راه های انتقال ایدز

راه‌های اصلی انتقال اچ آی وی از فرد آلوده به افراد سالم عبارتند از: تزریق مشترك مواد، رابطه‌ی جنسی محافظت نشده، استفاده از تیغ و وسایل برنده و تیز به صورت مشترك، دریافت خون و فرآورده‌های خونی آلوده، پیوند بافت یا عضو آلوده، انتقال از مادر به كودك در دوران جنینی، زایمان یا در زمان شیردهی؛ بنابراین خون و مایعات حاوی خون، شیر مادر، منی، ترشحات واژن، مایعات نخاعی و بافت های بدن قابلیت انتقال ویروس را دارند؛ اما مدفوع، ترشحات بینی، بزاق، خلط، عرق، اشك، ادرار و ترشحات معده اگر چه ممكن است حاوی ویروس باشند، اما این كه بتوانند ویروس را منتقل كنند ثابت نشده است.

راه های انتقال ویروس اچ آی وی

1- تماس جنسی محافظت نشده

اچ آی وی از طریق مایع منی (همچنین مایعی كه قبل از منی خارج می‌شود) و ترشحات دستگاه تناسلی زنان و خون افراد مبتلا به آن منتقل می‌شود و افرادی كه با این ترشحات، چه از طریق ارتباط با همجنس و چه از طریق ارتباط معمول جنسی تماس پیدا كنند دچار عفونت اچ آی وی می‌گردند. وجود بیماری‌های مقاربتی مثل سوزاك، سیفلیس و همچنین زخم های دستگاه تناسلی خطر آلودگی را چند برابر خواهد كرد. بدیهی است اگر هیچ یك از دو طرف رابطه‌ی جنسی به عفونت اچ آی وی مبتلا نباشند به این بیماری مبتلا نخواهند شد.

بعضی از گزارشات حاكی از آن است كه از طریق روابط جنسی دهانی نیز ممكن است ویروس اچ آی وی منقل شود. اگرچه این احتمال کمتر است ولی به احتمال چنین انتقالی در اثر زخم و خونریزی از لثه می‌باشد. لازم به ذكر است كه در یك ارتباط جنسی احتمال انتقال اچ آی وی از مردان آلوده به زنان به مراتب بیش از انتقال این عفونت از زنان آلوده به مردان می‌باشد. چون مایع منی آلوده ممكن است برای چند روز در واژن زن باقی بماند. سلول‌های ناحیه‌ی دهانه‌ی رحم نیز دارای استعداد زیادی برای سرایت اچ آی وی به بدن هستند.

اگرچه زنان از طریق ارتباط جنسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری می‌باشند، ولی به‌یاد داشته باشید كه بسیاری از مردان مبتلا به ایدز از طریق داشتن ارتباط جنسی با زنان آلوده به این بیماری مبتلا شده‌اند و ابتلای افراد به اچ آی وی از طریق ارتباط جنسی معمول، در بسیاری از مناطق دنیا از جمله كشورهای آفریقایی و برخی از مناطق آمریكای جنوبی به كرات مشاهده می‌شود.

اگرچه در ایالات متحده این انتقال بیشتر از طریق روابط میان افراد همجنس باز صورت گرفته است، ولی در بیش از 75 درصد از مردان آلوده در جهان، موارد انتقال اچ آی وی، از طریق داشتن روابط جنسی معمول با زن آلوده بوده است. این روند در كشور آمریكا و كانادا به سرعت رو به رشد می‌باشد و بسیاری از زنان نیز در امریكا از طریق داشتن روابط جنسی با مردان آلوده به ویروس اچ آی وی، دچار این بیماری می‌شوند، هرچند كه این مردان معتاد به مواد مخدر تزریقی نمی‌باشند.

طبق گزارش‌های مركز مدیریت بیماری‌ها در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، در ایران در زمان تدوین این راهنما، اكثر موارد ابتلا به این بیماری، از طریق اعتیاد تزریقی و استفاده از سرنگ مشترك در تزریق صورت گرفته است و انتقال بیماری از طریق ارتباط جنسی سهم كمتری را دارا می‌باشد. الگوی رفتارهای جنسی به ‌خصوص در جوانان نشان می‌دهد موج بعدی بیماری در افراد عادی جامعه (غیر معتادان تزریقی) و از طریق انتقال جنسی خواهد بود و افراد بیشتری از جامعه به آن مبتلا خواهند شد.

ارتباط جنسی مقعدی و همجنس‌بازی از روش‌هایی است كه موجب سرایت ویروس اچ آی وی می‌گردد، به وی‍ژه شخصی كه مفعول واقع شده است، در معرض بیشتری از این آلودگی قرار دارد؛ زیرا آلت تناسلی فرد موجب پارگی لایه‌های داخلی مقعد شده و این امر موجب می‌گردد تا اچ آی وی موجود در درون مایع منی به راحتی وارد جریان خون شود. زنان به علت شكل اندام جنسی و این كه پوشش گسترده‌تری در تماس با مایعات آلوده‌ی جنسی دارند در معرض خطر بیشتری برای دریافت ویروس و بیمار شدن هستند. همچنین نزدیكی جنسی در زمان عادت ماهانه‌ی زنان خطر انتقال عفونت را افزایش می‌دهد.

كسانی كه به دیگر بیماری‌های جنسی (STIs) مثل سیفلیس و سوزاك مبتلا هستند هم خطر بیمار شدن و هم بیمار كردن دیگران را بیشتر دارند. در ارتباط جنسی دهانی احتمال انتقال بیماری كمتر است و به خونریزی از لثه‌ها و زخم دهان بستگی دارد. در هر حال احتمال انتقال بیماری از این طریق به صفر نمی‌رسد.

2- سرایت از مادر به كودك

در دوران حاملگی، هنگام وضع حمل یا كمی بعد از زایمان، ویروس نقص ایمنی می‌تواند از مادر آلوده به كودك انتقال یابد. اچ آی وی همچنین می‌تواند در شیر پستان زن آلوده وجود داشته باشد و در طی شیر دادن به نوزادش منتقل شود. البته در صورت در دسترس بودن داروی پیشگیری‌كننده پروفیلاكسی و استفاده از داروهای مناسب، احتمال این انتقال بسیار كاهش می‌یابد. هر چند در بسیاری از كشورهای فقیر و در حال توسعه، چنین داروهایی در دسترس نیست. آلودگی به اچ آی وی در كودكان، به سرعت به سوی ایجاد بیماری ایدز پیشرفت می‌كند و لذا شانس زنده ماندن كودك هم كم است.

3- سرایت از طریق خون و فرآورده‌های خونی

اوایل دهه‌ی 1980 ابتلا به اچ آی وی به سرعت میان افرادی كه به علت ابتلا به بیماری هموفیلی مجبور به تزریق خون بودند افزایش پیدا كرد. خون افراد مبتلا به هموفیلی در هنگام خونریزی، منعقد نمی‌گردد. به همین علت هنگام آسیب‌دیدگی مقدار زیادی خون از بدن آن ها خارج می‌شود. در اوایل شیوع ایدز، بیش از نیمی از افراد مبتلا به هموفیلی دچار عفونت اچ آی وی شدند.

در میانه‌ی دهه‌ی 1980 آزمایش تشخیص آنتی بادی اچ آی وی (كه وجود عفونت اچ آی وی را مشخص می‌نمود) در دسترس عموم قرار گرفت و بانك خون نیز شناسایی خون‌های اهدایی را آغاز نمود. از سال 1987 به بعد دیگر هیچ فرد مبتلا به هموفیلی، به علت تزریق خون، به اچ آی وی مبتلا نگردید. در همان زمان كه تزریق خون یكی از مواردی بود كه افراد دریافت‌کننده‌ی خون و فرآورده‌های خونی به وسیله‌ی آن دچار عفونت اچ آی وی می‌شدند، هیچ اهداکننده خونی به سبب اهدای خون به این عفونت مبتلا نشد. علت آن گرفتن خون به وسیله سوزن‌های استریل یک بار مصرف بود.

راه های عدم انتقال ایدز

• ویروس ایدز از طریق تماسهای عادی مثل کارکردن با یکدیگر، هم صحبت شدن، همسفر بودن، دست دادن، بوسیدن، روابط اجتماعی مثل سوار شدن در اتوبوس و تاکسی سرایت نمیکند.
• ویروس ایدز از طریق استفاده از حمام عمومی، استخرو توالت قابل انتقال نمیباشد.
• ویروس ایدز از طریق لباس، پوشاک، پتو و رختخواب قابل انتقال نمیباشد.
• عطسه، سرفه و نیش حشرات نمیتواند باعث انتقال آلودگی به شخص سالم شود.