معنی ضرب المثل یکدم نشد که بی سر خر زندگی کنیم

مفهوم ضرب المثل یکدم نشد که بی سر خر زندگی کنیم

این مثل از بیت دوم شعری از دهخدا گرفته شده است:

ابلیس کی گذاشت که ما بندگی کنیم | یکدم نشد بی سر خر زندگی کنیم

این مثل در زمانی استفاده می‌شود که کسی یا کسانی بی‌دلیل و بی‌موقع در زندگی دیگران مزاحمت ایجاد کنند و باعث ایجاد مشکل و دردسر برای دیگران در زندگی شوند که رفتاری بسیار زشت و ناپسند است و باعث شده این ضرب المثل فارسی در مورد آنها مورد استفاده قرار گیرد.

در توجیه این مثل، یک حکایت عامیانه را نقل می‌کنند به این صورت که:

یک مرد مومن بر یک خر سوار بود و از دهی به ده دیگر می‌رفت. در مسیر، چند جوان که سرشان پر از باده‌ی ناب و گرم بود، راه را برای او گرفتند و یکی از آنها یک جام شراب پر را به او تعارف کرد. مرد با استغفار از این کار ناپسند ایشان را بازداشت، اما جوانان از تعارف خود دست نمی‌کشیدند و به او شراب تعارف می‌کردند. در نهایت، یکی از آنها تهدید کرد که اگر شراب نخورد، او را خواهد کشت.

زیرا حفظ جان برای هر شخص ضروری است، مرد به‌اکراه جام شراب را در دست گرفت و به سوی آسمان روی کرد و گفت: “خداوندا، تو خودت می‌دانی که من این شراب را به‌واسطه اجبار و فقط برای حفظ جان خود می‌نوشم.”

در این حین و  همین که فرد می‌خواست جام را به لبان خود نزدیک کند، خرش سرش را با تکانی شدید حرکت داد و جام را به زمین ریخت. جوانان خندیدند و مرد با عصبانیت گفت: “پس از عمری که می‌خواستیم شراب حلالی بنوشیم، این سر خر مانعمان شد.”

این ضرب المثل با داستان شیرینی که داشت بیانگر این واقعیت است که همیشه در زندگی افرادی وجود دارند که ممکن است موانعی را در سر راه شما ایجاد کنند.