادی می‌تواند راهی برای به دست آوردن شرایط گردش خون و سلامت بدن در بسیاری از افراد باشد که راه و روش آن را در ادامه می‌خوانید.
بهتر است بدانید که ضربان قلب شامل دو صدای مجزای قلب می‌شود که اغلب “لاب- داب” نامیده می‌شوند و هر “لاب- داب” معادل یک ضربان قلب است. سرعت طبیعی نبض آپیکال در بزرگسالان 60 تا 100 ضربه است.
پزشکان در مواردی که به الکتروکاردیوگرام دسترسی ندارند، نبض آپیکال را دقیق‌ترین و غیرتهاجمی‌ترین شیوه ارزیابی سلامت قلب می‌شمارند. نبض آپیکال اطلاعاتی درباره سرعت، ریتم، قدرت و تساوی ضربان قلب برای پزشک فراهم می‌آورد.
سرعت متوسط نبض چقدر است؟
سرعت ضربان قلب در حال استراحت در بزرگسالان از 60 تا 100 ضربان در دقیقه متفاوت است. زنان نسبت مردان سرعت ضربان قلب اندکی بالاتر دارند و میانگین سرعت ضربان قلب در حال استراحت در زنان در میانه 70 تا 80 قرار دارد، اما در مردان حدود 70 است. علت این تفاوت عمدتاً به قوی‌تر بودن عضله قلب در مردان مربوط است.
روش های گرفتن نبض
عوامل موثر در ضربان قلب:
ازجمله سن، اندازه بدن، میزان آمادگی بدنی، بیماری‌های قلبی، ایستاده یا نشسته بودن، داروها، عواطف و هیجانات و حتی دمای هوا- می‌توانند بر سرعت ضربان قلب اثر بگذارند.
به‌طورکلی، در افرادی مانند ورزشکاران که آمادگی قلبی- عروقی خوبی دارند، سرعت ضربان قلب در زمان استراحت پایین‌تر است و گاهی به 40 ضربان در دقیقه یا کمتر می‌رسد.
نبض‌های مختلف بدن
نبضتان را کجای بدن پیدا کنید؟
رایج‌ترین دو شریانی که برای گرفتن نبض به کار می‌روند، شریان رادیال در طرف درونی مچ در نزدیکی کناره شست دست و شریان کاروتید در گردن در میان نای و عضله گردن.
نبض را می‌توان با گذاشتن انگشت روی شریان رانی در کشاله ران اندازه گرفت و اغلب برای آزمایش‌های کاتتریزاسیون قلب برای مثال در آنژیوگرافی قلب از این محل استفاده می‌شود؛ و نبض‌های پشت پایی (pedal pulse) در پاها برای بررسی جریان خون در اندام‌های تحتانی به کار می‌روند.
به گفته کارشناسان گذاشتن انگشت بر روی این شریان‌ها و شمردن ضربان ها در 60 ثانیه دقیق‌ترین اندازه‌گیری را به دست خواهد داد. همچنین می‌توانید ضربان های نبض را برای 15 ثانیه بشمارید و عدد به‌دست‌آمده را در چهارضرب کنید، یا برای 10 ثانیه این کار را انجام دهید و عدد به‌دست‌آمده را شش ضرب کنید، اما اغلب کارشناسان شمردن برای 60 ثانیه کامل در صورت امکان را توصیه می‌کنند.
چگونه نبض خود را اندازه بگیریم
ضربان نبض غیرطبیعی نشانه چیست؟
اختلال ریتم قلب (آریتمی) باعث می‌شود قلب با سرعت بیش‌ازحد بالا یا بیش‌ازحد پایین، یا با ریتم نامنظم بتپد.
“تاکیکاردی” را عموماً به‌عنوان رسیدن سرعت ضربان قلب به بالای 100 تپش در دقیقه تعریف می‌کنند و معمولاً ناشی از آن است که گسیل پیام‌های الکتریکی که از حفره قلب منشأ می‌گیرند، وضعیتی نابهنجار پیداکرده است.
رسیدن سرعت ضربان قلب به 150 و بالاتر ناشی از عارضه‌ای است که “تاکیکاردی فوق بطنی” نام دارد.
سرعت ضربان قلب کمتر از 60 ضربه در دقیقه را “برادیکاردی” می‌نامند و ممکن است بیانگر آسیب دیدن قلب به علت حمله قلبی یا سایر بیماری‌های قلبی- عروقی یا مشکلات به گره سینوسی- دهلیزی که به‌عنوان ضربان‌ساز قلب عمل می‌کند باشد.
رابطه محکمی میان فشارخون و سرعت ضربان قلب وجود ندارد و ممکن است باوجود سرعت ضربان قلب طبیعی، فشارخون شما بالا باشد.
سرعت ضربان قلب در هنگام فعالیت جسمی شدید افزایش می‌یابد، اما چنین فعالیتی ممکن است تنها اندکی فشارخون را بالا ببرد. هنگامی‌که فشارخون بیش‌ازحد پایین می‌آید، بدن با افزایش سرعت ضربان قلب برای تشدید برون ده قلب به آن واکنش نشان می‌دهد.
جدول ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف
محل‌های رایج لمس نبض:
نبض رادیال: که در قسمت داخلی مچ دست (پایین انگشت شست و روی استخوان رادیوس قرار دارد).
نبض کاروتید: که در روی گردن و در فرورفتگی کنار سیب آدم می‌باشد.
درجاهای دیگر ازجمله کشاله ران، مچ پا، آرنج (براکیال)، گیجگاهی (تمپورال) می‌توان نبض را لمس نمود.
نکات مهم در اندازه‌گیری ضربان قلب
- با انگشت شست نبض را لمس نکنید زیرا خود شست نبض قابل‌لمس دارد.
- هر دو شریان کاروتید را همزمان لمس نکنید و فشار زیادی بر روی این شریان وارد ننمایید؛ زیرا در ریتم ضربان قلبی اختلال ایجاد می‌کند.
- در بزرگسالان رایج‌ترین محل، برای لمس نبض، شریان رادیال بوده و مطمئن‌ترین محل شریان کاروتید می‌باشد.
- در افرادی که خونریزی دارند نبض ضعیف ولی تعدادش زیاد است
- در افراد دچار اسهال و استفراغ شدید نبض ضعیف و حتی غیر قابل‌لمس است.
- تعداد نبض در شرایط طبیعی با افزایش سن تا رسیدن به سن بلوغ کاهش می‌یابد.
- اندازه فرد یا همان جثه: تعداد نبض در افراد با جثه بزرگ و ورزشکار کمتر از افراد با جثه کوچک است.
- برای لمس نبض در شیرخواران از شریان بازویی در داخل و وسط بازو استفاده کنید.
