چگونه بلغم را از بین ببریم
بلغمی‌مزاج‌ها از منظر طب اسلامی
همان‌طور که ميدانيد در بدن همگی ما ۴ خلط (دم، صفرا، بلغم و سودا) موجود است. هر یک از این اخلاط که میزانشان از حد طبيعي بیشتر شود می‌گوییم آن خلط غلبه نموده است. غلبه اخلاط مشکلات بسياري براي بدن ایجاد می‌کند که این مشکلات می‌توانند خودشان را در اندام‌های مختلف به طرق گوناگون نشان دهند. حال می‌خواهیم بدانیم غلبه بلغم چیست و در هر یک از اندام ما چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
بلغم یکی از خلط‌های چهارگانه (اخلاط اربعه) در طب اخلاطی است. به نظر پزشکان سنتی این خلط طبعی سرد و مرطوب دارد و استفاده زیاد خوراکی‌های سردي بخش سبب ازدیاد این خلط در بدن می‌شود.
می‌دانید غلبه بلغم چیست که تمامی پزشکان طب سنتی از آن حرف می‌زنند و منعش می‌کنند؟ غلبه بلغم مشکلی مزاجی است که متأسفانه در بیشتر اشخاص جامعه موجود است. درصورتی‌که شما هم باوجود اندامی لاغر، شکم بزرگی دارید بدانید که این شکم ناشی از غلبه بلغم است.
بلغم چیست و مشخصات بلغمی‌ها چیست؟
ميزان بلغم در انسان سالم یک درصد است و چون سبک‌تر از سودا و دم است معمولاً حجامت در نخستین خون‌گیری فرد بلغمی شاهد خون شفاف و کم‌مایه‌ای است، بلغم مانند کشک یا سفیده تخم‌مرغ بوده و مربوط به سیستم لنفاوی یا سیستم ایمنی است و از جنس آب و سرد و تر است، اشخاص بلغمی به دلیل سردي این مزاج دارای رنگ پوستی روشن، بور و یا چه‌بسا پوست سفید و موهای بور یا سفید می‌باشند.
به‌طورکلی پوست و مو بهترین و راحت‌ترین راه براي شناخت مزاج اشخاص است و موی تیره و خشن علامت شخصی با مزاج گرم و موی روشن و نازک (لَخت) علامت شخصی با مزاج سرد است. دم و صفرا گرم هستند، سودا و بلغم سرد هستند. اشخاص بلغمی علاوه بر پوست و موی روشن و شفاف دچار چاقی شکمی و قدری هم چاقی از ناحیه پهلو می‌باشند که البته با تعدیل بلغم خود و روی آوردن به استفاده موادی که گرم و خشک هستند مانند خرما و زیره و اسپند و… می‌توانند از چاق شدن مفرط جلوگيري به عمل‌آورند و با استفاده ماده‌های مسهل و تخلیه روده و معده از چاقی خود بکاهند.
اشخاص بلغمی اغلب از نفخ معده و سردي سر دل رنج می‌برند که می‌توانند با ترک سردی‌ها و استفاده گرمی جات به‌سلامت معده و به‌طورکلی سلامت جسم خود کمک کنند، زیرا بر مبنای طب یونان که طب اسلام هم تا حدودی برگرفته از طب یونان است و قدمتی بالغ‌بر ۴۰۰۰ سال دارد منشأ تمام بیماری‌ها در معده پنهان است و با تندرستی معده تمام امراضی از بدن دفع خواهد شد. (طب اسلامی، خون + معده را منشأ تندرستی و بیماري می‌داند) در منبع‌های طب اسلامی از یبوست به‌عنوان یکی از امراض معده به امّ الامراض تعبیر شده، بنابراین یک پزشک ماهر قبل از این‌که سفارش به حجامت به‌عنوان درمان خونی داشته باشد به تجويز مسهل و خالی کردن معده بیمار توجه می‌کند که در منابع طبی، شیوه‌های قی و تنقیه پیشنهادشده است.
بلغم بدن را چگونه از بین ببریم
چگونه بلغم را از بین ببریم؟
غلبه بلغم
زمانی که در فردی خلط بلغم بیشتر شود زبان به رنگ سپیدی می‌گراید و فرد حس سرما می‌کند و در موقع غلبه بلغم تمامی یا برخی از حالات زیر هم در فرد دیده می‌شود:
- ترشی دهان
- سپیدی بدن
- پوست شل و آبدار
- زود سفید شدن موها
- سردي دست‌وپا
- دیرهضم شدن غذا (توقف زیاد غذا در معده و آروغ زدن ترش)
- خواب‌آلودگی و زیاد خوابیدن
- جاری شدن آب از دهان در خواب
- رقیق بودن آب بينی (ترشح زیاد بینی)
- فراموشی و کندذهنی
- کم‌حواسی
- زيادي دفع ادرار
- سستی و ضعف
- دفع ادرار با فشار زیاد
- ریزش مو زودتر از زمان مقرر
- درد معده
- قولنج (درد کمر و گردن و شانه‌ها)
- گرفتگی ماهیچه‌های پشت و گردن
- زانودرد و پادرد
- بیماري پارکینسون
- بیماري پیسی
- نقرس (gout)
- تنگی نفس
- تپش قلب (بالاخص در موقع بلند شدن از خواب)
- سرفه زیاد
- ضعف مثانه
- لک‌های قهوه‌ای در چشم
برخی از علائم فوق تند ظاهرشده و برخی ديگر در اثر توجه نکردن به خلط بیشتر و در طولانی‌مدت بروز می‌کنند.
پزشکان سنتی علل آن را خوردن غذاها و موادی که مزاج سرد دارند می‌دانند؛ و براي اصلاح و درمان خوردن گوشت گوسفند و شتر، ادویه‌جات و گرمی جات و استفاده نکردن سردي جات سفارش می‌کنند.
غذاهای مضر برای بلغمی‌مزاج‌ها
غذاهای لبنیات، سرکه، ترشی و لیته، شور، سیب‌زمینی، عدس، قارچ، گوشت گاو و گوساله، گوشت سفید (براي رماتیسمی‌ها بد بوده و درد را زیاد می‌کند)، چای، قهوه، نسکافه، میوه‌ترش و نرسیده، نارنگی، کیوی، خیار پوست‌کنده، لیموشیرین، سوپ جو با زنجبیل روغن نباتی، کره گیاهی، نوشابه، برنج، سوسیس و کالباس و فراورده‌های این‌چنینی.
غذاهای مفید برای بلغمی‌مزاج‌ها
گوشت (شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک)، ادویه‌جات (هل – دارچین – زنجبیل – زیره- زعفران – زنیان- سیر- موسیر – خردل)، سبزی‌ها (کرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه)، کلم، مارچوبه، نخود، گردو هندی، قدومه شیرازی، کدوحلوایی، لیموترش، گندم.
زمستان فصل غلبه بلغم است و استفاده سردی‌ها مانند سالاد کاهو، الویه و ماست زیان‌آور بوده و در صورت استفاده، مسلماً باید با مسهل خورده شود.
سردمزاج‌ها بهتر است همراه غذا ادویه‌جات، زعفران و یا سرکه‌شیره استفاده کنند.
زرشک‌پلو با مرغ، باقالی‌پلو با ماهی، سالاد الویه و ماکارونی بلغم زا هستند و باید با ادویه‌جاتی مانند فلفل سیاه، زنجبیل، آویشن یا زعفران استفاده شوند.
تند غذا خوردن موجب تولید بلغم و سودای زیان‌آور می‌شود، خوابیدن بعد از غذا باعث افزایش بلغم می‌شود. وعده ناهار و به‌ویژه خوابیدن بعدازآن سبب افزایش بلغم می‌شود.
غلبه بلغم سبب سپیدی مو و موجب آرتروز و رماتیسم در اندام‌های تحتانی می‌شود، افراط در استفاده سردی‌ها موجب چاقی، کندذهنی و کاهش اعتمادبه‌نفس و ترس می‌شود.
غلبه بلغم در اندام
چرخش چشم از بلغم است و درصورتی‌که بلغم داخل چشم بلور شود کم بينايي به وجود میاید. درصورتی‌که بلغم در بینی زیاد شود اختلال در بویایی پدید میاید. بلغم لزج هر وقت بر پوست بیفتد بیماري برص به وجود می‌آید. همان‌طور که ناراحتی مو و پوست را سفید می‌کند و موجب برص می‌شود.
غلبه بلغم سبب ایجاد عرق سرد می‌شود. پوست نرم، تعریق سرد زیاد، کف دست‌وپا مرطوب، خواب زیاد، پف اندام و صورت، خستگی زودرس، اذیت شدن در سرما و پنهان بودن رگ‌ها از ديگر علامت‌های غلبه بلغم است.
غلبه بلغم سبب درد عضلات می‌شود و در گوش هم موجب خستگی زودرس می‌شود و گوش گاهی دچار دردهای مقطعی می‌شود. گاهی کمردرد، گاهی پادرد، گاهی زانودرد؛ زیرا حضور بلغم مقطعی است و بلغم خلطی در جریان است.
درصورتی‌که بلغم در روده غلبه کند موجب دفع بی‌اختیار می‌شود. حالتی که بیشتر در پیری پیش میاید. در این وضعیت فرد نخست گاز دفع می‌کند درصورتی‌که بدتر شود دچار یبوست سردي می‌شود که چاره‌اش صرفاً سالاد با آلوئه ورا است. بدتر از این اسهال سرد است. اسهالی که آن‌هم همراه با گاز است. معمولاً این بیماری اسهال‌ها عفونی می‌شوند. بالاتر از تمامی این‌ها اسهال وبایی است که در آن بدن می‌خواهد فضولات را سریع بیرون بدهد. درصورتی‌که این سردي در مثانه باشد بی‌اختیاری ادرار پدید میاید و فرد زیاد به دستشویی می‌رود یا در گریه‌ها و خنده‌های شدید امکان دارد ادرار کند.
سردي در اندام جنسی موجب احتلام زیاد می‌شود و فرد تراوش‌های جنسی بی‌اختیار دارد. درصورتی‌که سردي از این هم بیشتر شود فرد دچار زود ارضایی می‌شود. بالاتر از تمامی سوزش جنسی مستمر و لاغري عضلانی (افت عضلات) یا آتروفی است. در زنان هم افتادگی سینه علامت غلبه بلغم است. همین‌طور که غلبه بلغم پیش برود رحمشان هم سرد می‌شود و در پایان می‌تواند منجر به ناباروری شود.
آب بیش‌ترین جا را در بدن اشغال می‌کند و بیشتر بدن ما از آب است، در خاک رخنه می‌کند و حرکتی رو به پائین دارد. براي همین یک فرد بلغمی‌مزاج یا شخصی با غلبه بلغم دائم در خاطره‌های گذشته سیر می‌کند و ازآنجایی‌که آب به‌جاهای ریز هم نفوذ می‌کند این فرد ریزبین هم است. درصورتی‌که بلغم در مفصل‌ها بی‌اندازه متعارف شد ورم و درنتیجه آرتروز به وجود می‌آید. به‌عنوان‌مثال آرتروز گردن که با ورم همراه است و در سن ۳۵ سالگی معمولاً بروز می‌کند.
درصورتی‌که سردي در ستون فقرات بروز کند رماتیسم به وجود می‌آید. رماتیسم در اثر رطوبت زیاد و سردي به وجود می‌آید و درصورتی‌که مفصل‌ها خشک شوند ساییدگی به وجود می‌آید.
درصورتی‌که در سیستم گوارش غلبه بلغم داشته باشیم اشتها زیاد شده و شکم بزرگ می‌شود. در چنين مواردی درمان باید بسیار آهسته پیش برود.
درصورتی‌که سردي در معده زیاد شود نخست خود را به شکل آروغ زدن نشان می‌دهد، بعد دیرهضم کردن غذا، بعد نفخ و نهایتاً استفراغ؛ زیرا بلغم در معده بیش‌ازحدش شده و غذا اصلاً هضم نمی‌شود، بدین ترتیب این غذا در معده تولید گاز می‌کند و علامتش هم بوی بددهان است. درصورتی‌که کودکی معده‌اش سرد شده باشد با عصاره انگور می‌توان معده‌اش را گرم کرد. اصلاً این سردي در معده چه‌بسا در تکلم کودک هم اختلال ایجاد می‌کند.
