چگونه پروپوزال بنویسیم
پروپوزال یا پیشنهاده اولین متن مکتوبی است که شما در راه نگارش پایان نامه کارشناسی ارشد یا دکترای خود باید بنویسید. در هنگام نوشتن پروپوزال باید موضوع خود برای نوشتن پایان نامه را پیشنهاد دهید و با ارائه دلیلهای علمی ثابت کنید که این موضوع ارزش پژوهش دارد.
پروپوزال برای پایان نامه کارشناسی ارشد، پایان نامه دکتری، طرح پژوهشی و پروژههای کاری نوشته میشود. متناسب با هدف و مخاطب نوع نگارش پروپوزال اندکی تفاوت خواهدداشت. اما زیربنای اصلی نوشتن همه پروپوزالها شبیه است. در بیشتر دانشگاهها فرم پروپوزال از پیش تهیه شده است و شما باید بخشهای مختلف آن را کامل کنید. آن چه در این مطلب به آن میپردازیم، نگارش پروپوزال دانشگاهی است.
آموزش گام به گام نوشتن پروپوزال
1. مقدمه پروپوزال
در مقدمه، پیشزمینهای از پیشنهاد ارائه میشود و موضوع برای مخاطب، که ممکن است با موضوع آشنا باشد یا کاملاً از آن بیاطلاع باشد، معرفی میشود. باید موضوع را برای مخاطبان خود توضیح دهید و روشن کنید چرا این موضوع مهم است و چرا میخواهید پایان نامه خود را درباره این موضوع بنویسید. در مقدمه باید در خصوص ایده کلی پروپوزال خود توضیح دهید.
2. طرح مسئله پژوهش
در این بخش باید توضیحات جامع و کامل تری درباره موضوع خود ارائه دهید. بخشهای مختلف موضوع را توضیح دهید و ساختار فصلها و بخشهای پایان نامه را مشخص کنید. ممکن است این ساختار تا هنگام دفاع از پایان نامه تغییر کند، نگران نباشید. ساختار کلی و فرضی خود را براساس اطلاعاتی که هم اکنون دارید تنظیم کنید.
چگونه پیشنهاده بنویسیم
3. اهداف و ضرورت پژوهش
در این بخش باید توضیح دهید که هدف شما از انجام این پژوهش چیست. چه مسئله ای را میخواهید حل کنید. مسئله ای که میخواهید به آن بپردازید چه اهمیتی دارد. اگر این پژوهش انجام نشود چه ضررهایی در پی خواهد داشت؟ یا جامعه هدف از چه نفعهایی محروم خواهد ماند؟
4. پیشینه پژوهش
کتابها، مقالهها و پایان نامههایی که پیش از این درمورد موضوع شما نوشته شدهاند را به دقت بخوانید و بررسی کنید. در این بخش باید همه این منابع را به ترتیب زمانی بنویسید و سپس توضیح دهید پژوهش شما چه تفاوتی با آنها دارد. آیا نقصی که در منابع پیشین بوده را رفع خواهید کرد؟ آیا پژوهش را در زمان یا مکان جدیدی خواهید آزمود؟ آیا نظریه پژوهشهای پیشین را تکمیل یا رد میکنید؟
منابعی که در این بخش میآورید باید از نظر علمی معتبر باشند، فهرست کردن منابع بی اعتبار هیچ کمکی به شما نمیکند و باعث میشود داورها توانایی علمی شما را رد کنند.
نکته مهم دیگر یادداشت برداری دقیق از منابع است. بعضی از دانشجویان فکر میکنند منابع مورد استفاده در نگارش پیشینه پژوهش دیگر برایشان استفاده ای ندارد، به همین دلیل یادداشت برداریهای دقیقی ندارند و در مراحل بعدی پژوهش برای یافتن هر نکته دچار مشکل میشوند.
5. منابع مورد نیاز
در این بخش باید به منابعی که برای انجام پژوهش خود نیاز دارید بپردازید. پژوهش شما به چه میزان اعتبار نیاز دارد؟ توقع دارید دانشگاه چه میزان از این اعتبار را تأمین کند؟ چقدر زمان برای انجام پژوهش خود نیاز دارید؟ آیا میتوانید در زمان محدودی که دارید پژوهش را به سرانجام برسانید؟
6. روش پژوهش
در این بخش به روش مورد نیاز پژوهش خود بپردازید. توضیح دهید که چگونه میخواهید پژوهش کنید. از چه کسانی میخواهید کمک بگیرید. روشها و ابزار جمع آوری اطلاعاتی که به آنها نیاز دارید کدامند؟ جامعه آماری مورد نیاز چه ویژگیهایی دارد و چگونه قابل دسترسی است؟ دادهها را چگونه تحلیل خواهید کرد و چگونه نتیجه گیری میکنید؟ روش پژوهش خود را از کتابهای روش تحقیق کپی نکنید، بلکه با زبان خود به توضیح روش بپردازید.
7. پرسشهای پژوهش
پرسشهای پژوهش در ابتدای پروپوزال نمیآیند اما در اصل در ابتدای مسیر تحقیق قرار دارند. شما باید پرسشهایی در ذهن داشته باشید، با توجه به این پرسشها به مطالعه هدفمند بپردازید و سپس براساس مطالب به دست آمده از مطالعه خود فرضیههای پژوهش را بنویسید و پروپوزال خود را تنظیم کنید. اگر پرسشها سست و بی اساس باشند، بنیان همه پژوهش شما بی اساس خواهد شد. تعداد پرسشهای پژوهش 3 تا 5 پرسش است و نباید با «آیا» آغاز شود.
نحوه نوشتن پروپوزال
8. فرضیههای پژوهش
فرضیههای پژوهش براساس مطالعات مقدماتی ما در جواب به پرسشهای پژوهش نوشته میشوند. هر فرضیه در پاسخ به یک پرسش پژوهش است و باید در شماره گذاری نیز این مسئله رعایا شود. بی توجهی به بخش پرسشها و فرضیههای پژوهش باعث ایجاد مشکلهای فراوانی در هنگام نوشتن پایان نامه میشود.
9. منابع
منابعی که در نگارش پروپوزال از آنها کمک گرفتهاید را به دقت در این بخش بیاورید. در نگارش منابع امانت دار باشید، اگر از منبعی استفاده کردهاید حتماً آن را ذکر کنید. منابعی را که مورد استفاده شما نبودهاند در فهرست منابع پروپوزال خود نیاورید.
نکتههای مهم در هنگام نگارش پروپوزال
- یک پروپوزال معمولاً از 3 تا 10 صفحه است. تعداد صفحه به مقطع تحصیلی و رشته شما بستگی دارد.
- پروپوزال را حتماً به صورت تایپ شده و روی یک صفحه آ چهار تحویل دهید.
- از زیاده گویی بپرهیزید.
- از کپی کردن بپرهیزید. بهتر است همه جملههای پروپوزال را با انشای خود بنویسید.