افراز ملک مشاع چیست

خواندن این مطلب 3 دقیقه زمان میبرد

افراز ملک مشاع عبارت است از تقسیم مال غیرمنقول مشاع بین شرکاء. مقصود از مال مشاع, اموالی است که چند نفر به صورت مشترک مالک هستند و سهم ایشان به صورت مقدار دانگ از کل می باشد. معمولا این حالت در املاک ورثه ای اتفاق می افتد که با فوت مورث ماترک وی بین ورثه مشترک می شود.

در صورتی که شرکا در تقسیم مال توافق داشته باشند ملک به همان نحو تقسیم می شود لکن در صورتی که توافق وجود نداشته باشد هر یک از شرکا می تواند به طرفیت سایرین دعوای افراز ملک مشاع را مطرح نماید.

شرایط درخواست افراز ملک مشاع

افراز ویژه املاک است و در مورد سایر اموال مانند خودرو امکان پذیر نیست. همچنین افراز تنها در املاک مشاع امکان پذیر است و ملکی که تنها یک مالک دارد قابل افراز نیست و اگر مالک چنین ملکی قصد ایجاد قطعات مختلف داشته باشد باید آن را تفکیک کند.

مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای افراز ملک مشاع

قانون گذار بسته به شرایط ملک و مالکین دو مرجع مختلف برای افراز پیش بینی کرده:

۱) اداره ثبت: در صورتی که جریان ثبتی ملک خاتمه یافته باشد مرجع افراز اداره ثبت می باشد.

۲) در صورتی که جریان ثبتی ملک خاتمه نیافته باشد و یا بین شرکا شخص غایب یا محجوری وجود داشته باشد مرجع افراز دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک است.

نحوه افراز ملک مشاع در اداره ثبت

افراز ملک مشاع در اداره ثبت بدین شکل است که نخست هر یک از شرکا در خواست خود را به ضمیمه مدارک تقدیم اداره ثبت می نماید و نماینده ثبت ضمن بررسی تقاضا در صورتی که امر افراز در صلاحیت اداره ثبت باشد و ملک سند مالکیت معارض نداشته باشد موضوع را به تایید رییس ثبت می رساند و سپس پرونده به نقشه بردار ارجاع می گردد که با حضور متقاضی و شرکا در محل, نقشه ملک ترسیم می شود و در نهایت توسط رییس اداره ثبت تایید یا رد می گردد. تصمیم اداره ثبت ظرف ۱۰ روز ا ز تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه است. در پایان برای متقاضی افراز سند مالکیت شش دانگ صادر می شود.

نحوه افراز ملک مشاع در دادگاه

برای افراز ملک مشاع در دادگاه دادخواست افراز باید به طرفیت کلیه شرکا مطرح گردد. دادگاه پس از بررسی لازم, موضوع را به کارشناس مربوطه ارجاع می دهد و سپس استعلامات لازم را از ثبت محل و شهرداری به عمل خواهد آورد و درنهایت رای به افراز ملک مشاع یا عدم افراز صادر می نماید.

افراز ملک

موارد غیر قابل افراز بودن ملک مشاع

درست است که افراز حق هر شریک مال مشاع است لکن همواره قانون گذار منافع عمومی را بر منافع شخصی ترجیح داده و در بسیاری از موارد حقوق افراد را به این علت محدود کرده. در بحث افراز نیز قانون گذار در قوانین متعدد اعمال این حق را با محدودیت مواجه ساخته که از جمله آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1- یکی از این موارد عدم امکان افراز ملک مشاع به دلیل وجود مقررات قانونی است. مانند مندرجات قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و آیین نامه مربوطه. عدم امکان افراز ملک موقوفه بین موقوف علیهم یا عدم امکان افراز ملک به دلیل اینکه جز اراضی ملی محسوب می گردد.

2- یکی از این موارد زمانی است که تقسیم مال مشاع برای یک یا چند شریک ایجاد ضرر کند که به موجب ماده 591 قانون مدنی امکان تقسیم وجود نخواهد داشت مگر به تراضی.

3- یکی از موارد زمانی است که نسبت به ملک مشاع سند مالکیت معارض صادر شده و تا زمانی که رفع تعارض صورت نگرفته باشد افراز انجام نمی گردد.

4- مورد بعدی در جایی است که افراز باعث کاهش یا ازبین رفتن ارزش ملک می شود و یا ماهیت ملک به گونه ای است که امکان افراز نسبت به آن وجود ندارد مانند افراز یکواحد آپارتمان.