علت و درمان خانگی تنگی نفس در بارداری

بیشتر خانم‌ها در حاملگی دچار تنگی نفس نمی‌شوند. برخی از ابتدای سه ماهه اول بارداری این وضعیت را تجربه می‌کنند اما برخی دیگر در سه ماهه آخر دچار تنگی نفس می‌شوند. اگر شما نیز مشکل تنگی نفس را دارید نگران نشوید، این مسئله امری طبیعی در بارداری است و آسیبی به جنین وارد نمی‌کند. در این مقاله به بررسی تنگی نفس در حاملگی پرداخته شده است.

تنگی نفس در حاملگی نرمال است؟

تنگی نفس در حاملگی به‌خصوص در سه ماهه سوم بارداری و در ابتدای بارداری طبیعی است. حدود 75 درصد خانم‌های باردار در طول بارداری، دچار تنگی نفس می‌شوند.
اگر تنگی نفس به خاطر فعالیت‌های فیزیکی مانند بالا رفتن از پله باشد کاملاً طبیعی و بی‌ضرر است.

دلایل تنگی نفس در حاملگی

تنگی نفس در حاملگی به خاطر تغییرات بدن به دلیل حمل جنین است. در ادامه تغییرات بدن که منجر به تنگی نفس می‌شود ذکرشده است:

تنگی نفس در سه ماهه اول بارداری

• قفسه سینه به خاطر افزایش ظرفیت ریه بزرگ می‌شود. این جلو و عقب رفتن باعث می‌شود تنفس سخت شود.
• هورمون پروژسترون نیز باعث تنگی نفس می‌شود. این هورمون باعث می‌شود بدن شما اکسیژن بیشتری به داخل خون بفرستد تا ظرفیت ریه افزایش یابد. بدن نیز برای خروج دی اکسید کربن اضافی تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
• ازآنجایی‌که سرعت نفس کشیدن شما در حاملگی مشابه قبل از حاملگی است، باید عمیق‌تر نفس بکشید و این مسئله باعث تنگی نفس می‌شود.
• در ابتدای بارداری، حجم خون حدود پنجاه‌درصد افزایش می‌یابد بنابراین قلب باید بیش‌ازپیش کار کند. این مسئله نیز باعث تنگی نفس می‌شود حتی زمانی که در حال استراحت هستید.

علت تنگی نفس در بارداری چیست؟

تنگی نفس در سه ماهه دوم بارداری

• هورمون‌های بارداری، مشابه سه ماهه اول، به بدن اجازه دریافت اکسیژن بیشتر می‌دهند بنابراین مغز تحریک می‌شود تا تعداد بیشتری و عمیق‌تر نفس بکشد.
• هورمون‌ها همچنین باعث ورم مویرگ‌های سیستم تنفسی می‌شوند بنابراین تنفس سخت‌تر می‌شود.

تنگی نفس در سه ماهه سوم بارداری

• جنین در حال رشد و رحم بزرگ‌شده به دیافراگم (ماهیچه‌ای که زیر قفسه سینه است) فشار می‌آورد و باعث کاهش فضای ریه می‌شود بنابراین تنگی نفس اتفاق می‌افتد.
• بنابراین تنفس سریع‌تر می‌شود مانند زمانی که در حال دویدن در دوی ماراتون هستید. این مسئله کاملاً طبیعی است و آسیبی به شما یا جنین وارد نمی‌کند.
• اگر مقدار مایع آمونیاک بیش‌ازحد باشد در سه ماهه آخر بارداری مشکل تنگی نفس خواهید داشت.
• در هنگام بالا رفتن از پله، حمل سنگینی یا افزایش بیش‌ازحد وزن در بارداری نیز دچار تنگی نفس می‌شوید.
• تنگی نفس در هنگام بارداری دوقلو یا چند قلو نیز اتفاق می‌افتد. در این حالت باید تا جایی که می‌توانید استراحت کنید.

گاهی اوقات تنگی نفس نشان می‌دهد مشکلی وجود دارد. این مشکلات عبارت‌اند از:
کم‌خونی: اگر کمبود آهن داشته باشید، مقدار گلبول قرمز در خون (گلبول‌های قرمز خونی اکسیژن را از ریه به سایر قسمت‌های بدن حمل می‌کنند و دی اکسید کربن را از بدن به ریه منتقل می‌کنند) شما کم خواهد بود بنابراین بدن سخت کار می‌کند تا اکسیژن موردنیاز برای شما و جنین را تأمین کند. تنگی نفس یکی از علائم کم‌خونی در بارداری به‌حساب می‌آید.
آسم دلیل دیگری برای تنگی نفس است بنابراین اگر در بارداری مشکل تنفسی دارید باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
اگر تنگی نفس همراه با سوزش معده، تپش قلب یا سردی انگشتان دست‌وپا باشد نشانه مشکلی جدی در قلب یا ریه‌ها است. بنابراین بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

علت، علائم و درمان تنگی نفس در بارداری

صحبت‌های پزشک در خصوص تنگی نفس در حاملگی

تنگی نفس در حاملگی طبیعی است؟

جای نگرانی نیست. تنگی نفس به خاطر هورمون پروژسترون است. تنگی نفس به مقدار کم هموگلوبین در خون است که به خاطر تغذیه نامناسب می‌باشد بنابراین بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.

راه‌های درمانی برای کاهش تنگی نفس در حاملگی

همین‌که احساس تنگی نفس داشتید در حالتی قرار بگیرید که بهتر می‌توانید نفس بکشید.
ورزش‌های هوازی باعث می‌شود عملکرد سیستم تنفسی و گردش خون بهبود یابد.

آیا راهی برای درمان تنگی نفس در حاملگی وجود دارد؟

درمانی برای تنگی نفس در حاملگی وجود ندارد اما ورزش‌های هوازی و استراحت به شما کمک می‌کند. خوابیدن در حالتی که سر و سینه بالاتر باشد نیز کمک می‌کند. به بهترین حالت برای نشستن، ایستادن و خوابیدن توجه کنید زیرا بسیار مهم است.

چگونه خانم باردار با تنگی نفس کنار بیاید؟ آیا تنگی نفس بر جنین تأثیر می‌گذارد؟

خانم‌های باردار باید بهترین حالت نشستن و ایستادن را انتخاب کنند تا فضای کافی برای جنین باشد و مشکل تنفسی کاهش یابد. در هنگام تنگی نفس آرام باشید و نگران نباشید زیرا مادر و جنین اکسیژن کافی برای سالم بودن را دریافت می‌کنند.

آیا تنگی نفس می‌تواند نشانه حاملگی باشد؟

بله، حاملگی علائم زیادی دارد. به تعویق افتادن پریودی یکی از مهم‌ترین علائم حاملگی است و می‌توان از کیت‌های حاملگی برای بررسی آن استفاده کرد. جنین برای رشد و تکامل به اکسیژن و خون نیاز دارد. در هفته‌های اول بارداری سهیم شدن اکسیژن و خون با جنین باعث تنگی نفس می‌شود.

درد پشت و تنگی نفس در حاملگی طبیعی است؟

تنگی نفس در حاملگی طبیعی است. نفس کشیدن دشوار می‌شود زیرا رحم در حال بزرگ شدن است و فضای بیشتری اشغال می‌کند بنابراین به دیافراگم فشار می‌آورد. این مسئله باعث درد پشت و شانه‌ها می‌شود. تغییرات بدن به‌خصوص بزرگ شدن سینه‌های نیز باعث درد در قسمت پشت می‌شود.

درمان خانگی تنگی نفس در بارداری

تمرین حالت‌های خوب:

• حالت‌های خوب باعث کاهش تنگی نفس می‌شود. در حالت نشسته، سینه را صاف بگیرید و شانه‌ها را تکیه دهید. این کار باعث می‌شود فضای کافی برای ریه‌ها وجود داشته باشد تا تنفس انجام شود.
• در حالت خوابیده، با استفاده از چند بالشت بدن را بالاتر نگه‌دارید، این کار باعث می‌شود در حفره شکم فضای بیشتری ایجاد شود و تنفس راحت‌تر شود.
• همچنین اگر به پهلو می‌خوابید زیر سر را با استفاده از بالشت بالاتر قرار دهید.

تغییر حالت:

اگر در برخی حالت‌های ایستادن یا نشستن احساس تنگی نفس دارید سعی کنید حالت خود را تغییر دهید. گاهی ایستادن باعث می‌شود فشار بر روی دیافراگرم کاهش یابد.

آرام باشید:

به سیگنال‌های بدن گوش کنید و سعی کنید استراحت کنید. هنگامی که احساس تنگی نفس دارید سعی کنید آرام باشید. کاری که انجام می‌دهید را متوقف کنید و تا زمانی که بهبود نیفتاده‌اید استراحت کنید. سعی کنید بیست دقیقه به خود استراحت دهید.

تمرین ورزش‌های تنفسی:

ورزش‌های تنفس باعث افزایش ظرفیت ریه و تنفس راحت می‌شود. می‌توانید از ورزش‌های زیر استفاده کنید:

• درحالی‌که دست‌ها بالا است یا در طرفین قرار دارد، نفس عمیق بکشید.
• سپس دست‌ها را پایین بیاورید و در دو طرف قرار دهید و نفس را بیرون بدهید.
• سر بالا ببرید و نفس بکشید و سر را پایین بیاورید و نفس را بیرون بدهید.
• سعی کنید با قرار دادن دست‌ها بر روی قفسه سینه نفس عمیق بکشید.
• در حال تنفس عمیق، قفسه سینه را به دست‌ها فشار دهید.

ورزش در بارداری برای درمان تنگی نفس

ورزش:

متناسب نبودن باعث افزایش مشکل تنگی نفس می‌شود بنابراین سعی کنید ورزش‌های سبک انجام دهید. جنین نیز در طول ورزش اکسیژن کافی دریافت می‌کند.

• ایروبیک در ابتدای بارداری باعث بهبود تنفس و کنترل سرعت ضربان قلب می‌شود.
• پیش از ورزش کردن با پزشک خود مشورت کنید.
• اگر هیچ فعالیتی ندارید بهتر است با یوگا در بارداری شروع کنید. کشش‌ها در یوگا باعث می‌شود راحت‌تر نفس بکشید.
• راه رفتن و شنا نیز به افزایش توانایی بر نفس عمیق کمک می‌کند و باعث تناسب‌اندام می‌شود.

به سیگنال‌های بدن توجه کنید و بیش‌ازحد ورزش نکنید. این ورزش‌ها به شما کمک می‌کند با علائم تنگی نفس راحت‌تر کنار بیایید.

جلوگیری از تنگی نفس در حاملگی

جلوگیری از کم آب شدن بدن:

مصرف آب برای جلوگیری از تنگی نفس در بارداری

تنگی نفس یکی از علائم رایج کم‌آبی بدن است. سعی کنید به مقدار کافی آب بنوشید و از مصرف نوشیدنی‌هایی مانند چای، قهوه و الکل بپرهیزید. این نوشیدنی‌ها باعث افزایش وزن و بدتر شدن تنگی نفس می‌شود.

رژیم غذایی سالم:

بهتر است وزن بدن را در طول بارداری کنترل کنید. در هنگام باردارشدن، سعی کنید متناسب باشید. غذاهای سالم از تنگی نفس جلوگیری می‌کنند. رژیم غذایی سالم از افزایش بیش‌ازحد وزن جلوگیری کرده و باعث تنفس راحت‌تر می‌شود.

• مواد غذایی حاوی قند، چربی و نمک زیاد نخورید.
• غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز، توت و سبزیجات برگ سبز باعث کاهش تنگی نفس می‌شوند زیرا از کم‌خونی جلوگیری می‌کنند.
• افزایش مصرف ویتامین ث باعث افزایش جذب آهن توسط بدن می‌شود. لوبیا غنی از پروتئین است. سعی کنید این مواد را به مقدار مناسب مصرف کنید زیرا بر جذب آهن توسط بدن اثر می‌گذارد.

اجتناب از فعالیت‌های سنگین:

از برداشتن سنگینی و بیش‌ازحد کار کردن در محل کار بپرهیزید. سعی کنید از فعالیت‌های سنگین اجتناب کنید.

چه زمانی برای تنگی نفسی در حاملگی باید به پزشک مراجعه کنم؟

تنگی نفس در حاملگی امری رایج است. اما اگر علائم جدی دیگری مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل:

• تنگی نفس شدید همراه با تنفس سریع، درد قفسه سینه و سرعت قلب بالا
• درد شدید در قفسه سینه در هنگام نفس عمیق
• آبی شدن لب‌ها و سر انگشتان
• سرگیجه پس از انجام هرگونه فعالیت
• تنگی نفس در هنگام دراز کشیدن یا در شب‌ها
• سرفه دائمی همراه با تب یا سرفه خونی
• احساس نرسیدن اکسِیژن به بدن
• احساس خستگی به خاطر کم‌خونی
• مشکل تنفسی به خاطر آسم یا ذات‌الریه

نکته:

اگر در طول حاملگی نمی‌توانید آسم را کنترل کنید احتمال خطر برای جنین و مادر بیشتر است.
لخته شدن خون در ریه نیز می‌تواند باعث تنگی نفس شود. این مسئله به ملاقات سریع با پزشک نیاز دارد.

تنگی نفس در حاملگی چقدر طول می‌کشد؟

اگر برای بار اول باردار شده‌اید، جنین در هفته سی و ششم بارداری به داخل حفره لگن می‌افتد. تا این زمان تنگی نفس ادامه خواهد داشت. اما اگر قبلاً باردار شده‌اید، جنین تا انتهای بارداری به داخل حفره لگن وارد نمی‌شود.
پس از زایمان، هورمون پروژسترون به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد و باعث کاهش فشار بر دیافراگم و رحم می‌شود. اما تقریباً دو ماه زمان می‌برد تا سیستم تنفسی به حالت نرمال برگردد.

آیا تنگی نفس آسیبی به جنین وارد می‌کند؟

تا زمانی که علائم دیگری مشاهده نکنید، تنگی نفس مشکلی خاص نیست و آسیبی به جنین وارد نمی‌کند زیرا جنین اکسیژن لازم را از طریق جفت دریافت می‌کند. نفس عمیق خون غنی از اکسیژن را برای جنین فراهم می‌کند.