اختلال هراس چیست | نشانه ها و درمان اختلال هراس

وحشت‌زدگی، حمله پانیک یا هراس (به انگلیسی: Panic attack) هم گفته می‌شود، نوعی بیماری روانی از گروه اختلالات اضطرابی است که با هجوم ناگهانیِ وحشت به بیمار و ترس شخص از وقوع مجدد آن‌ها مشخص می‌شود. این حملات که معمولاً بیش از چند دقیقه طول نمی‌کشند، با علایمی چون تپش قلب، عرق کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در قفسهٔ سینه، لرزش، احساس ازدست‌دادن تعادل یا گیجی همراه است. این علایم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر می‌کنند دچار سکتهٔ قلبی شده‌اند و می‌ترسند که بمیرند.

معمولا این اتفاق برای اکثر افراد چند مرتبه در طول زندگیشان رخ می‌دهد ولی دلیلی بر اینکه آن افراد مبتلا به این بیماری هستند نیست. در صورتی که تعداد این مراتب زیاد شد زمانی است که شما باید برای تست ابتلا به این اختلال نزد روانشناس بروید.

این حملات به صورت بسیار اتفاقی و طوری رخ می‌دهند که عامل تحریک‌کنندهٔ اصلی مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب اغلب جوان هستند.

حمله پانیک

حمله پانیک معمولا زمان کوتاهی داشته و بعد از مدت کمی پایان می پذیرد ولی فرد برای رسیدن به حالت نرمال باید مدت بیشتری را به استراحت بپردازد تا به حالت اول برگردد.

نشانه‌های هراس

از بزرگترین نشانه‌های حمله می‌توان موارد زیر نام برد:

• افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس
• عرق کردن
• نفس نفس زدن
• لرزش بدن
• وحشت کردن
• گرم شدن بدن به شکل سریع
• تهوع و استرس
• انقباض در ناحیه شکم
• درد سینه
• سردرد
• سرگیجه

مدت زمان اوج این موارد حدودا ۱۰ دقیقه است و بعد از ۳۰ دقیقه به کلی ناپدید می‌شوند اما چیزی که بعد از حمله باعث نگرانی و اذیت فرد مبتلا می‌شود ترس اتفاق مجدد آن است.

درمان اختلالات هراس

روش های درمانی اصلی شامل دارو درمانی و روان درمانی است؛ استفاده از هیپنوتیزم و گیاهان دارویی نیز به عنوان مکمل درمان توصیه می شود.

پرهیز از مواد غذایی که موجب تحریک و افزایش اضطراب بیمار می شود نیز به کاهش حملات کمک می کند؛نوشیدن چای و قهوه بهتر است محدود شود. استفاده و مصرف بیش از حد شیرینی و شکر و غذاهایی نظیر فست فودها در این بیماران توصیه نمی گردد.

مصرف بعضی از مواد غذایی نظیر لبنیات و میوه هایی نظیر موز و ماهی که سرشار از امگا 3 می باشد. مکمل ب کمپلکس میتواند در روند کاهش حملات و بهبودی بیمار کمک کند.

روان درمانی

مثبت باشید

اگر فوراً خودتان را سرگرم نکنید و حواستان را پرت نکنید هراس می‌تواند غیرقابل کنترل و بدتر شود. سرگرم کردن خودتان یک راه تضمینی برای غلبه بر حمله‌ی پانیک است. وقتی متوجه شدید حمله‌ی پانیک در شرف وقوع است فوراً کاری برای انجام دادن پیدا کنید یا به چیز‌هایی فکر کنید که ذهنتان را به سمتی کاملاً متفاوت بکشد.

نگرش درست می‌تواند به شما کمک کند با هراس مبارزه کنید. اگر ذاتاً آدم منفی باشید نه تنها بیشتر دچار حملات پانیک خواهید شد بلکه غلبه بر آن‌ها نیز همیشه برایتان دشوار خواهد بود. حمله‌ی پانیک می‌تواند وحشتناک باشد، اما درست مانند هر چیز دیگری در زندگی، واکنشی که نشان می‌دهید مهم است. اگر به هراس، واکنش مثبت نشان بدهید و نگاهتان را درست کنید، خواهید توانست خیلی راحت‌تر از گذشته بر آن غلبه کنید. حالا چطور مثبت باشید؟!

به خودتان بگویید که اینجا شما رئیس هستید! این شمایید که کنترل را در دست دارید نه اضطرابتان. غلبه بر این شرایط در دستان شماست و این شمایید که تصمیم می‌گیرید چه احساسی داشته باشید. افکار منفی را دور بیندازید و نگاهتان را اصلاح کنید. یادتان باشد که اضطراب شما نسبت به شما برتری ندارد.

فکر کنید حمله‌ی پانیک مانند یک کابوس است

کابوس‌های شبانه ترسناک هستند و حملات پانیک نیز همین‌طورند، اما یادتان باشد که هر دو نهایتاً پایان می‌یابند. آن‌ها واقعیت دارند و خیالاتی زائیده‌ی ذهنتان هستند.

یادتان باشد که شما حق انتخاب دارید

گاهی ما در مقابله با شرایطی که دران قرار داریم دست به هیچ اقدامی نمی‌زنیم و همین باعث تشدید یک حمله‌ی پانیک می‌شود. در یک مهمانی هستیم و حمله‌ی پانیک شروع می‌شود، تصمیم می‌گیریم همان‌جا و در همان شرایط باقی بمانیم، چون نمی‌خواهیم ضعیف یا ناخوش جلوه کنیم.

اگر در یک جمع مشغول غذا خوردن هستیم و دچار حمله می‌شویم، به اجبار به غذا خوردن ادامه می‌دهیم و لقمه‌ها را فرو می‌بریم با وجود اینکه احساس ناخوشایندی داریم، صرفاً به این دلیل که نمی‌خواهیم مثل بقیه نباشیم یا کسی چیزی بفهمد.

یادتان باشد که شما حق دارید تا خودتان را از شرایطی که عامل اضطراب شماست خارج کنید. اگر احساس خوبی ندارید و نیاز دارید فضا را ترک کنید، حتماً این کار را بکنید و برای خودتان بهانه نتراشید. لازم نیست بابت دور شدن از بقیه توضیحی ارائه بدهید. اگر نیاز دارید بیرون بروید تا آرام شوید این کار را بکنید. این زندگی و سلامت شماست و کنترل آن نیز به دست شماست.

خودتان را در یک کتاب غرق کنید

خودتان را غرق مطالعه‌ی کتاب مورد علاقه‌تان بکنید و وارد دنیایی شوید که فانتزی شماست و ذهنتان را از پیرامون‌تان دور کنید.

برای خودتان یک سرگرمی پیدا کنید

اگر فوراً خودتان را سرگرم نکنید و حواستان را پرت نکنید حمله‌ی پانیک می‌تواند غیرقابل کنترل و بدتر شود. سرگرم کردن خودتان یک راه تضمینی برای غلبه بر حمله‌ی پانیک است. وقتی متوجه شدید حمله‌ی پانیک در شرف وقوع است فوراً کاری برای انجام دادن پیدا کنید یا به چیز‌هایی فکر کنید که ذهنتان را به سمتی کاملاً متفاوت بکشد. با یک دوست تماس بگیرید، پول‌هایتان را بشمارید یا اتاقتان را تمیز و مرتب کنید.

هر چه بهتر بتوانید خودتان را سرگرم و مشغول کنید، راحت‌تر خواهید توانست این حملات را شکست دهید.یک راه واقعاً ساده برای سرکوب کردن قدرت حمله‌ی پانیک این است که یک اسم خنده دار برایش پیدا کنید. مثلاً بگویید: خنگول جان! تو دیگه نمی‌تونی بیای، چون قبلاً بهت گفتن که دوستت ندارن و نمی‌خوام دور و بر من پیدات بشه!

یادتان باشد که این نیز می‌گذرد

بعضی از آدم‌ها اصلاً با نگرانی و اضطراب متولد می‌شوند؛ اگر بیمار شوند نگران این هستند که مبادا باقی عمر خود را بیمار بمانند. هر چیزی می‌گذرد، دل‌شکستگی بعد از جدایی و شکست عشقی بالاخره می‌گذرد، آنفلوانزا با تمام آن حس و حال بدی که دارد نهایتاً می‌گذرد و حمله‌ی پانیک نیز همین‌طور است. به خودتان یادآوری کنید که حمله‌ی پانیک هم مانند هر چیز دیگری خواهد گذشت. گاهی شاید کمی بیشتر طول بکشد، اما همین‌طور نخواهد ماند.

حمله‌ی پانیک واقعی نیست!

خیلی از ما به اشتباه فکر می‌کنیم اضطراب واقعیت دارد در صورتی که حقیقت چیز دیگری است! اضطراب وجود ندارد و همه چیز به تفسیر و تعبیر ما از حوادث برمی‌گردد. اگر همسر شما سر ساعت همیشگی به منزل نرسید، این تفسیر و نگاه شماست که معلوم می‌کند چه واکنشی نشان دهید؛ آیا دارد به شما خیانت می‌کند؟ آیا مشکلی برایش پیش آمده؟ آیا با دوستانش مشغول خوش‌گذرانی است؟ هراس نیز همین‌طور است؛ ما می‌توانیم تصور کنیم واقعی است و حالمان خوب نیست یا اینکه آن را جدی نگیریم و صرفاً واکنش شدید بدنمان نسبت به خطر تلقی کنیم.

وقتی دچار حمله‌ی پانیک می‌شوید معمولاً به خودتان چه می‌گویید؟

بیشتر ما می‌گوییم: دارم می‌میرم! این یک واکنش طبیعی است، اما واقعاً واکنش بدی است. در عوض سعی کنید حمله‌ی پانیک خود را به چالش بکشید: این بار نمی‌توانی شکستم بدهی! یا: من از تو قوی‌ترم! زبانی که از آن استفاده می‌کنید می‌تواند تعیین کند در مورد شرایط خود چه احساسی داشته باشید. کلام خود را تغییر دهید تا بتوانید رویکرد بهتری نسبت به حمله داشته باشید. احساس کنید تحت کنترل خودتان هستید نه اضطرابتان.

کار‌هایی بکنید که شما را می‌ترسانند

حرف آخر اینکه باید یادتان باشد بیشتر ما نسبت به چیز‌های غیرمنطقی مضطرب می‌شویم. در میان جمع احساس وحشت می‌کنیم یا اگر در شهری گم شویم دچار هراس می‌شویم، اما این موقعیت‌ها خطرناک یا کُشنده نیستند. سعی کنید تدریجاً خودتان را در شرایطی که باعث ترس و وحشتتان می‌شوند قرار دهید تا مغزتان به آن‌ها عادت کند و دیگر دچار وحشت و حمله‌ی پانیک نشوید.