تنفس در هوای آلوده، سیگار کشیدن و سایر سموم، می‌توانند به ریه‌ها آسیب برسانند و حتی باعث ایجاد بیماری‌ها و اختلالات گوناگونی شوند. حفظ سلامتی ریه‌ها برای سالم نگه‌داشتن دیگر اعضای بدن ضروری است.
بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا منجر به مرگ 4.2 میلیون نفر در هرسال در سراسر جهان می‌شود. استعمال سیگار و دخانیات عامل مرگ یک نفر از هر 5 نفر در ایالات‌متحده است.
برخی از روش‌هایی که افراد می‌توانند برای تمیز کردن ریه‌های خود از آن استفاده کنند، را بررسی می‌کنیم.
آیا تمیز کردن ریه‌ها امکان‌پذیر است؟
سلامت ریه برای سلامت عمومی یک فرد بسیار حیاتی است. ریه از آن اندام‌هایی است که خودش، خودش را تمیز میکند و به‌محض متوقف شدن مواجهه با آلاینده‌ها، مثلاً هنگامی‌که فرد سیگار را ترک میکند، موجب التیام و بهبودی خودش می‌شود.
بعدازاینکه ریه‌ها در معرض آلودگی، مانند دود سیگار، قرار می‌گیرند، ممکن است فرد احساس کند سینه‌اش دچار پُری، احتقان و یا التهاب شده است. مخاط به‌منظور گرفتن میکروب‌ها و پاتوژن‌ها در ریه‌ها جمع می‌شوند، که این عامل در احساس سنگینی که فرد حس میکند، نقش دارد.
افراد ممکن است بتوانند از روش‌های خاصی برای پاک کردن ریه‌ها از مخاط و تحریک‌کننده‌ها به‌منظور تسکین احتقان سینه و سایر علائم ناراحت‌کننده استفاده کنند.
برخی از این روش‌ها همچنین ممکن است راه‌های هوایی را بازکرده، ظرفیت ریه‌ها را افزایش و التهاب را کاهش دهند، که می‌تواند به کاهش اثرات آلودگی و دود در ریه‌ها کمک کند.
راه‌های پاکسازی ریه‌ها
چگونه ریه های پاکی داشته باشیم؟
در ادامه، ما به تمرینات تنفسی و تغییراتی در سبک زندگی می‌پردازیم که می‌تواند به خارج کردن مخاط اضافی از ریه‌ها و بهبود تنفس کمک کند.
اخیراً یک منبع تحقیقاتی معتبر از یک مطالعه که شامل بیش از 1000 فرد بزرگسال در کره بود، نشان داد افرادی که حداقل 2 فنجان چای سبز در روز می‌نوشند، نسبت به افرادی که اصلاً چای سبز نمی‌نوشند، عملکرد ریه‌ی بهتری دارند
بخار درمانی کنید
بخار درمانی عبارت است از استنشاق بخار آب برای باز کردن راه‌های هوایی و کمک به ریه‌ها در تخلیه مخاط.
مبتلایان به بیماری‌های ریوی ممکن است متوجه شوند که در هوای سرد یا خشک علائمشان بدتر می‌شود. این نوع آب‌وهوا می‌تواند غشاهای مخاطی موجود در مجاری هوایی را خشک کرده و جریان خون را محدود کند. در مقابل، بخار، گرما و رطوبت را به هوا اضافه میکند و این می‌تواند باعث بهبود تنفس شود و به نرم شدن مخاط در مجاری هوایی و ریه‌ها کمک کند. استنشاق بخار آب باعث تسکین فوری می‌شود و به افراد کمک میکند تا راحت‌تر نفس بکشند.
یک مطالعه کوچک شامل 16 مرد مبتلابه بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD) دریافت که استفاده از ماسک بخاردرمانی منجر به کاهش قابل‌توجهی در ضربان قلب و سرعت تنفس (نسبت به زمانی که از بخار در ماسک‌ها استفاده نشد) شد. بااین‌حال، شرکت‌کنندگان بهبودهای ماندگاری را در عملکرد تنفسی خود گزارش نکردند؛ و این یعنی این روش درمانی می‌تواند یک راه‌حل مؤثر موقت باشد، اما محققان برای اینکه فواید بخاردرمانی برای سلامتی ریه را به‌طور کامل درک کنند، باید تحقیقات بیشتری انجام دهند.
از سرفه‌ی ارادی یا کنترل‌شده کمک بگیرید
سرفه کردن یک راه طبیعی برای خارج کردن سمومی از بدن است که در مخاط به دام افتاده‌اند. سرفه ارادی یا سرفه‌ی کنترل‌شده، مخاط اضافی در ریه‌ها را نرم و شل کرده و آن را از طریق مجاری هوایی به بیرون ارسال میکند.
پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلابه COPD این تمرین را برای کمک به پاکسازی ریه‌های خود انجام دهند.
افراد می‌توانند برای پاکسازی ریه‌هایشان از مخاط اضافی، از مراحل زیر پیروی کنند:
- بر روی یک صندلی بنشینید (مانند تصویر) به‌طوری‌که شانه‌هایتان شل و رها باشد و هر دو پایتان به‌صورت صاف روی زمین قرار بگیرد.
- بازوهایتان را روی شکمتان به‌صورت تاشده قرار دهید.
- به‌آرامی از طریق بینی نفستان را به داخل بکشید.
- سپس به‌آرامی درحالی‌که به سمت جلو خم‌شده‌اید و با بازوهایتان به شکمتان فشار وارد می‌کنید، نفستان را بیرون دهید.
- هنگام بازدم 2 یا 3 بار سرفه‌کنید و دهانتان را کمی باز نگه‌دارید.
- سپس به‌آرامی از طریق بینی هوا را به داخل بدنتان وارد کنید.
- درنهایت استراحت کنید و در صورت لزوم چند بار این کار را تکرار کنید.
مخاط را از ریه‌ها تخلیه کنید
درناژ وضعیتی یا همان تخلیه‌ی وضعیتی شامل دراز کشیدن در وضعیت‌های مختلف (مانند تصویر) به‌منظور استفاده از جاذبه برای خارج کردن مخاط از ریه‌ها است. این عمل ممکن است تنفس را بهبود بخشد و به درمان یا جلوگیری از عفونت‌های ریه کمک کند.
تکنیک‌های تخلیه وضعیتی بسته به موقعیت‌های مختلف، تفاوت‌هایی دارد:
پشت
- روی زمین یا تخت دراز بکشید.
- بالش‌هایی را در زیر باسن و رانتان قرار دهید تا مطمئن شوید که قفسه‌ی سینه‌تان از باسنتان پایین‌تر قرارگرفته است.
- به‌آرامی از طریق بینی هوا را به داخل بدنتان وارد کرده و از طریق دهان خارج کنید. مدت‌زمان هر بازدم باید دو برابر مدت‌زمان دم طول بکشد، که به آن تنفس 1: 2 گفته می‌شود.
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید.
روش های پاکسازی ریه
پهلو
- به یک‌طرف دراز بکشید و سرتان را روی بازو یا بالش قرار دهید.
- بالش‌هایی را زیر باسن و رانتان قرار دهید.
- الگوی تنفس 1: 2 را تمرین کنید.
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید.
- سپس آن را در طرف دیگرتان نیز تکرار کنید.
شکم
- تپه‌ای از بالش را روی زمین قرار دهید.
- با شکم روی بالش‌ها دراز بکشید. حواستان باشد که باسنتان بالاتر سینه‌تان قرار بگیرد.
- بازوهایتان را به‌منظور تکیه‌گاه زیر سرتان تا کنید.
- الگوی تنفس 1: 2 را تمرین کنید.
- این کار را چند دقیقه ادامه دهید.
به‌طور منظم ورزش کنید
ورزش منظم می‌تواند سلامت جسمی و روحی افراد را بهبود بخشد و خطر بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات ازجمله سکته مغزی و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.
ورزش عضلات را مجبور میکند تا سخت‌تر کار کنند و این باعث افزایش سرعت تنفس بدن می‌شود و درنتیجه اکسیژن بیشتری برای ماهیچه‌ها فراهم می‌شود. ورزش همچنین باعث بهبود گردش خون می‌شود که باعث کارآمدتر شدن بدن در از بین بردن دی‌اکسید کربن اضافی تولیدشده در هنگام انجام ورزش می‌شود. بدن کم‌کم برای برآورده کردن نیازهای یک فعالیت ورزشی منظم شروع به سازگاری خواهد کرد. درواقع عضلات یاد می‌گیرند که از اکسیژن به‌صورت کارآمدتری استفاده کنند و دی اکسید کربن کمتری تولید کنند.
اگرچه ممکن است انجام ورزش برای افرادی که دچار بیماری‌های مزمن ریوی هستند، خیلی سخت باشد؛ اما این افراد هم می‌توانند از فواید ورزش منظم بهره‌مند شوند. افرادی که مبتلابه COPD، فیبروز کیستیک یا آسم هستند قبل از شروع برنامه جدید ورزشی باید با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنند.
چای سبز بنوشید
پاکسازی ریه ها با نوشیدن چای سبز
چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های زیادی است که می‌تواند به کاهش التهاب در ریه‌ها کمک کند. این ترکیبات حتی ممکن است بافت ریه را از اثرات مضر استنشاق دود محافظت کنند.
اخیراً یک منبع تحقیقاتی معتبر از یک مطالعه که شامل بیش از 1000 فرد بزرگسال در کره بود، نشان داد افرادی که حداقل 2 فنجان چای سبز در روز می‌نوشند، نسبت به افرادی که اصلاً چای سبز نمی‌نوشند، عملکرد ریه‌ی بهتری دارند.
فیزیوتراپی قفسه سینه را امتحان کنید
ضربه زدن کوبه‌ای به قفسه سینه یا فیزیوتراپی قفسه سینه یکی دیگر از راه‌های مؤثر برای از بین بردن مخاط اضافی از ریه‌ها است. بدین ترتیب که یک متخصص بهداشت و درمان یا متخصص ریه یک دستش را به حالت گود یا کاسه‌مانند گرفته و به‌صورت ریتمیک به دیواره قفسه سینه ضربه می‌زند تا مخاط به دام افتاده در ریه‌ها جدا شوند.
ترکیب این روش با روش تخلیه‌ی وضعیتی که در بالا توضیحات آن آمده است، می‌تواند به پاکسازی مجاری هوایی از مخاط اضافی کمک کند.
مواد غذایی ضدالتهاب را وارد برنامه‌ی غذایی‌تان کنید
التهاب راه‌های هوایی می‌تواند تنفس را دشوار کرده و باعث شود قفسه سینه سنگین و دچار احتقان شود. خوردن غذاهای ضدالتهاب می‌تواند التهاب را برای تسکین این علائم کاهش دهد.
غذاهایی که به مبارزه با التهاب کمک می‌کنند عبارت‌اند از:
- زردچوبه
- سبزیجات برگ سبز
- آلبالو و گیلاس
- بلوبری
- زیتون
- گردو
- لوبیاها
- عدس‌ها
مواد غذایی پاک کننده ریه ها
گریپ‌فروت
پاکسازی ریه ها با گریپ فروت
گریپ‌فروت سرشار از فلاوونوئیدها است و برای تمیزی ریه‌ها و تقویت دستگاه ایمنی بدن و دستگاه گوارش مؤثر است. علاوه بر این ثابت‌شده است که نوشیدن 4 فنجان آب گریپ‌فروت در هفته باعث کاهش چشمگیر خطر ابتلا به سرطان ریه می‌شود.
پیاز
پیاز یک آنتی‌اکسیدان قوی است که باعث دفع سموم از بدن بخصوص سموم تجمع یافته در ریه‌ها می‌شود. این ماده غذایی حاوی گوگرد است و مجاری تنفسی را تمیز و پاکسازی میکند. پیاز برای تسکین آسم نیز مفید است.
بروکلی
بروکلی به پاکسازی ریه ها کمک میکند
زنجبیل خاصیت ضدباکتریایی، ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده دارد. بنابراین با دفع خلط‌ها باعث باز شدن برونش‌ها می‌شود و سرفه را کاهش می‌دهد. این ادویه حاوی خواص آنتی‌اکسیدانی است و ریه‌ها را پاکسازی و رادیکال‌های آزاد را در این عضو نابود میکند
بروکلی به خانواده کلم‌ها تعلق دارد و ریه‌ها را از سرطان محافظت میکند. به خاطر اینکه حاوی مولکولی به نام «سولفورافان» و ترکیبی به نام «ایندول 3 متانول» است. این ترکیبات نیز باعث تحریک ژن‌های ضد سرطان شده و مکانیسم‌های مربوط به سرطان را کنترل می‌کنند. این ترکیبات همچنین آسیب‌های وارده به سلول‌ها را قبل از سرطانی شدن ترمیم می‌نمایند.
گردوی برزیلی
ریه‌ها نیاز به سلنیوم دارند تا سم‌زدایی شوند. خوشبختانه گردوی برزیلی حاوی این ترکیب بوده و به سم‌زدایی از ریه‌ها کمک میکند. یک عدد از این گردو سلنیوم موردنیاز روزانه بدن را برای پاکسازی ریه‌ها تأمین میکند.
زنجبیل
زنجبیل خاصیت ضدباکتریایی، ضدالتهابی و ضدعفونی‌کننده دارد. بنابراین با دفع خلط‌ها باعث باز شدن برونش‌ها می‌شود و سرفه را کاهش می‌دهد. این ادویه حاوی خواص آنتی‌اکسیدانی است و ریه‌ها را پاکسازی و رادیکال‌های آزاد را در این عضو نابود میکند.
