ذات‌الریه عفونتی است که منجر به التهاب و پرشدن فضاهای داخل ریه و مجاری هوایی از مایع می‌گردد. به دنبال ایجاد عفونت، گلبول‌های سفید به طرف ریه‌ها حرکت می‌کنند تا با عفونت مبارزه نمایند؛ اما این جریان منجر به بروز اختلال در عملکرد اصلی ریه یعنی دریافت اکسیژن از هوا و انتقال آن به سیستم گردش خون می‌گردد.
یک هفته پس از آغاز بیماری در حدود یک سوم از بیماران دچار افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون می‌شوند. دوره بیماری بین چند روز تا یک ماه و گاهی هم بیشتر ادامه خواهد داشت.
انواع ذات الریه:
ذات الریه اکتسابی از جامعه
بیماران می توانند ذات الریه حاصل از جامعه را در محیط های روزمره خود بگیرند.
ذات الریه اکتسابی از بیمارستان
این نوع ذات الریه به بیمارانی که در هنگام بستری شدن در بیمارستان ذات الریه دارند، اشاره می کند. این موارد بیشتر جدی هستند چون این تنها بیماری نیست که نیاز به درمان دارد؛ به عبارت دیگر، این مساله به مشکل دیگر تبدیل می شود. عفونت های باکتریایی هستند که در بیمارستان وجود دارند. آن ها نسبت به افرادی که بیمار هستند یا در حال بهبود ز بیماری های دیگر هستند، بسیار مقاوم اند. به همین دلیل، درمان ذات الریه بیمارستان بسیار دشوار است.
همه انواع ذات الریه به عفونت منجر شود که در آن عفونت به جریان خون سرایت می کند. اگر این مورد عفونت، ذات الریه بیماران سالمند، یا بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند مبتلا شوند منجر به مرگ می شود. ریسک درمان براساس هر موراد با توجه به نیازهای خاص خود بسیار مهم است.
مناسب ترین فرد برای تعیین بهترین درمان بیمار پزشک است.
علائم ذات الریه
ذات‌الریه بسته به عامل ایجادکننده می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد. تب، درد قفسه سینه، سرفه، کاهش اشتها و ضعف علائم اصلی بیماری هستند.
سرفه در ابتدا ممکن است خشک باشد، اما یک تا دو روز بعد سرفه خلط‌دار می‌شود. خلط معمولا زرد رنگ است و ممکن است رگه‌های خونی داشته باشد.
تنفس بیمار سریع و سطحی می‌شود و ممکن است بیمار به نفس نفس زدن بیفتد. در موارد شدید اکسیژن رسانی کاهش می‌یابد و ممکن است علائم کمبود اکسیژن در فرد بروز کند.
تنفس عمیق یا سرفه ممکن است منجر به ایجاد درد عمقی در قفسه سینه شود. این علامت ممکن است نشان دهنده گسترش عفونت به پرده پوشاننده ریه‌ها باشد.
علت ذات الریه
ذات الریه می تواند منجر به عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی شود. با توجه به علت، پزشکان می توانند درمان یا سایر موارد را تعیین کنند.
برای درک درمان، سه دلیل آسیب شناسی را بررسی می کنیم:
بارزترین نمونه این نوع ذات الریه، زمانی است که از ویروس مانند آنفولانزا یا آبله مرغان ناشی می شود.
علل بروز ذات الریه
ذات الریه باکتریایی
شامل موارد زیر است:
- باکتری گرم منفی
- استافیلوکوکوس
- هموفیلوس آنفولانزا
- کلبسیلا پنومونیه
- اشریشیا کلی
- سودوموناس آئروژینوزا
در گروه باکتری، انواع غیر ممعمول نیز وجود دارند. انواع غیر معمول از ذات الریه در مقایسه با موارد عادی، کندتر رشد می کنند. آن ها به راحتی در تصاویر بالینی تشخیص داده نمی شوند و عوامل ایجاد شده به ذات الریه آن کم تر رایج هستند.
باکتری هایی که باعث ذات الریه غیر معمول می شوند عبارتند از:
- لژیونلا پنوموفیلا
- مایکو پلاسما
- کلامیدوفیلاپنومونیه
- ذات الریه قارچی
این نوع ذات الریه ناشی از ارگانیسم های قارچی نظیر کاندیدا یا پنوموسیستیس جیرووسی است. این نوع ذات الریه در بیماران با سیستم های ایمنی ضعیف رایج تر است. برای مثال، این بیماری ممکن است بیمارانی با ویروس اچ آی وی (ویروس انسانی) یا ایدز (نقص کاستی اکتسابی) را درگیر کند
درمان ذات الریه
به طور کلی، درمان ذات الریه شامل مصرف آنتی بیوتیک است. بسته به این که چه چیزی باعث عفونت، خصوصیات، وضعیت کلی سلامت بیمار دارد، پزشکان آنتی بیوتیک ویژه ای تجویز می کنند و یا می توانند ترکیبی از چند آنتی بیوتیک را انتخاب کنند.
ذات الریه پنوموکوک و درمان
شایع ترین ذات الریه در این گروه پنومونیه است. برای معالجه این مورد بعضی از پزشکان آموکسی سیلین تجویز می کنند. با این حال، احتمال زیاد مقاومت در برابر این آنتی بیوتیک وجود دارد.
اگر بدن مقاومت نشان دهد، درمان می تواند انواع دیگری از داروها را شامل شود:
سفالوسپورین، کلیندامیسین، سفوروکسیم، اریترومایسین
واکسن برای ذات الریه استرپتو کوکول وجود دارد. هدف حفظ کودکان و افراد بالاتراز 50 سال است. با این حال، ذات الریه ناشی از عوامل مسبب دیگر مانند موارد ذکر شده در بالا جلوگیری نمی کند.
بیماری شایع ذات الریه
ذات الریه استافیلو کوک و درمان
در این بین انواع مورد از ذات الریه، علت اصلی استافیلو کوکوس اورئوس است. درمان برای این نوع بیماری پنی سیلین است.
در میان انواع پنی سیلین موجود:
- فلوکلوگزاسیلین
- سفالوسپورین حاوی سفالوتین وسفامندول است
- کلینداماسین تاثیر موثری روی 90 در صد از گونه باکتری دارد
ذات الریه باکتری گرم منفی و درمان
در گروه باکتری گرم منفی، علل اصلی ذات الریه عبارتند از:
- هموفیلوس آنفولانزا
- کلبسیلا پنومونیه
- اشریشیا کلی
- سودوموناس آئروژینوزا
درمان های مذکور برای هر کدام از آنها عبارتند از:
هموفیلوس آنفولانزا
واکسن برای هموفیلوس آنفولانزا وجود دارد. به عنوان اقدام پیشگیرانه، به همه کودکان توصیه می شود واکسن را دریافت کنند. دارو انتخابی کوتریموکسازول است که آنتی بیوتیک است، تری متو پریم و کو تر یمو کسازول را ترکیب می کنند. آنتی بیوتیک های دیگر عبارتند از: سفالو سپورین برای گرم – منفی، آمو کسی سیلین و fluoroquinolones and azithromycin.
کلبسیلا پنومونیه
این باکتری به دلیل بتا lactamase در برابر آموکسی سیلین مقاوم است
با این حال، نسبت به aminoglycosides و cephalosporins آنتی بیوتیک بسیار حساس است.
اشریشیا کولی
درمان ذات الریه که این باکتری را هدف قرار می دهد، نیازمند بستری شدن بیمار برای کمک تنفسی است. این حمایت می تواند اکسیژن کافی را تامین کند. در این موارد، پزشکان سفالوسپورین و fluoroquinolones مانند را cefixime, cefpodoxime, ceftibuten and cefdinir انتخاب می کنند.
درمان ذات الریه
سودو موناس آئروژینوزا
به منظور ایجاد درمان موثر برای این مورد، پزشکان به نمونه برداری نیاز دارند و باید درمان را از نتایج جدا کنند. این باکتری در برابر انواع مختلف آنتی بیوتیک ها مقاوم است.
ذات الریه لژیونلا پنو موفیلا
این داروی انتخابی که با لژیونلا مبارزه می کند اریترو مایسین است
اگر این مشکل جدی باشد ریفامپین به اریترومایسین ملحق می شود
گزینه های دیگر ممکن است ciprofloxacino، azithromycin یا دیگر داروهایی باشد که توسط متخصصان پزشکی انتخاب شده اند.
مایکوپلاسما پنومونیه: بیشتر بیمارانی که توسط این باکتری آلوده شده اند می توانند بدون درمان، بر این عفونت غلبه کنند. در موارد قبلی، آنتی بیوتیک گزینه اریترومایسین است.
با این حال، درمان های ممکن از موارد زیر نیز استفاده شود:
تتراسایکلین ، آزیترومایسین ،کلاریترومایسین
ذات الریه کلامیدوفیلا پنومونیه
این باکتری معمولا به مواردی که نیاز به بستری شدن داشته باشد، منجر می شود. درمان ها معمولا شامل مصرف داکسی سایکلین، به استثنای مواردی از بیماران مبتلا به بیماری های مزمن مرتبط با حملات قلبی یا مشکلات دیگر است.
داروهای دیگری که اغلب در این نوع عفونت مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:erythromycin و Tetracycline. درمان معمولا به مدت 10 تا 21 روز طول می کشد.
درمان ذات الریه ویروسی
وقتی نتایج درمان ذات الریه به شکل یک ویروس شکل می گیرد، داروهای ضد ویروسی مانند اسکوویر برای درمان بیماری های ریه که از تب خال تناسلی، یا ابله مرغان مشتق می شوند، توصیه می شود.
ذات الریه ناشی از سیتومگالوویروس را می توان با گان سیکلوویر درمان کرد. با این حال، نشان داده نشده است که درمان بیماران مبتلا به ایدز موثر باشد.
برخی از بیماران عفونت های باکتریایی ای دارند که نیاز به درمان آنتی بیوتیک دارند. اگر بیمار مبتلا به عفونت ویروسی باشد توصیه می شود، آن ها تب، کاهش درد و سرفه و درمان ذات الریه را بگذرانند.
در این حالت، پزشکان داروهای ضد قارچی را تجویز می کنند:
- Amphotericin B
- Fluconazole
- Itraconazole
- Flucytosine
این داروها ممکن است منجر به تاثیرات زیان آور شوند. بیماران باید به پزشک خود اطلاع دهند اگر هر کدام از موارد زیر را تجربه کنند:
افزایش حساسیت به نور خورشید (به خصوص چشم ها)
- تب
- خارش و قرمزی پوست
- سرما خوردگی
- اسهال
- استفراغ
درمان ذات الریه با طب سنتی
آب سبزیجات
سبزیجاتی مانند خیار، چغندر، هویج و اسفناج به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کنند و سم زداهای خوبی هستند.
آب خیار، آب چغندر و آب هویج را به نسبت 1:1:3 با هم مخلوط کنید. این ترکیب را هر روز با معده ی خالی بنوشید.
آب اسفناج را با آب هویج به نسبتی که طعم و مزه ی مورد علاقه تان را بسازد مخلوط کنید و این ترکیب را چندین بار در روز بنوشید تا نایژه ها پاکسازی شوند.
آب هویج
با استفاده از دستگاه آبمیوه گیری، آب 3 یا 4 هویج را بگیرید. کمی هم فلفل کاین روی آن بپاشید و بعد میل کنید.
سیر
سیر به درمان ذات الریه کمک می کند
سیر برای بدن بسیار گرم است و بنابراین به کاهش دمای بدن کمک می کند. شاید سیر سبب شود که دهان تان بوی بدی بگیرد، اما سبب خواهد شد که سینه و ریه های تان را پاکسازی کنید. چند حبه سیر را له کنید و یک خمیر از آن آماده کنید و قبل از رفتن به رختخواب آن را روی پای تان بکشید. جوراب تان را بپوشید و بخوابید.
زنجبیل
یک تکه زنجبیل را بردارید و آب آن را بگیرید. سپس آن را با 1 قاشق چایخوری عسل و چند قطره آب لیمو مخلوط کنید. این ترکیب را هر روز قبل از رفتن به رختخواب میل کنید.
ترکیب آب و نمک
دست کم 3 بار در روز با استفاده از آب نمک غرغره کنید. این کار کمک می کند تا دستگاه تنفسی تان پاکسازی شود و دیگر سرفه نکنید.
جوش شیرین
جوش شیرین به حذف سموم از بدن کمک می کند. 1/4 قاشق چایخوری جوش شیرین را با 300 میلی لیتر آب گرم مخلوط کنید و ترکیب حاصل را دو بار در روز بنوشید.
زردچوبه
زردچوبه برای درمان ذات الریه
زردچوبه بهترین داروی گیاهی شناخته شده است. این ادویه به عنوان یک عامل ضد قارچ، ضدعفونی کننده، ضد ویروسی و همچنین ضد باکتریایی عمل می کند. زردچوبه یک گیاه دارویی بسیار قدرتمند است که می تواند به راحتی سینه پهلو را درمان کند.
– یک قاشق چایخوری زردچوبه را با یک لیوان شیر گرم یا آب مخلوط کنید و کمی نمک به آن اضافه کنید. هر روز قبل از رفتن به رختخواب این ترکیب را بخورید. اگر شیر را انتخاب می کنید، دست کم به مدت نیم ساعت آب ننوشید.
– کمی آب گرم کنید و 1/4 قاشق چایخوری پودر فلفل سیاه و یک و نیم قاشق چایخوری زردچوبه به آن اضافه کنید. این ترکیب را یک بار در روز بنوشید تا زمانی که بهبود بیابید.
شربت سرفه خانگی برای درمان سینه پهلو
مواد لازم:
- 120 میلی لیتر عسل
- کمی فلفل کاین
- 120 میلی لیتر آب
- 2 قاشق چایخوری پودر دارچین
- 2 قاشق چایخوری پودر زنجبیل
- 2 قاشق چایخوری برگ خشک رزماری
- 2 قاشق چایخوری برگ خشک خرگوشک
- 2 قاشق چایخوری گیاه دارویی گندنای کوهی خشک
روش تهیه:
در ظرف مقداری آب بریزید و سپس تمام مواد را به آن اضافه کنید. آب را بجوشانید و بعد شعله را پایین بکشید و اجازه بدهید ظرف روی حرارت بماند تا اندازه ی آن به نصف برسد. آن را از روی گاز بردارید و صاف کنید. اجازه دهید خنک شود و سپس محلول حاصل را در یخچال قرار دهید. نصف قاشق چایخوری از این دارو را در فواصل دو ساعته میل کنید.
پیشگیری
– سیگار نکشید. از آنجایی که افراد سیگاری بیش از همه در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، ترک سیگار مهم‌ترین عامل پیشگیری از این بیماری می‌باشد.
– از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی خودداری کنید.
– از مواجهه با سرما یا خیس بودن در هوای سرد خودداری کنید.
– تغذیه مناسب به خصوص در کودکان عامل مهمی در پیشگیری از عفونت‌های ریه است.
– درمان به موقع عفونت‌های ساده تنفسی، احتمال عفونت ریه را کاهش می‌دهد.
– ویتامین‌های تازه به خصوص ویتامین C مصرف کنید.
– سالخوردگان و کودکان کم سن بهتر است در محل‌هایی که احتمال آلودگی در آنها بیشتر است حضور نیابند.
– خودسرانه دارو به خصوص آنتی‌بیوتیک و داروهای کورتون‌دار مصرف نکنید.
– اگر مبتلا به بیماری‌های مزمن هستید، حتما برای پیشگیری با پزشک مشورت کنید.
افراد در معرض خطر
هر چند همه ممکن است به این بیماری مبتلا شوند، با این وجود برخی افراد استعداد بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند. در راس این افراد باید از سیگاری‌ها نام برد.
افراد در سنین بسیار بالا و بسیار پایین (نوزادان و افراد مسن) نیز سیستم دفاعی ضعیف‌تری دارند و شانس ابتلایشان بیشتر است.
کسانی که به هر دلیل سیستم ایمنی بدنشان ضعیف شده است (مثل مبتلایان به ایدز، کسانی که داروهای شیمی‌درمانی استفاده می‌کنند) نیز جزیی از این دسته محسوب می‌شوند.
کسانی که مبتلا به بیماری‌هایی تضعیف‌کننده مقاومت بدن نظیر بیماری‌های قلبی، سرطان، سل، نارسایی احتقانی قلب، دیابت، یا بیماری‌های مزمن ریوی هستند نیز باید بیشتر مراقب خود باشند.
افرادی که طحال آنان برداشته شده است نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
