علت خارش ته گلو؛ درمان خارش ته گلو با روش های خانگی
حتماً همه شما هم جزو افرادی هستید که گاه‌وبیگاه خارش گلو آزارتان می‌دهد. یکی از نشانه‌های سرفه خشک و سایر انواع آلرژی ها و همچنین یکی از نشانه‌های اولیه و ابتدایی ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، همان خارش گلوست. در این مقاله سعی داریم تا بیشتر به این موضوع پرداخته و راه‌های خانگی برطرف کردن این عارضه را برای شما توضیح دهیم.
دلایل خارش گلو
عوامل بسیار متنوعی در خارش گلو نقش دارند که باید به آن‌ها توجه کنید. رایج‌ترین دلایل این عارضه عبارت‌اند از:
ورم غشاء مخاطی بینی ناشی از آلرژی
ورم غشاء مخاطی بینی ناشی از آلرژی که با نام تب خشک هم شناخته می‌شود، ممکن است یکی از شایع‌ترین دلایل خارش گلو باشد. شاید برایتان عجیب باشد اما باید بگوییم که از هر 60 میلیون ایرانی، 40 میلیون نفر از آن‌ها، تحت تأثیر این عارضه هستند.
زمانی ورم غشاء مخاطی بینی ناشی از آلرژی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن بیش‌ازحد به مواد بی آسیب و بی‌خطر محیط اطرافش واکنش نشان می‌دهد و درنهایت نوعی ماده شیمیایی به نام هیستامین را از خود ترشح می‌کند که باعث این نوع از عکس‌العمل‌های، بیش‌ازحد، می‌شود.
متداول‌ترین محرک‌هایی که به این شرایط دامن می‌زنند؛ شامل: گرده‌های گل، شوره سر، گردوغبار و سایر مواد تحریک‌کننده‌ای، مانند: دود سیگار یا دود اگزوز ماشین، هستند.
آلرژی به خوراکی
بدن زمانی نسبت به خوراکی و مواد غذایی واکنش نشان می‌دهد که خوراکی‌های عادی و ساده‌ای را که می‌خوریم، خطرناک می‌شناسد، (گویی که قرار است به بدن آسیب برسانند). معمولاً چندین دقیقه یا چند ساعت بعد، بدن واکنش نشان داده و حساسیت آغاز می‌شود.
گاهی اوقات ممکن است درجه آلرژی بسیار خفیف بوده و فقط به خارش گلو یا زبان ختم شود؛ بااین‌وجود فراموش نکنید که ممکن است خطرناک باشد و زندگی فرد را به خطر بیندازد.
بیشتر افراد به خوراکی‌هایی، مثل: بادام‌زمینی، تخم‌مرغ، شیر، گندم و حلزون صدف دار حساسیت دارند.
دلایل خارش ته گلو
آلرژی به دارو
احتمالاً شنیده‌اید که کسی در اطرافیانتان نسبت به دارو و آمپول حساس است و بدنش عکس‌العمل نشان می‌دهد. برخی از مردم به پنی‌سیلین و سایر آنتی‌بیوتیک‌ها حساسیت دارند. شدت اثر این نوع از آلرژی از خفیف تا خطرناک درجه‌بندی می‌شود.
آلرژی به دارو، تنها چند دقیقه پس از مصرف داروی جدید، با خارش گلو خودش را نشان می‌دهد.
عفونت‌های باکتریایی و ویروسی
نمونه‌های ورم لوزالمعده ناشی از گلودرد استرپتوکوکی یا باکتریایی، ابتدا با خارش گلو بروز کرده و سپس تا سرفه‌های بسیار شدید ادامه پیدا خواهد کرد.
ویروس‌هایی، مثل: ویروس آنفولانزا یا سرماخوردگی معمولی، هر دو باعث خارش گلو می‌شوند.
در مواردی که تنها علت آن، سرماخوردگی معمولی باشد، بعید است که خارش گلو کاهش یابد! چنانچه سلول‌های عفونی ویروس آنفولانزا در بدن فردی لانه کرده باشند، سرفه‌های وی شدیدتر و همراه با تب، جوش زدن بدن و احساس ناراحتی در قفسه سینه خواهد بود.
از دست رفتن آب بدن
کم آبی بدن از علل خارش ته گلو
این اتفاق زمانی می‌افتد که میزان آب ازدست‌رفته بدن، بیش از آب ورودی به آن باشد. زمانی که فرد بیمار است، در طول فصل‌های گرم سال یا در زمان انجام حرکات ورزشی، این امر کاملاً طبیعی است.
زمانی که بدن، آب از دست دهد، زبان فرد خشک می‌شود؛ البته این شرایط موقت است. علت آن‌هم این است که مقدار کافی بزاق در دهان و زبان وجود ندارد که درنهایت باعث خارش گلو می‌شود.
رفلاکس اسید معده
اشخاصی که رفلاکس اسید معده مزمن یا سوزش معده را تجربه کرده باشند، با گلودرد مواجه خواهند شد. با برگشت اسید معده به سمت نای، رفلاکس اسید معده رخ می‌دهد.
به‌احتمال‌زیاد، گلودرد یا خارش گلو تنها نشانه‌های رفلاکس معده نیستند؛ اما در بدن برخی از افراد شرایطی با نام رفلاکس آرام اتفاق می‌افتد که تنها نشانه‌اش، خارش گلو و رفلاکس مزمن خوانده شود.
عوارض جانبی مصرف دارو
مصرف چندین دسته از داروها، با خارش گلو و سرفه‌های خشک همراه است که هیچ ارتباطی به عکس‌العمل‌های ناشی از آلرژی بدن ندارد.
یکی از عوارض جانبی مصرف داروهای گیرنده ACE که برای درمان فشارخون بالا مؤثر هستند، خارش گلو و سرفه های خشک است که بیماران مصرف‌کننده، باید از آن‌ها اطلاع داشته باشند.
در اکثر موارد، شاهد این بوده‌ایم که تنها پس از گذشت زمان اندکی بعد از شروع مصرف دارو گیرنده ACE، این علائم آغازشده و سایر نشانه‌های معمولی که با خارش گلو همراه است، در آن‌ها دیده نمی‌شود.
نشانه‌های دیگر
در بیشتر افراد، خارش گلو تنها نشانه‌ای است که در بدن خود مشاهده می‌کنند و باید به فکر درمانش باشند. بسته به علت پنهانی که باعث بروز این نوع از خارش شده است، نشانه‌های همراه با خارش گلو هم متفاوت خواهند بود.
درصورتی‌که خارش گلو ناشی از ابتلا به ورم غشاء مخاطی بینی در اثر آلرژی باشد، به‌احتمال‌زیاد ترکیبی از چند مورد از نشانه‌های زیر در بدن فرد دیده می‌شود:
- آبریزش و گرفتگی بینی؛
- فشار سینوسی یا سینوزیت (آماس حاد یا مزمن لایه مخاطی در یک یا چند حفره اطراف بینی)؛
- خارش پوست و چشم‌ها؛
- عطسه کردن؛
- خستگی و بی‌حالی؛
- التهاب، قرمزی چشم و آبریزش.
در مواردی که مصرف دارو یا غذاهای آلرژی‌زا، علت اصلی خارش گلو هستند، ممکن است نشانه‌های دیگری هم همراه این خارش باشند که از میزان خفیف تا شدید (که نیاز به مراقبت‌های درمانی و بهداشتی اورژانسی دارد)، دسته‌بندی شوند.
همان‌طور که در قسمت قبل هم اشاره کردیم، با مصرف دارو و یا غذاهای آلرژی‌زا، بعضی از علائم بروز می‌کنند. ازجمله این نشانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جوش‌های قرمز خارش‌آور (کهیر)؛
- قرمز شدن پوست اطراف چشم؛
- خارش هر دو گوش؛
- حالت تهوع و استفراغ؛
- اسهال؛
- شکم‌درد؛
- التهاب لب‌ها، زبان و گلو؛
- مشکل تنفسی یا به‌سختی قورت دادن غذا؛
- احساس ناخوشی؛
- افت فشارخون؛
- از دست هوشیاری.
به‌راحتی نمی‌توان علت خارش گلو را تشخیص داد: ممکن است تورم غشاء مخاطی بینی یا شرایط پزشکی دیگر در آن نقش داشته باشند؛ اما در هر دو شرایط، خارش گلو با عطسه کردن یا گرفتگی بینی همراه است.
البته در مواردی که بیماری‌های حاد باعث خارش گلو شده‌اند، این احتمال وجود دارد که خارش تنها مدتی باقی‌مانده و با برخی از نشانه‌های زیر بروز کند:
- تب؛
- تورم غده‌های عرقی؛
- درد ماهیچه‌ها؛
- احساس ضعف و بی‌حالی؛
- سردرد؛
- سرفه کردن؛
- گرفتگی بینی.
در شرایطی که از دست رفتن آب بینی، باعث خارش گلو شده باشد، دیگر نشانه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- تشنگی مفرط؛
- خشکی زبان؛
- تیره شدن ادرار.
اکنون، اگر خارش گلو به علت رفلاکس اسید معده یا سوزش معده باشد، برخی دیگر از نشانه‌ها، عبارت‌اند از:
- به‌سختی قورت دادن غذا یا درد در موقع بلع؛
- احساس سوزش قفسه سینه یا گلو؛
- خروج باد از معده؛
- التهاب مرکز تولید صدا در بدن؛
- از بین رفتن مینای دندان؛
- التهاب لثه‌ها؛
- بدمزه شدن دهان.
رفع خارش گلو با روش های خانگی
درمان های خانگی خارش ته گلو
۱. مایعات گرم بنوشید
اگر سرماخورده‌اید، اطمینان حاصل کنید که مایعات زیادی مصرف می‌کنید. زمانی که بیمار هستید، هیچ‌چیز بهتر از چای گرم و سوپ رقیق نیست. وقتی گلوی شما ملتهب و خشک است، نوشیدن نوشیدنی‌های گرم، گلو را مرطوب و راحت نگاه می‌دارد. چای سیاه احتمالاً اولین انتخاب شما خواهد بود، اما به چای سبز و سایر دم‌نوش‌ها نیز یک فرصت بدهید تا خودی نشان دهند.
۲. آب‌نمک قرقره کنید
برای تسکین سریع خارش گلو، ۱۲۰ گرم آب گرم را با نصف قاشق چای‌خوری نمک ترکیب کنید. احتمالاً قبلاً از فواید آب‌نمک قرقره کردن شنیده‌اید و حتماً هم فکر می‌کنید افسانه‌ای بیش نیست! اما جواب می‌دهد و بسیاری روی این روش قسم می‌خورند!
۳. از دستگاه بخور استفاده کنید
درمان خارش گلو با بخور
یکی از چیزهایی که می‌تواند خارش گلو را بدتر کند، هوای خشک است. از یک دستگاه بخور استفاده کنید تا رطوبت محیط اطرافتان را بالا ببرید. در یک مطالعه، با استفاده از یک مرطوب‌کننده هوا، شدت درد و خارش گلو تا حد زیادی کاهش‌یافته است.
اگر علائم دیگری مانند گرفتگی بینی یا سختی در تنفس را تجربه می‌کنید، سعی کنید روغن‌های اسانس مانند اکالیپتوس به دستگاه اضافه کنید تا به از بین بردن مخاط بیش‌ازحد در حلق و بینی شما کمک کند.
۴. عسل و روغن سیاه‌دانه
عسل برای کسانی که گیاهخوار هستند، مناسب نیست و برای کودکان زیر یک سال نیز خطرناک است. بااین‌حال، عسل مزایای سلامتی بسیاری دارد.
یک قاشق چای‌خوری عسل را به چای خود اضافه کنید، یا یک قاشق عسل را در دهان خود بگذارید تا درمان خارش گلو تسریع شود. در تحقیقات ثابت‌شده است که عسل به طرز قابل‌توجهی در بهبود سرفه در کودکان مؤثر بوده است.
شما می‌توانید عسل را با دو تا سه قطره روغن سیاه‌دانه ترکیب کنید و بعد میل نمایید. درست مانند دم‌نوش‌های گیاهی، روغن سیاه‌دانه خاصیت ضدالتهابی دارد و می‌تواند درد را تسکین دهد.
۵. غذای سرد
نوشیدن یا خوردن یک‌چیز سرد، به طرز عجیبی خارش گلو را بلافاصله متوقف می‌کند. به‌جای بستنی به سراغ یک میوه کامل و خنک بروید یا خودتان در خانه بستنی یخی با میوه تازه درست کنید تا خارش گلویتان خیلی زود تسکین یابد.
۶. دم‌نوش‌های گیاهی
انواع زیادی از دمنوش های گیاهی هستند که برای درمان خارش گلو کارسازند. بابونه، اسطوخدوس، مریم‌گلی، زنجبیل، اکیناسیه (سرخارگل)، نعناع فلفلی و چای ریشه شیرین‌بیان دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی هستند.
نعناع فلفلی، به‌طور خاص، از طریق افزایش عملکرد ریه‌ها، به گرفتگی دستگاه تنفسی فوقانی و بینی بسیار کمک می‌کند. اگر نیاز به کمی شیرین‌کننده در دمنوشتان بود، از عسل یا انگور سیاه استفاده کنید. اگر هم با سیر مشکلی ندارید، چای سیر را حتماً امتحان کنید.
۷. روغن‌های اسانس: اسطوخدوس، اکالیپتوس و مُر
مُر و اکالیپتوس برای درمان خارش گلو مؤثر هستند، اما آن‌ها را به‌صورت دمنوش مصرف نکنید. با استفاده از یک دستگاه بخور، بخار آن‌ها را استشمام کنید و یا مانند دهان‌شویه، آن را قرقره کنید.
یک یا دو قطره از روغن اسطوخدوس، به‌طور خاص از گونه‌ی Lavandula angustifolia، به زیر زبان یا روی گلوی خود بمالید تا درد حاصل از خشکی گلو تسکین یابد. مزه‌ی آن قطعاً مطلوبتان نخواهد بود و این تنها عارضه جانبی این درمان خانگی است.
۸. ادویه‌جات: فلفل قرمز، زردچوبه، زنجبیل و گل میخک
درمان خارش ته گلو با ادویه جات
فلفل برای درمان خارش گلو، دور از ذهن است، اما با مصرف آن، پس از یک سوزش مختصر، با بی‌حس شدن آن را تسکین می‌دهد. برای این کار، یک قاشق غذاخوری فلفل را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید. کاملاً محلول را هم بزنید. سپس سرتان را کاملاً بالا بگیرید و یک جرعه بنوشید و خوب قرقره کنید.
اگر مصرف فلفل اصلاً به ذائقه‌تان خوش نیست، شاید این بهترین راه‌حل نباشد. زردچوبه و زنجبیل نیز هر دو گیاهانی درمانی در طول تاریخ بوده‌اند. آب زنجبیل، خارش گلو را کاهش می‌دهد. همچنین دم کردن زنجبیل همراه با چای می‌تواند کمک‌کننده باشد.
زردچوبه، حاوی کورکومین، یک ماده آرام‌بخش است. شما می‌توانید از زردچوبه نیز مانند فلفل برای درمان خارش گلو استفاده کنید. همچنین چای گل میخک، باعث کاهش التهاب گلو می‌شود و درد و ناراحتی ناشی از خارش گلو را کاهش می‌دهد.
۹. موم زنبورعسل
درمان خارش ته گلو با موم زنبور عسل
تحقیقات نشان می‌دهند که موم عسل، مزایای سلامتی زیادی دارد. مخصوصاً برای افراد مبتلابه عفونت دستگاه تنفسی فوقانی. ممکن است ندانید، اما موم عسل از مواد گیاهی، بزاق زنبور و موم زنبورعسل ساخته‌شده است. این ترکیب، در برابر بسیاری از ذرات مضر، حتی ویروس آنفولانزا نیز مفید است. ۵ قطره موم را به یک قاشق آب اضافه کنید و بخورید.
۱۰. عسل و انگور سیاه
عسل با انگور سیاه، ترکیبی عالی است! تحقیقات نشان می‌دهند که انگور سیاه، در کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا بسیار مفید است و ممکن است طول مدت بیماری را کمتر کند. مقدار کمی شربت انگور سیاه (شیره انگور) را به عسل و چای اضافه کنید (یا به‌تنهایی میل کنید). اگر از میوه تازه آن استفاده می‌کنید، حتماً قبل از مصرف، خوب آن‌ها را بپزید چراکه میوه خام آن خوب نیست.
پیشگیری از خارش گلو
مراحلی وجود دارد که پیروی از آن‌ها تأثیر بسزایی در پیشگیری از بروز خارش گلو دارد. هر یک از علت‌های پنهان که باعث خارش گلو می‌شوند، مراحل پیشگیری متفاوتی هم دارند.
بسیاری از افراد با انجام کارهای زیر، توانسته‌اند گامی مؤثر در کاهش علائم خارش گلو بردارند. این کارها شامل موارد زیر است:
- ترک سیگار؛
- نوشیدن مقدار قابل‌توجهی آب؛
- غدغن کردن کافئین و الکل برای خود؛
- شستشوی مکرر دست‌ها در طول فصولی که ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا شایع است؛
- باز نکردن پنجره‌ها و خارج نشدن از خانه در فصل‌هایی که به آن‌ها آلرژی دارید.
چه زمانی باید برای درمان خارش گلو به پزشک مراجعه کنیم؟
اغلب برای درمان خارش گلو، نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا در بیشتر موارد، تنها بهتر است که به‌سلامتی و مراقبت از خود توجه کنید که پس‌ازآن، خارش به‌خودی‌خود، بهبود پیدا خواهد کرد.
درصورتی‌که نشانه‌های بیماری بیش از 10 روز در بدنتان باقی ماندند، بدتر شدند یا بهبود پیدا نکردند، باید به نزدیک‌ترین مراکز درمانی مراجعه کنید.
توجه! درصورتی‌که خارش گلو با هرکدام از نشانه‌های زیر همراه بود، باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- به‌سختی نفس کشیدن؛
- خس‌خس سینه؛
- کهیر زدن؛
- التهاب صورت؛
- گلودرد شدید؛
- تب؛
- به‌سختی قورت دادن غذا.
در این مقاله سعی کردیم تا شمارا بیشتر با دلایل و علت‌های پنهان خارش گلو آشنا کنیم. همچنین با توجه به برخی از اصول مراقبت از خود، می‌توانید از خارش گلو خلاص شوید. اگر به هرکدام از شرایط پزشکی بالا دچار شدید، باید فوراً به پزشک مراجعه کرده، مصرف قرص‌های آنتی‌بیوتیک یا ضدویروسی را آغاز کنید یا درصدد کنترل آلرژی‌های حاد و خطرناک باشید.
