سرخجه در کودکان؛ علائم و درمان خانگی سرخجه کودکان
سرخجه (به انگلیسی: Rubella) همان بیماری سرخک نیست. سرخجه هم یک بیماری ویروسی است ولی ویروس آن با ویروس سرخک فرق دارد که نسبتاً خفیف‌تر از سرخک و تا حدی مسری است. اما بیماری سرخک با یک ویروس متفاوت ایجاد می‌شود و یک بیماری ویروسی دستگاه تنفسی بسیار مسری است. در این مطلب می‌توانید با پیشگیری از ابتلا به سرخجه در کودک قبل از بارداری، علائم سرخجه در کودک، چگونگی سرایت و شیوع سرخجه، زمان تماس با پزشک در مورد مشاهدۀ علائم سرخجه در کودکان آشنا شوید.
بیماری سرخجه در کودکان
کودکی که دچار سرخجه می‌شود معمولاً دانه‌های پوستی‌ای مشابه سرخک می‌زند و تب پایینی دارد، اگرچه این احتمال هم وجود دارد که کودکی ویروس را داشته باشد اما هیچ‌گونه علائمی از بیماری را نشان ندهد. برای مبتلا نشدن کودک به این بیماری، لازم است واکسن MMR را حتماً برای کودکتان بزنید. این واکسن یک‌بار در فاصلۀ ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و بار دیگر در فاصلۀ چهار و شش‌سالگی تزریق می‌شود.
اگرچه سرخجه به‌اندازۀ سرخک یا آبله‌مرغان مسری نیست، اما کودکی که در برابر آن واکسینه نشده است، می‌تواند با فروبردن و تنفس ذرات بزاق یا مخاط سرفه یا عطسۀ یک شخص بیمار، به این بیماری آلوده شود. کودکی که سرخجه دارد از یک هفته قبل از ظاهر شدن حساسیت پوستی تا یک هفته بعد از ناپدید شدن آن، ناقل بیماری تلقی می‌شود اما وقتی هنوز حساسیت پوستی را دارد، بیشتر از دیگر وقت‌ها ناقل بیماری است.
همچنین اگر شما باردار هستید و هیچ‌وقت واکسن سرخجه را نزده‌اید، ضروری است که حداقل تا یک هفته پس از محو شدن حساسیت پوستی در افراد یا کودکان مبتلا، از هر کودک یا بزرگ‌سال مبتلا به این بیماری دور بمانید و حتماً در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
علائم سرخجه در کودکان
اولین نشانۀ سرخجه در کودکان اغلب یک حساسیت پوستی همراه خارش است که معمولاً در صورت و گردن شروع می‌شود و بعد به‌جاهای دیگر بدن گسترش پیدا می‌کند. این حساسیت می‌تواند شبیه جوش‌های صورتی یا قرمز روشن باشد که ممکن است باهم ادغام شود و تکه‌هایی با رنگ یکنواخت روی پوست ایجاد کند. دانه‌های پوستی معمولاً دو تا سه روز باقی می‌ماند. به‌طورکلی اما نشانه‌های سرخجه شامل موارد زیر است:
شکل ظاهری سرخجه
- حساسیت پوستی همراه خارش
- جوش‌های صورتی یا قرمز روشن
- تب بین ۳۷/۷ و ۳۸/۳ درجۀ سانتی‌گراد و معمولاً در حدود ۲۴ ساعت
- گرفتگی بینی یا آبریزش بینی
- چشم‌های قرمز و پف‌کرده
- گره‌های لنفاوی متورم روی جمجمه یا پشت گوش‌ها و پشت گردن
بیشتر کودکانی که سرخجه دارند، به سرعت و به‌طور کامل بهبود پیدا می‌کنند، هرچند لازم است در صورت دیدن هرکدام از این علائم حتماً به پزشک کودک اطلاع دهید.
مراجعه به پزشک برای سرخجهٔ کودک
ازآنجاکه سرخجه یک بیماری نادر است، پزشک شما وظیفه دارد که هر موردی از بیماری را به ادارۀ بهداشت عمومی شهر یا منطقه گزارش کند. به‌علاوه، سرخجه به‌سادگی ممکن است با بیماری‌های دیگری مثل سرخک و مخملک اشتباه گرفته شود، بنابراین لازم است پزشک کودکتان را معاینه کند و از او نمونه خون بگیرد تا تشخیص سرخجه را تأیید کند. همچنین در موارد زیر مراجعه به پزشک کودک بسیار ضروری است:
- اگر کودک غیر از تب و حساسیت پوستی علائم دیگری نیز دارد.
- اگر کودکتان دوماهه یا کوچک‌تر است و تب او به بالای ۳۸ درجۀ سانتی‌گراد رسیده است.
- اگر کودکتان دوماهه یا بزرگ‌تر است و تبش به ۳۸/۳ رسیده است.
- اگر کودک شش‌ماهه یا بزرگ‌تر است و تبش به ۳۹/۴ رسیده است.
درمان سرخجه در کودکان
اگر پزشک تشخیص دهد که کودکتان دچار سرخجه شده است که معمولاً احتمال پایینی دارد، لازم نیست کار خاصی انجام دهید، زیرا معمولاً یک بیماری بسیار خفیف است. آنتی‌بیوتیک‌ها هم کاری در برابر سرخجه انجام نمی‌دهد، زیرا این بیماری با یک ویروس ایجاد می‌شود، نه یک باکتری.
روش های درمان سرخجه در کودکان
گاهی نیز ممکن است پزشک برای تب کودکتان برای او داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند. همچنین یادتان باشد که هیچ‌وقت به یک کودک آسپرین ندهید، زیرا می‌تواند منجر به خطرات شدید و جبران‌ناپذیری در کودک شود.
درمان خانگی سرخجه کودکان
شربت خاکشیر
یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش حرارت درونی و خارش برون‌ریزی‌های پوستی بیماری سرخک، نوشیدن شربت خاکشیر است. برای این منظور، روزانه چهار لیوان شربت خاکشیر بنوشید.
همچنین می‌توانید بدن کودک مبتلا به سرخک را با کمک دانه‌های سرخ‌رنگ خاکشیر بخور دهید؛ برای این منظور، از یک منقل کوچک یا اسپند دودکن استفاده کنید سپس خاکشیر را روی حرارت قرار دهید و با دود حاصل از آن بدن کودک را بخور دهید. این کار به کاهش سوزش، خارش و التهاب ناشی از این بیماری کمک شایانی می‌کند.
عرق کاسنی
عرق کاسنی طبع سردی دارد و تقویت‌کننده کبد و کلیه و پاک‌کننده مجرای ادراری است. مصرف عرق کاسنی سبب کاهش حرارت و عطش نیز می‌شود. اگر کودک شما مبتلا به سرخک شده و درجه حرارت بدنش افزایش‌یافته است، روزانه یک تا ۲ لیوان عرق کاسنی به او بدهید.
ترنجبین
یک گرم از هر یک ترکیبات تخم کاسنی، تخم گشنیز، تخم خرفه، تخم کاهو، تخم خیار سبز و تخم خیارچنبر را با یکدیگر مخلوط و در هاون نیم‌کوب کنید؛ سپس آن را بجوشانید. این محلول را صاف، حدود شش مثقال ترنجبین به آن اضافه و میل کنید.
گل گاوزبان
درمان سرخجه در کودکان با گل گاو زبان
سه قاشق چای‌خوری گل‌گاوزبان را در سه استکان آب جوش دَم و پس از غذا با کمی نبات میل کنید؛ همچنین می‌توانید این گیاه را همراه با مقداری ریشه سنبل‌الطیب دَم و میل کنید. (برای کودکان کمتر از پنج سال یک قاشق چای‌خوری از مخلوط گل‌گاوزبان و سنبل‌الطیب را در یک استکان آب دم‌کنید.)
نسخه‌های دیگر
مصرف نوشیدنی‌های خنک مانند آب هندوانه، مغز خیار، آب لیموترش، لعاب اسفرزه، عرق بیدمشک، جوشانده عناب و شیر کم‌چرب نیز در درمان سرخک مؤثر است.
هر شب موقع خواب، ۲ تا سه قاشق مرباخوری آب شیرخشت به بیمار بدهید.
مصرف ماءالشعیر طبی نیز برای مبتلایان به سرخک بسیار مفید است.
افراد دچار سرخک باید از استفاده از غذاهای بودار، پرچرب و روغن بادام پرهیز کنند.
پیشگیری از ابتلا به سرخجه در کودک قبل از بارداری
سرخجه برای کودکان خطرناک نیست، اما می‌تواند برای جنین در سه ماهۀ اول بارداری اثرات مخربی داشته باشد. درواقع، واکسن این بیماری در درجۀ اول برای این ساخته شد که از زنان در سن باروری و قبل از بارداری محافظت کند.
برای زنی که در طول سه‌ماهۀ اول بارداری خود به سرخجه مبتلا شده است، با درصد بالایی احتمال می‌رود که کودکی با سندرم سرخجهٔ مادرزادی به دنیا بیاورد که می‌تواند به سقط‌جنین، مرده‌زایی و نقص‌های شدید تولد ازجمله ناشنوایی، نابینایی و نقص در قلب یا مغز منجر شود. ولی زنان بارداری که در کودکی واکسن را دریافت کرده‌اند، نسبت به این بیماری مصون هستند، اما زنانی که در کودکی به سرخجه مبتلا شده‌اند، ممکن است نسبت به این بیماری ایمن نباشند.
پزشکان توصیه می‌کنند زنانی که قصد بارداری دارند، قبل از باردارشدن برای بررسی مصونیت بدنشان نسبت به سرخجه آزمایش شوند. اگر زنی نسبت به بیماری مصونیت ندارد، لازم است واکسن MMR را که شامل واکسن سرخک، اوریون و سرخجه است، حداقل یک ماه قبل از بارداری بزند.
