چگونه بفهمیم چشم نوزاد تازه متولد شده سالم است؟

بینایی نوزاد مسئله بسیار مهمی است که در همان لحظات ابتدایی تولد توسط پزشک موردبررسی قرار می‌گیرد. دستگاه بینایی در انسان، پیش رفته‌ترین و پیچیده‌ترین قسمت بدن را تشکیل می‌دهد و به‌سرعت آسیب‌پذیر است. چشم اولین قسمتی است که بعد از تشکیل مغز و لوله عصبی، در همان ماه اوّل حاملگی تشکیل می‌شود و زیر میکروسکوپ قابل‌رؤیت است.

وقتی جنین به طول 10 میلی‌متر می‌رسد، لوله عصبی کاملاً تشکیل و بسته‌شده است و چشم‌ها در قسمت قدامی آن دیده می‌شوند. اگر لوله عصبی بسته نشود، ضایعات گوناگون مغزی و چشمی ایجاد می‌شود که ممکن است با حیات جنینی مغایرت داشته باشد. بررسی بینایی نوزاد در همان لحظات بدو تولد صورت می‌گیرد تا از آسیب‌های جدی احتمالی جلوگیری شود.

پزشک نوزاد باید بینایی او را چک کند. او نفس کشیدن، گوش‌ها، پشت نوزاد و قلب او را چک می‌کند تا از سالم بودن او مطمئن شود. اگر پزشک مشکلی در بینایی نوزاد ببیند آن را درمان می‌کند. اگر مشکل جدی باشد، پزشک شما را به متخصص چشم معرفی می‌کند. همچنین درصورتی‌که در خانواده سابقه بیماری چشمی داشته باشید نیز شما را به پزشک معرفی می‌کند.

تشخیص سلامت چشم نوزاد

در طول بررسی چشم و بینایی نوزاد چه اتفاقی می‌افتد؟

پزشک در ابتدا بینایی نوزاد را معاینه می‌کند. سپس ساختار چشم و توانایی او برای حرکت آن‌ها را بررسی می‌کند. اگر پزشک کارهای زیر را انجام داد می‌توانید از درست بودن کارش اطمینان حاصل کنید:

✓ او درباره سابقه بینایی در خانواده شما می‌پرسد.

✓ او بیرون چشم نوزاد را مانند پلک و تخم چشم را بررسی می‌کند و ترشحات و عفونت، حساسیت، بیماری و انسداد غدد اشک را بررسی می‌کند. او همچنین مساوی بودن سایز، گردی و واکنش در برابر نور مردمک چشم را بررسی می‌کند. همچنین موقعیت پلک، مژه و چشم نوزاد را بررسی می‌کند و از افتاده نبودن پلک مطمئن می‌شود.

✓ پزشک تحریک چشم نوزاد را با استفاده از تمرکز چشم بر روی یک جسم و دنبال کردن حرکت آن بررسی می‌کند. پزشک این آزمایش را برای هر دو چشم انجام می‌دهد. نوزاد باید در سن دو یا سه‌ماهگی حرکات را دنبال کند.

✓ برای بررسی بینایی نوزاد، پزشک دنبال کردن یک جسم را با یک چشم و ادامه آن با چشم دیگر توسط نوزاد را آزمایش می‌کند. اگر نوزاد جسم را با یک چشم دنبال کند ولی نتواند با چشم دیگر ادامه دهد، نشان‌دهنده ضعیف بودن چشم دوم است.

اگرچه تمام پزشک‌ها برای بررسی بینایی نوزاد آموزش می‌بینند اما برخی با تجربه تر و ماهرتر هستند. یک پزشک خوب در صورت مشاهده مشکل باید شما را به یک متخصص معرفی کند.

آیا باید نوزاد را به اوپتومتریس نیز نشان دهم؟

نکاتی وجود دارد که در آن‌ها پزشک و اوپتومتریس تفاهم نظر ندارند بنابراین تصمیم‌گیری با خود شماست. بیشتر پزشکان که با بینایی نوزاد سروکار دارند معتقدند بررسی چشم‌ها کافی است.

بر اساس نظر پزشک مراجعه به اوپتومتریس برای بررسی بینایی تلف کردن هزینه و وقت است. بعلاوه در بیشتر موارد عینک تجویز می‌شود.

اوپتومتریس معتقدند پزشک‌ها به‌اندازه کافی درباره بررسی بینایی آموزش ندیده‌اند و زمان کافی برای بررسی چشم را ندارد بنابراین بیشتر کودکان را تحت آزمایش قرار نمی‌دهند.

ممکن است پزشک و اوپتومتریس درباره این‌که چه کسی باید کودک چشم را معاینه کند موافق نباشند اما هر دو معتقدند باید بینایی نوزاد را هر چه سریع تر مورد معاینه قرار داد. بینایی خوب در تمام مراحل زندگی به فرزند شما کمک می‌کند و تشخیص مشکلات بینایی نیز مانند تنبلی چشم و درمان آن باید به‌زودی انجام شود.

مطالعات نشان می‌دهد زمان بررسی مطلوب چشم شامل: شش‌ماهگی، سه‌سالگی، پیش از اول دبستان و هر دو سال می‌باشد.

بعلاوه اگر فرزند شما در معرض بیماری چشم است، پزشک توصیه می‌کند بینایی او بیشتر چک شود. فاکتورهایی که ممکن است فرزندتان را در خطر بیشتری قرار دهد شامل تولد زودهنگام، بیماری‌های چشمی در خانواده، سابقه بیماری چشمی یا مجروحیت جدی، استفاده از دارو و بیماری‌های خاص مانند دیابت.

چگونه سلامت چشم نوزاد را بررسی کنیم؟

چطور می‌توانم درباره بررسی و چکاپ و مراقبت لازم اطمینان حاصل کنم؟

اولین مسئله چکاپ بینایی به‌صورت منظم است. اگر راضی نیستید با پزشک صحبت کنید. اگر بازهم از میزان مراقبت راضی نیستید به متخصص یا اپتومتریس مراجعه کنید. بین چکاپ های منظم بینایی فرزند را در منزل نیز چک کنید و اگر فکر می‌کنید مشکلی وجود دارد به پزشک مراجعه کنید.

تفاوت بین چشم‌پزشک، متخصص چشم‌پزشک اطفال، اپتومتریس و عینک‌ساز

چشم‌پزشکان پزشک‌هایی هستند که از دانشگاه پزشکی فارغ‌التحصیل شده‌اند و حداقل سه سال تجربه کاری دارند. علاوه بر بررسی چشم، تجویز عینک و لنز، چشم‌پزشکان بیماری‌های چشم را تشخیص داده، قرص تجویز می‌کنند، عمل جراحی می‌کنند و درمان می‌کنند. چشم‌پزشک اطفال بعد از فارغ‌التحصیلی یک سال در خصوص درمان بیماری‌های چشم کودکان تحصیل می‌کنند.

اپتومتریس پزشک نیستند. آن‌ها برای بررسی چشم و تشخیص بیماری‌ها و درمان آن با عینک یا روش‌های درمانی آموزش‌دیده‌اند. همچنین می‌توانند قرص نیز تجویز کنند.

عینک‌سازها عینک و وسایل مربوط به بینایی می‌سازند. آن‌ها برای پر کردن نسخه‌های آماده‌شده توسط چشم‌پزشک آموزش می‌بینند.