آیا مام یا دئودورانت برای بدن ضرر دارد؟
آیا مام‌ها برای پوست ضرر دارند؟
مام‌ها از محصول‌هایی هستند که فروش آن‌ها در تابستان بیشتر می‌شود. دکتر محمدجواد ناظمی، متخصص پوست و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره این محصول‌های بهداشتی (مام، دئودورانت و …)، توضیح‌های جالبی دارند که خواندنش خالی از لطف نیست…
سوال: آقای دکتر! دئودورانت ها و ضد عرق‌ها و به‌خصوص مام‌ها در تابستان زیاد استفاده می‌شوند. چگونه این مواد قادرند از ایجاد بوی بد پیشگیری کنند؟
جواب: همه انسان‌های سالم به درجه‌های متفاوتی عرق می‌کنند؛ چراکه ترشح عرق ضمن تنظیم درجه حرارت بدن، خواص مفید دیگری هم دارد؛ بنابراین تقریباً همه ما به این محصول‌های بهداشتی نیاز داریم
ادامه سوال: و بعضی‌هایمان بیشتر؟
جواب: بله بعضی‌ها بیشتر. چون بعضی‌هایمان بیشتر عرق می‌کنیم. لفظ هیپرهیدروز به مواردی اطلاق می‌شود که مقدار ترشح عرق بیش‌ازحد طبیعی است که گاهی نه‌تنها موجب آزار جسمی بلکه موجب صدمه‌های روحی و حتی شرمساری اجتماعی می‌شود. هیپرهیدروز اغلب به‌طور اتفاقی در مراجعه بیماران به کلینیک‌ها برای بیماری‌های دیگر توسط پزشک معالج تشخیص داده می‌شود.
کدام‌یک از این محصول‌ها بهترند: ضد عرق‌های محلول یا مام‌ها؟
جواب: دئودورانت ها و ضد عرق‌ها به‌صورت فوم‌ها و فرمول‌های فراوان وجود دارند؛ مثل رول‌ها، ژل‌ها، حالت‌های چسب مانند، صابون و… که بسیاری از این محصول‌ها برای مصرف زیر بغل هستند. اگرچه دئودورانت ها و ضد عرق‌ها دسته بزرگی از محصول‌های بهداشتی ـ آرایشی را در آمریکا تشکیل می‌دهند ولی تأثیر زیادی در بیماران با هیپرهیدروز (تعریق شدید) نداشته و اثر آن‌ها نیز موقتی است.
سوال: اینکه عرق بعضی‌ها بدبوتر است، آیا به این خاطر نیست که آن‌ها از مام استفاده نمی‌کنند؟
جواب: نه! ممکن است این افراد زیادتر از حالت عادی عرق کنند ولی به علت تعداد کم افراد مبتلابه هیپرهیدروز (تعریق شدید) در جامعه، به نظر می‌رسد بعضی غذاها و نیز تعدادی از داروها می‌توانند موجب بوی بد بدن شوند.
آیا مام ها و دئودورانت ها ضرر دارند؟
سوال: برای این افراد مام‌ها جوابگو هستند؟
جواب: نه؛ مام تأثیر زیادی برای آن‌ها ندارد و آن‌ها باید دنبال درمان باشند. برای درمان تعریق شدید (هیپرهیدروز) راههای مختلفی وجود دارند؛ مثلاً آلومینیوم و سایر نمک‌های متالیک (فلزی) مثل زیرکونیوم که به علت انسداد مکانیکی غدد عرق موجب کاهش ترشح عرق می‌شوند.
سوال: درمان تزریقی هم وجود دارد؟
بله یکی از راههای فیزیکی در درمان تعریق شدید این است که آب معمولی و جریان الکتریکی برای تعویض یون‌های داخل غدد عرق و جدار آن‌ها استفاده می‌شود. تزریق بوتولینوم نیز به علت کاهش ترشح غدد عرق از راههای کنترل است. استفاده از ترکیب‌های موضعی آنتی کولینرژیک که موجب کاهش ترشح می‌شوند نیز کمک درمانی است. جراحی و قطع اعصاب سمپاتیک تنه‌ای نیز از دیگر راههای درمانی است.
داروهای خوراکی چطور؟
درمان‌های سیستمیک و استفاده از بعضی داروها مانند تعدادی از داروهای ضدافسردگی (سه حلقه‌ای‌ها) و آنتی کولینرژیک های خوراکی و حتی روان‌درمانی نیز هرکدام ضمن کنترل و کاهش غدد عرق عوارض دیگری دارند که گاهی مصرف آن در بیماران با مشکل‌هایی همراه است.
حالا اگر کسی نتوانست با مام‌ها جلوی عرق کردن را بگیرد، چه مشکلاتی پیدا می‌کند؟
هیپرهیدروز ضمن ایجاد مشکل‌های اجتماعی، موجب کاهش اعتمادبه‌نفس و ناتوانی شغلی و حتی به علت صدمه به کفش‌ها و البسه، موجب ضرر مالی نیز می‌شود.
آیا این واقعیت که می‌گویند بوی معطر مام نمی‌تواند بوی بد عرق بعضی‌ها را از بین ببرد، صحیح است؟
بله؛ عرق این افراد بسیار بد بو است و مبتلابه برم هیدروز و بوی عرقشان با مام از بین نمی‌رود هستند. برم هیدروز نیز شبیه هیپرهیدروز بوده ولی در این حالت غدد عرق بوی بدی داشته و نواحی گرفتار اغلب زیر بغل و پاها هستند. اگرچه گرفتاری دو ناحیه مزبور ازنظر ابتلای نوع غدد عرق متفاوت هستند، ولی در صورت ابتلای ثانوی به میکروب یا قارچ موجب بوی بد نواحی فوق می‌شوند. اگرچه قابل‌ذکر است که غدد عرق تنها عامل بوی بدن نیست و موارد دیگری چون سموم (غدد چربی داخل پوست) و پوست سر عامل بوی بدن هستند.
برای خرید یک مام چه ویژگی‌هایی را باید در نظر بگیریم؟
مصرف دئودورانت ها و ضد عرق‌ها، مام‌ها و …به‌عنوان یک محصول آرایشی ـ بهداشتی در جامعه رواج داشته و افراد بالغ به‌خصوص خانم‌ها به‌طور فراوان و وسیع از این ترکیب‌ها استفاده می‌کنند که به‌صورت فرمول‌ها و مارک‌های مختلف و با رایحه‌های خوشبو و متفاوت در بازار موجود هستند. تهیه چنین محصول‌هایی راحت بوده و احتیاج به هیچ‌گونه نسخه‌ای نداشته و محدودیتی نیز برای مصرف آن‌ها به‌عنوان محصول‌های آرایشی بهداشتی وضع نشده است. ترکیب‌ها و فرمولاسیون این محصول‌ها عمدتاً شامل املاح آلومینیوم یا زیرکونیوم است که با غلظت‌های مختلف در کارخانه‌های مختلف تولید می‌شوند و نیز جهت از بین بردن میکروب‌ها آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی به آن‌ها اضافه می‌شوند و هرکدام دارای ترکیبات نگه‌دارنده‌ای هستند که از میکروبی شدن یا قارچی شدن یا فساد آن‌ها در کوتاه‌مدت یا مدت تعیین‌شده جلوگیری می‌کنند و نیز هر مارکی اسانس و رایحه‌ای برای خوشبو شدن مام‌ها به این محصول‌ها اضافه می‌کنند.
سوال: ممکن است کسی با استفاده مام در زیر بغلش دچار حساسیت و خارش شود؟
خب، ازآنجاکه درجه حساسیت افراد متفاوت است، امکان چنین حساسیتی با هر ترکیبی وجود دارد و لازمه درمان این مشکل، قطع مصرف مام و درمان اختصاصی است. شایع‌ترین عارضه‌ای که ممکن است در اثر مصرف مام ایجاد شود درماتیت های (التهاب‌های) موضعی ناشی از تحریک این مواد است که این مورد بیشتر در ارتباط بانمک‌های آلومینیوم یا آلومینیوم است که در نواحی زیر بغل و گاه دست‌ها و پاها (محل‌های مصرف) ایجاد می‌شود. با کاهش دفعه‌های مصرف یا استفاده در ترکیبات ملایم‌تر از مارک دیگر و نیز استفاده از مام در پوست خشک‌شده و به‌خصوص شب‌ها که عرق کردن کمتر است ضمن اینکه موجب اثر بیشتر مام و عوارض کمتر می‌شود، آسیب کمتری نیز به البسه وارد می‌کند. در صورت بروز چنین التهابی استفاده از کرم‌های موضعی استرویید برای رفع مشکل و قطع محصول کمک می‌کند. پس لازم است از مصرف مام و چنین محصول‌هایی به‌دفعات مکرر و زیاد و نیز در سطح وسیع و گسترده و عرق کرده پرهیز کرد.
گاهی با مصرف مام‌ها یک ضایعه گلوله‌ای شکل در زیر بغل ایجاد می‌شود که بعضی‌ها آن را با سرطان اشتباه می‌گیرند و نمی‌دانند ضایعه از کجا ناشی می‌شود. چرا؟
ببینید؛ یک ترکیب که اغلب در دئودورانت ها وجود دارد زیرکونیوم است که ممکن است موجب این واکنش (گرانولوم زیرکونیوم) شود که به‌صورت یک ضایعه التهابی نسبتاً سفت سلولی و تقریباً گرد و به‌اندازه چند میلی‌متر یا بزرگ‌تر بوده که در توده پوست زیر بغل به وجود می‌آید. این ضایعه ناشی از حساسیت تأخیری به ترکیب زیرکونیوم بوده و در صورت حدس چنین تشخیصی نمونه‌برداری (بیوپسی) از پوست توصیه می‌شود و در صورت اثبات بیماری احتیاج به درمان اختصاصی دارد ولی می‌توان اظهار کرد که باوجود مصرف بسیار زیاد مام عوارض خیلی جدی تاکنون گزارش نشده و تعدادی نیز به‌صورت تئوری بوده است.
بهتر است چند ساعت پس از مالیدن مام روی پوست، محل مام را با آب و صابون بشویید با این روش مواد شیمیایی مام از روی پوستتان پاک‌شده و فرصت پیدا نمی‌کنند وارد منافذ پوستی شما شده و ایجاد حساسیت پوستی کنند. شما سپس می‌توانید لایه‌ای جدید از مام را روی پوست خود بمالید. انواعی از این محصولات را تهیه کنید که حاوی مقدار کمی از مواد باکتری‌کش مثل آلومینیوم، روی و زیوکونیوم باشد. شما می‌توانید از پودر بچه برای خشک نگه‌داشتن پوست بدن در نواحی کشاله ران و یا زیر بغل استفاده کنید. پودرها عرق را به خود جذب کرده و علاوه بر آنکه سطح پوست را خشک نگه می‌دارند از عرق‌سوز شدن پوست شما هم پیشگیری می‌کنند.
