شش هفته اول پس از زایمان زمانی طلایی برای بازگشت بدن به حالت قبل از بارداری است. درد شکم و تخمدان بعد از زایمان بلافاصله شروع میشود و تا یک هفته الی 10 روز تا زمانی که رحم به اندازه قبل از بارداری برگردد ادامه مییابد. درد شکم و تخمدان بعد از زایمان امری عادی است اما اگر علت آن در اثر بیماریهای دیگر مانند یبوست یا عفونت باشد باید فوراً علت آن را فهمید.
علت درد شکم و تخمدان بعد از زایمان
1. انقباض رحم
دردهای شکم و تخمدان پس از زایمان، به دلیل انقباض رحم و کاهش اندازه طبیعیاش است دقیقاً مانند دردهای قاعدگی. درد ناشی از انقباض رحم ممکن است شش هفته طول بکشد مخصوصاً در مادرانی که برای اولین بار زایمان میکنند. معمولاً این دردها در زمان شیردهی به کودک و با ترشح اکسی توسین (هورمونی که رحم را منقبض میکند) شدت میگیرد.
راه حلهای درمانی درد انقباض رحم:
گریزی از این نوع دردها پس از زایمان نیست و هر مادری آن را تجربه میکند با این حال میتوانید یک دستمال یا پد گرم یا بطری آب گرم را روی ناحیه درد قرار دهید همچنین با تجویز پزشک میتوانید از داروی مسکن ایبوپروفن یا داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) بدون نسخه استفاده کنید. راه کارهای دیگر:
- تمرینات تنفسی
- انجام ورزشهای سبک مانند پیاده وری
- داشتن رژیم غذایی با فیبر بالا و مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه
- نوشیدن آب (متخصصان توصیه میکنند در صورت شیردهی روزانه 13 فنجان مایعات بنوشید).
2. یبوست
یبوست نیز یکی از علل درد شکم و تخمدان پس از زایمان است. دلایل احتمالی یبوست در دوره پس از زایمان عبارتند از:
- رژیم کم فیبر
- تغییرات هورمونی
- فشار
- کاهش فعالیت بدنی بعد از زایمان
- پارگی واژن یا تورم پرینوم (ناحیه بین مقعد و واژن) ناشی از زایمان
- بواسیر (که در دوران بارداری و همچنین در دوره پس از زایمان شایع است)
- درد در محل اپیزیوتومی
بیهوشی و مواد افیونی که برای درد پس از زایمان استفاده میشود نیز میتواند باعث یبوست شود. علاوه بر این کمبود ویتامینهای خاصی مانند آهن باعث ایجاد یبوست یا بدتر شدن آن می شود.
راه حلهای درمانی یبوست:
- مصرف مقدار زیادی فیبر (میوه، سبزیجات، لوبیا، حبوبات، آجیل و غلات سبوس دار)
- نوشیدن مقدار زیادی آب در دوران بارداری و در دوره بعد از زایمان
- قبل از شروع هرگونه فعالیت بدنی با پزشک مشورت کنید. اینکه چه زمانی میتوانید ورزش کنید به نوع زایمان و میزان فعالیت قبل و حین بارداری بستگی دارد البته بهتر است با پیاده روی شروع کنید.
اگر بواسیر دارید، از حمام آب گرم استفاده کنید. همچنین میتوانید درد این ناحیه را با مسکن بدون نسخه یا کیسه یخ تسکین دهید (البته ابتدا با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید، به خصوص اگر به کودک شیر میدهید).
3. عفونتها و موارد دیگر
هرچند پس از زایمان درد ناشی از تخمدان و شکم در اثر خطر ابتلا به عفونت کم است اما ممکن است فرد به آن دچار شود اما ربطی به زایمان نداشته باشد بنابراین در صورت وجود علائم باید فوراً به پزشک اطلاع دهید.
چه موقع برای دردهای شکمی پس از زایمان باید به دکتر مراجعه کرد؟
اگر درد شدید و مداوم دارید باید بلافاصله به مراقبتهای پزشکی مراجعه کنید. علائم پس از زایمان که نیاز به مراقبتهای پزشکی فوری دارند عبارتند از:
- خونریزی بیش از حد یا قرمز شدن واژن
- تب
- حالت تهوع و یا استفراغ
- درد شدید، مداوم یا بدتر
- قرمزی، تنش پوست و ورم
- ترشحات غیر طبیعی واژن یا رکتوم
- سردرد
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- ادرار دردناک یا مکرر
دوره پس از زایمان یک دوره ترمیمی از نظر جسمی یا روحی است بنابراین سعی کنید در زمینه درمان علائم و استراحت به بهترین شکل ممکن پیش قدم باشید و برای تعیین زمان زایمان و درمانهای بعد از آن با پزشک یا مامای خود در ارتباط باشید.
