بیماری پنجم یا اریتما اینفکتیوزوم در کودکان و بارداری
بیماری پنجم، پوست سرخی عفونی یا اریتما اینفکتیوزوم (Erythema infectiosum) بیماری بثوری تب‌دار کودکان که توسط پاروویروس B۱۹ ایجاد می‌گردد. باوجود نام ترسناکش یک بیماری نسبتاً خفیف است که بیشتر کودکان بدون هیچ عوارضی از آن بهبود می‌یابند.
بیماری پنجم چیست؟
جوش‌هایی که بر روی پوست کودک شما به وجود می‌آیند، می‌توانند گیج‌کننده باشند. ازاین‌جهت گیج‌کننده هستند که جوش‌ها، بیانگر تنها یک نوع عفونت نیستند بلکه حاوی عفونت‌های مختلفی هستند که یکی از آن‌ها بیماری پنجم است. بیماری پنجم یک بیماری ویروسی است که به اسم عفونت پاروویروس B۱۹، اریتما اینفکتیوزوم یا بیماری پوست سرخی عفونی هم شناخته می‌شود.
کودکان زیر یک سال و بزرگسالان زیاد دچار بیماری پنجم نمی‌شوند، ولی قابلیت ابتلا به آن را دارند. بیش از نیمی از مردم دنیا به ویروس آن آلوده‌شده‌اند و بدین ترتیب نسبت به آن ایمنی دارند. بچه‌های زیر یک سال به خاطر آنتی‌بادی‌هایی که موقع تولد از مادرشان اخذ می‌کنند تا حدی نسبت به این بیماری ایمنی دارند.
این بیماری ازاین‌جهت بیماری پنجم نامیده می‌شود که پنجمین بیماری شایع از بین رایج‌ترین بیماری‌های ویروسی در بچه‌ها است. چهار بیماری دیگر عبارت‌اند از سرخجه، رزولا، آبله‌مرغان و سرخک.
آیا بیماری پنجم مسری می‌باشد؟
بله، بیماری گونه قرمز مسری است و هنگامی‌که فرد آلوده به ویروس سرفه یا عطسه می‌کند ترشحات بینی و دهانش در هوا آزاد می‌شود و از این طریق هزاران ویروس امکان دارد در هوا پخش‌شده، سایرین را هم آلوده کند؛ اما خون اشخاص آلوده به این ویروس هم نیز می‌تواند عامل انتقال بیماری به سایرین باشد. این ویروس چه‌بسا از جفت هم عبور می‌کند و در صورت آلوده شدن مادر، جنین را آلوده می‌کند.
این ویروس تا زمان پیدایش علائم بیماری واگیردار است و احیاناً بعد از ایجاد ضایعه‌های پوستی دیگر واگیر ندارد و معمولاً بین ۴ تا ۲۱ روز طول می‌کشد تا فرد آلوده‌شده علائم بیماری را نشان دهد.
علائم بیماری پنجم:
بیماری پنجم چه علائمی دارد؟
بیماری پنجم با تب پائین، سردرد و علائمی مثل سرماخوردگی کم شروع می‌شود (مثل گرفتگی بینی یا آبریزش بینی). این علائم ظرف چند روز از بین می‌روند و به نظر می‌رسد بیماری پنهان‌شده است تا زمانی که چند روز بعد راش پوستی ظاهر می‌شود. احتمال پیدایش راش پوستی در کودکان زیر ده سال بیشتر است.
راش‌های قرمز روشن معمولاً در صورت ظاهر می‌شوند. بعد، لکه‌های قرمز (معمولاً کمرنگ‌تر) روی تنه، بازوها و پاها ظاهر می‌شود. بعد از چند روز، راش‌ها که دچار خارش هستند، یک ظاهر تور مثل روی بدن ایجاد می‌کنند.
درزمانی که به نظر می‌رسد راش‌ها در حال از بین رفتن هستند، قبل از ناپدید شدن امکان دارد شرایط بدتری ایجاد کنند.
به‌علاوه، گاهی وقت‌ها بیماری پنجم یا اریتما اینفکتیوزوم می‌تواند باعث پیدایش علائمی مثل ورم کردن غدد، قرمز شدن چشم، گلودرد، بیماری اسهال و به‌ندرت راش‌هایی که مثل تاول هستند یا کبود به نظر می‌رسند، گردد. همچنین، تورم یا درد مفصلی (اغلب در دست، مچ دست، زانو یا مچ پا) به‌خصوص در بزرگسالان و نوجوانانی که سن بالاتری دارند، امکان دارد رخ دهد.
آیا بیماری پنجم واگیردار است؟
بله، بیماری گونه قرمز واگیردار است و از طریق بزاق یا ترشحات مجاری تنفسی مانند سرفه، خلط، ترشح بینی یا عطسه سرایت پیدا می‌کند.
برخی از افرادی که به ویروس پاروویروس B19 مبتلا می‌شوند، علائمی را نشان نمی‌دهند، اما آنقدر مسری می‌باشد که می‌توانند ویروس را به دیگران نیز منتقل کنند.
فردی که به این بیماری مبتلاست، از طریق اولین نشانه بیماری که تب می‌باشد، می‌تواند این ویروس را منتقل کند. هنگامی‌که جوش‌ها ظاهر می‌شوند، این بیماری زیاد نمی‌تواند واگیردار باشد و فرد می‌تواند بدون نگرانی در بین افراد دیگر برود. بااین‌حال، کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است برای مدت طولانی‌تری این بیماری را به دیگران سرایت دهند.
عارضه‌های بیماری اریتم عفونی:
پوست سرخی عفونی گاهی در کودکانی که اختلال‌های خونی غیر شایع من‌جمله کم‌خونی سلول داسی شکل یا تالاسمی دارند منجر به بیماری حاد می‌شود. پیدایش این بیماری در زنان حامله می‌تواند منجر به ناهنجاری در جنین یا سقط‌جنین گردد.
آیا باید با پزشک تماس بگیرم؟
آری، به خاطر رد احتمال وجود دیگر مشکلات با پزشک فرزندتان صحبت کنید. درصورتی‌که فرزندتان دچار بیماری پنجم شده باشد، کار زیادی از دست پزشکتان ساخته نیست. ازآنجایی‌که بیماری پنجم نوعی بیماری ویروسی است، آنتی‌بیوتیک‌ها نمی‌توانند به بهبود فرزندتان کمکی کنند.
درصورتی‌که تب فرزندتان بیش از چند روز طول بکشد و یا شدت تب وی از ۱۰۳. ۵ درجه فارنهایت بالاتر رود، احتمال عفونت دیگری وجود دارد.
در بچه‌های سالم، بیماری پنجم معمولاً بیماری خفیفی است. ولی درصورتی‌که فرزند شما دچار شکلی از کم‌خونی مزمن و یا ضعف سیستم ایمنی باشد، مبتلابه بیماری پنجم وی را در معرض خطر مشکلات جدی‌تری قرار خواهد داد.
روش تشخیص و درمان بیماری پنجم:
پزشک بیماری پنجم را به‌وسیله بثورات به‌سادگی تشخیص خواهد داد. درصورتی‌که احتمال تبعات جدی برای این بیماری وجود داشته باشد، پزشک امکان دارد فرد را از نظر وجود آنتی‌بادی‌های خاص آزمایش کند، خصوصاً درصورتی‌که فرد حامله بوده و یا این‌که دارای سیستم ایمنی ضعیفی باشد. اغلب اشخاص سالمی که به این بیماری مبتلا می‌باشند، نیازی به درمان ندارند. اصلاً مدل واکسنی برای جلوگیری از عفونت وجود ندارد و اصلاً دارویی هم برای درمان این بیماری موجود نیست، ولی درصورتی‌که فرد مبتلا دچار آسیب‌دیدگی مفصل‌ها، سردرد و یا تب باشد، امکان دارد پزشک برای نابود کردن علائم، استامینوفن را به وی سفارش کند، در غیر این صورت شما باید بدن خود را برای مبارزه با ویروس آماده کنید و این کار معمولاً یک تا 3 هفته طول می‌کشد.
شما می‌توانید با آشامیدن مایعات زیاد و استراحت کافی این کار را انجام دهید. کودکان هم می‌توانند بعد از بهبود قرمزی بثورات، به مدرسه بازگردند برای این‌که در این شرایط، بیماری آن‌ها دیگر واگیر نخواهد بود. در موارد شدید و خطرناک، پزشک می‌تواند ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIG) را به بیمار تجویز کند، اما این مورد به‌ندرت رخ خواهد داد.
روش های درمان بیماری پنجم در کودکان
درمان‌های خانگی برای درمان بیماری پنجم
بعضی از کارهایی که در خانه برای کمک به تسکین علائم بیماری گونه قرمز می‌توانید انجام دهید، عبارت‌اند از:
مصرف ویتامین C
ویتامین C، این بیماری را درمان نمی‌کند، اما باعث قوی‌تر شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود. ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان است و دارای خواص ضدویروسی می‌باشد. برای جذب بیشتر این ویتامین، از لیمو یا آب‌پرتقال نیز می‌توانید استفاده کنید.
مصرف سرکه سیب
سرکه سیب، خواص ضدویروسی دارد و با کاهش طبیعت اسیدی بدن، از رشد ویروس جلوگیری می‌کند.
جوش‌شیرین
حمام جوش‌شیرین باعث سم‌زدایی بدن شده و به کاهش سوزش و خارش ناشی از جوش‌ها کمک می‌کند.
این بیماری شایع در کودکان، خفیف است اما جوش‌ها آزاردهنده و ناراحت‌کننده هستند و کودک تا زمانی که ویروس از بدنش خارج نشده، نمی‌تواند به مدرسه برود؛ بنابراین، هرچقدر که می‌توانید از میزان پیشرفت بیماری جلوگیری کنید.
چگونه مانع بروز این بیماری شویم؟
هیچ واکسن یا دارویی برای جلوگیری از ویروس پاروویروس B19 وجود ندارد و تنها راه جلوگیری از ابتلا به این عفونت، رعایت بهداشت است.
فرزندتان را از نزدیک شدن به فرد آلوده، دورنگه دارید تا به این ویروس مبتلا نشود. به کودک خود اجازه ندهید که از ظروف مشترک، حوله یا مسواک فرد آلوده استفاده کند.
چنانچه فرزندتان در معرض این ویروس قرار گرفت، اقدامات زیر را انجام دهید:
- دست‌ها را با صابون و آب بشویید
- در هنگام سرفه یا عطسه، جلوی دهان را بگیرید
- بینی یا دهان را لمس نکنید
- از داشتن تماس نزدیک با دیگران پرهیز کنید
- تا وقتی‌که نشانه‌های بیماری از بین نرفته‌اند، در خانه بمانید
کودکانی که سیستم ایمنی قوی‌تر و سالم‌تری دارند، معمولاً برای دومین مرتبه، به بیماری گونه قرمز یا صورت سیلی خورده مبتلا نمی‌شوند. بیماری گونه قرمز یا صورت سیلی خورده خفیف است و به‌خودی‌خود از بین می‌رود و با هیچ دارویی درمان نمی‌شود. برای پیشگیری از این بیماری واکسنی وجود ندارد، اما با رعایت بهداشت، می‌توانید به این بیماری مبتلا نشوید.
آیا رویارویی با بیماری پنجم در طی زمان حاملگی خطرناک است؟
بله، رویارویی با این بیماری در طی زمان حاملگی می‌تواند خطرناک باشد.
معمولاً نوزادانی که مادرشان در طی زمان حاملگی در رویارویی با این بیماری قرارگرفته‌اند بعد از زادروز مشکلی ندارند (چه‌بسا درصورتی‌که مادر دچار عفونت شده باشد). ولی در بعضی موارد و اکثر در مواردی که مادر در نیمه اول بارداری در معرض این بیماری قرارگرفته باشد – امکان دارد این بیماری عوارضی را برای کودک ایجاد نماید، مثل اشکالی جدی از کم‌خونی، نارسایی قلبی و یا چه‌بسا مرگ.
درصورتی‌که شما باردار هستید ولی می‌دانید که به دلیل ابتلای قبلی به این بیماری، در برابر این بیماری ایمن هستید، بدین ترتیب علتی برای نگرانی‌تان وجود ندارد. ولی درصورتی‌که مطمئن نیستید و در معرض این ویروس هم قرارگرفته‌اید، با پزشک خود صحبت کنید.
می‌توانید برای بررسی مصون بودن بدنتان در برابر این بیماری و یا احتمال ابتلا به آن آزمایشاتی را انجام دهید. در صورت ابتلای شما به این بیماری، پزشک می‌تواند در طی زمان حاملگی از طریق بررسی کردن منظم نوزادتان، شمارا از نزدیک تحت مراقبت قرار دهد.
