اختلال شخصیت اسکیزوئید؛ علل، علائم و درمان آن

افراد دارای اختلال شخصیت اسکیزوئید تمایلی به روابط انسانی ندارند و در انزوای خود به سر می‌برند. زندگی روزمره این افراد مختل نیست و چنین شخصیتی ممکن است دارای تحصیلات عالیه و شغلی مناسب باشد. با این بخش همراه باشید تا از اختلال شخصیت اسکیزوئید و علائم بیشتر بدانید. همچنین در ادامه تفاوت اسکیزوئید را با سایر اختلالاتی که علائم آن‌ها ممکن است مشابه باشد و نحوهٔ درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید را بخوانید.

اختلال شخصیت اسکیزوئید

اختلال شخصیت اسکیزوئید الگویی از بی‌تفاوتی نسبت به روابط اجتماعی است. فرد دارای اختلال شخصیت اسکیزوئید حیطه ابراز و تجارب هیجانی‌اش شدیداً محدود می‌باشد.

تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید در بیمارانی مطرح می‌شود که الگوی همیشگی زندگی‌شان انزوای اجتماعی بوده است. درون‌گرایند و حالت عاطفی‌شان کند و محدود است. آنچه در آن‌ها بسیار مشهود است، این است که تمایلی به تعاملات انسانی نداشته و یا حتی از تعامل با انسان‌ها ناراحت می‌شوند.

آن‌ها ممکن است شیفته اشیای بی‌جان یا مفاهیم ماورای طبیعی باشند. افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید را دیگران، آدم‌هایی نامتعارف، عجیب، منزوی و تکرو می‌دانند. این اختلال اواخر نوجوانی و اوایل جوانی خود را نشان می‌دهد؛ و مثل همه اختلالات شخصیت دیرپاست، اما الزاماً مادام‌العمر نیست.

آی‌کیوی (IQ) و ای کیو (EQ) در افراد مبتلابه اسکیزوئید

وضعیت هشیاری و شناخت این‌گونه بیماران سالم است؛ حافظه‌شان خوب کار می‌کند؛ هرچند از هوش هیجانی و اجتماعی پایینی EQ برخوردارند اما از سوی دیگر از سطح هوش آی‌کیوی (IQ) بسیار بالایی نسبت به افراد دیگر برخوردارند که معمولاً آنان را افرادی تنها اما خلاق و مبتکر بار می‌آورد. به امور انتزاعی و فکری بسیار علاقه‌مند بوده و به‌خوبی می‌توانند از پس مسائل انتزاعی برآیند.

نحوهٔ ارتباط افراد اسکیزوئید با دیگران

فرد مبتلابه اختلال اسکیزوئید از دیگران به لحاظ هیجانی و اجتماعی فاصله می‌گیرد و حالت عاطفی این افراد محدود، سرد، یا به نحو نابجایی جدی است. آن‌ها به‌ندرت تماس چشمی را تحمل می‌کنند. آن‌ها معمولاً تنها هستند، دوست صمیمی ندارند.

در ازای این تنهایی، آن‌ها ممکن است دلبستگی عجیبی به یک حیوان خانگی پیدا کنند یا تخیلاتی در مورد صمیمی شدن باکسانی که دارای آشنایی کمی هستند، دارند. حتی ممکن است دوستان خیالی هم داشته باشند.

شغل و جایگاه اجتماعی افراد مبتلابه اسکیزوئید

افراد مبتلابه این اختلال، بیشتر جذب مشاغل انفرادی می‌شوند که مستلزم حداقل تماس با دیگران است مثل نگهبانی شبانه، کار با کامپیوتر و اشیا، کارمند بخش بایگانی و…

اختلال شخصیت اسکیزوئید

علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت اسکیزویید

افراد دارای اختلال شخصیت اسکیزوئید دارای نشانه‌هایی هستند که در رفتار و علایق آن‌ها مشهود است. برخی از این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

_به‌سختی ممکن است از فعالیتی لذت ببرند یا فعالانه در آن شرکت کنند. اگر هم در فعالیتی درگیر شوند، عمدتاً کارهایی است که نیازی به حضور و ارتباط مستقیم نداشته باشند.

_از روابط نزدیک لذت نمی‌برند یا اشتیاقی به اینکه عضوی از یک خانواده یا گروه باشند نشان نمی‌دهند.

_کناره‌گیری آن‌ها بدون هیچ‌گونه دلبستگی به نظر می‌رسد.

_از هرگونه روابط اجتماعی که شامل ارتباط واضح با دیگران باشد، اجتناب می‌کنند.

_تقریباً همیشه فعالیت‌های انفرادی را ترجیح می‌دهند.

_علاقه و اشتیاقی به رابطه جنسی ندارند یا ممکن است این اشتیاق بسیار کم باشد.

_به‌غیراز اعضای خانواده خود، روابط نزدیک با دیگران ندارند.

_نسبت به انتقاد یا تحسین بی‌تفاوت به نظر می‌رسند.

_عاطفه سطحی یا سردی عاطفی از خود نشان می‌دهند.

_تغییرات خلقی کمی را گزارش می‌کنند؛ یعنی خلقشان تقریباً همیشه ثابت است. برخورد اطرافیان درشدت و کاهش این علائم بسیار تأثیرگذار است.

علل اختلال شخصیت اسکیزوئید

علت بروز اختلال شخصیت اسکیزوئید به‌درستی مشخص نیست. هم عوامل ژنتیکی وارثی و هم عوامل تربیتی-محیطی در به وجود آمدن این اختلال دخیل هستند. درواقع یک دوره کودکی سرد که در آن هیچ‌گونه ابراز هیجانی وجود نداشته، می‌تواند زمینه‌ساز این اختلال شود.

وجود اختلال اسکیزوئید و هم‌چنین اسکیزوفرنی در بستگان نزدیک افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید نشان‌دهنده ارثی بودن این اختلال است. علیرغم وجود شباهت بین اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوئید این دو اختلال متفاوت از هم بوده ولی در برخی مواقع اختلال شخصیت اسکیزوئید پیش درآمدی بر اسکیزوفرنیا می‌باشد.

عوارض و پیامدهای منفی اسکیزوئید

فقدان تعامل اجتماعی مشکل اصلی اختلال شخصیت اسکیزوئید است. افراد مبتلابه این نوع اختلال شخصیت ندرتاً خشمگین و عصبانی می‌شوند زیرا ترجیح می‌دهند که با دیگران تعاملی نداشته باشند درنتیجه شرایطی مشابه مثل اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و دیگر اختلال‌های شخصیتی در این افراد رایج‌تر از سایرین است.

افراد مبتلابه اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید در معرض افزایش خطر بروز مواردی مانند افسردگی، اضطراب، مشکلات کاری، مدرسه و ارتباط‌های اجتماعی، دیگر اختلالات شخصیتی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، اقدام به خودکشی و… هستند.

تشخیص و درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید

افراد مبتلابه اختلالات شخصیت به‌ندرت به درمانگر مراجعه می‌کنند، مگر اینکه توسط اطرافیان مجبور به این کار بشوند.

روان‌درمانی

درمان پیشنهادی برای افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید، جلسات روان‌درمانی می‌باشد. آن‌ها ممکن است با درمانگر ارتباط هیجانی برقرار نکنند ولی در جریان درمان همکاری لازم را انجام می‌دهند.

درمان بیماران دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید شبیه درمان افراد مبتلابه اختلال شخصیت پارانوئید است. با این تفاوت که تمایل و استعداد بیماران اسکیزوئید برای درون‌نگری با انتظارات درمانگر همخوانی دارد و این‌ها گرچه ممکن است با درمانگر رابطه‌ای صمیمی برقرار نکنند، اما در روان‌درمانی فعالانه شرکت می‌کنند.

به‌تدریج که بیمار اسکیزوئید به درمانگر اعتماد پیدا می‌کند، با دل‌شوره و هیجان بسیار، ترس فراوان خود را از اینکه به نحو غیرقابل‌تحمل وابسته شود و حتی به‌تدریج با درمانگر یکی شود و نیز خیالات و دوستان تصوری فراوان خود را بر ملأ می‌کنند.

گروه‌درمانی اختلال شخصیت اسکیزوئید

گروه‌درمانی

گروه‌درمانی هم گزینه درمانی خوبی برای افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌باشد. ممکن است ابتدای امر ورود فرد به گروه موفق به نظر نرسد ولی بعد از مدتی اعضای گروه برای فرد مهم می‌شوند. در گروه‌درمانی، این‌گونه بیماران ممکن است تا مدت‌ها ساکت بمانند، اما بالاخره مشارکت می‌کنند.

در برابر حملات پرخاشگرانه سایر اعضای گروه به این بیماران – که چرا این‌قدر ساکت مانده‌اند – باید از بیمار دفاع کرد. به‌تدریج اعضای گروه برای بیمار اسکیزوئید اهمیت پیدا می‌کنند و او که درجاهای دیگر انزوا پیشه می‌کند، ممکن است تنها تماس اجتماعی خود را در همین گروه برقرار کند.

دارودرمانی

از دارو هم می‌توان برای درمان بهره برد ولی اثرات دارودرمانی برای بهبود آن‌ها چندان چشمگیر نمی‌باشد ولی ممکن است جریان درمان را تسهیل کند. درمان با مقادیر کمی داروهای ضدّ روان‌پریشی، ضدافسردگی و محرک روانی در برخی از بیماران مؤثر بوده است. داروهای سروتونرژیک ممکن است از حساسیت بیمار به طرد کم کند. بنزودیازپین‌ها می‌توانند به کاهش اضطراب بین فردی کمک کنند.

اختلالاتی که علائم مشترکی با اختلال شخصیت اسکیزوئید دارند و گاها اشتباه تشخیص داده می‌شود:

تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوفرنی

اختلال شخصیت اسکیزوئید به‌راحتی با تشخیص اسکیزوفرنی اشتباه گرفته می‌شود. علیرغم وجود شباهت بین اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت اسکیزوئید این دو اختلال متفاوت از هم بوده ولی در برخی از اوقات اختلال شخصیت اسکیزوئید پیش درآمدی بر اسکیزوفرنیا می‌باشد.

اسکیزوفرنی بیماری روانی شدیدی است که در آن فرد مبتلا ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهد و نوعی جنون محسوب می‌شود، درحالی‌که افراد مبتلابه اختلال شخصیت نوع اسکیزوئید نیز ممکن است دچار دوره‌های کوتاهی از جنون همراه با توهمات و پندار غلط شوند که طول مدت زیاد یا شدت زیاد مانند آنچه در اسکیزوفرنی دیده می‌شود را ندارند.

دیگر کلید تشخیصی این اختلال و تفاوت آن با اسکیزوفرنی این است که افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید به تفاوت میان واقعیت و افکار تحریف‌شده آگاه هستند، ولی بیماران مبتلابه اسکیزوفرنی اغلب تحت تأثیر توهمات خود قرار می‌گیرند. باوجوداین تفاوت‌ها، افراد مبتلابه اختلال شخصیت اسکیزوئید می‌توانند با درمان‌هایی که برای افراد مبتلابه اسکیزوفرنی گذاشته می‌شود، بهبود یابند و از آن‌ها استفاده کنند.

وجه تمایز شخصیت اسکیزوئید باشخصیت اجتنابی

شخصیت اجتنابی خواهان برقراری روابط با دیگران است، اما به دلیل ترس از طرد شدن و عدم پذیرش از طرف دیگران از برقراری ارتباط با دیگران اجتناب می‌کند، اما شخصیت اسکیزوئید اصولاً به برقراری روابط علاقه‌ای ندارد و به‌تنهایی تمایل دارد.

تفاوت اختلال شخصیت اسکیزوئید و اختلال شخصیت پارانوئید

اختلال شخصیت پارانوئید معمولاً با یک بی‌اعتمادی فراگیر مشخص می‌شود. افراد مبتلابه این اختلال شخصیت فرض می‌کنند که دیگران به آن‌ها آسیب می‌رسانند، از آن‌ها سوءاستفاده می‌کنند یا به شکل‌های مختلف آن‌ها را تحقیر می‌کنند، درحالی‌که چنین نیست.

آن‌ها به تلاش زیادی برای دفاع از خود و حفظ فاصله خود از دیگران می‌پردازند. حتی برای پیشگیری از این موارد ممکن است به دیگران حمله کنند. به نظر می‌رسد آن‌ها کینه‌ای، اهل دعوا و خیلی حسود هستند.

تفکر در آن‌ها به‌طور آشکار تحریف‌شده است. درک این افراد از محیط اطراف شامل کشف نیات بدخواهانه و رفتارهای تحقیرآمیز دیگران است. به این دلایل، آن‌ها به دیگران اعتماد ندارند و از روابط نزدیک با دیگران دوری می‌کنند. زندگی عاطفی آن‌ها تحت سلطه تمایل به بی‌اعتمادی و خصومت است.