راهکارهای رهایی از احساس گناه از نظر روانشناسان

در این مطلب از مجله اینترنتی مثبت 1، روش های رهایی از احساس گناه را بیان میکنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

احساس گناه  به عنوان یک پدیده روانشناختی با عنوان خود آزاری بی دلیل است. تعیین اینکه چه موقع احساس گناه منطقی است و چه موقع غیر منطقی با احساساتی از قبیل درد و رنج عاطفی و بیزاری از خود همراه است و اگر طولانی شود منجر به اضطراب و شرمساری و بروز رفتارهای مصرف مواد، اختلالات جنسی و طیف بسیاری از رفتارهای خرابکارانه دیگر است. اما در مواردی اگر احساس گناه برای برعهده گرفتن مسئولیتی در قبال یک عمل ناشایست باشد قابل قبول است.

تعریف روانشناسان از گناه

روانشناسان معتقدند گناه، در درجه اول یک احساس است. به طور کلی احساس گناه یکی از احساسات غم انگیز است که شامل آزار، اندوه و تنهایی می‌شود. از دیدگاه شناختی هیچ توضیحی برای گناه وجود ندارد و احساس گناه مستقیماً از این فکر ناشی می‌شود که شما مسئول بدبختی شخص دیگر یا خودتان هستید. افرادی که به طور مزمن احساس گناه دارند ممکن است به اشتباه دچار توهم آسیب به افراد دیگر شوند. بنابراین با تعییر افکار منفی خود می‌توانید احساسات منفی‌تان را نیز تغییر دهید.

علل و علائم احساس گناه و روش های رهایی از احساس گناه

از آنجا که اشتباهات در رشد انسان امری عادی است، احساس گناه به شما کمک می‌کند تا کارهای اشتباه خود را تصحیح کنید و انگیزه خود را برای بهبود رفتارهای درست تقویت کنید. گرچه احساس گناه گاهی اوقات باعث رشد مثبت می‌شود، اما در مواردی احساس گناه تا حدی غیر قابل تحمل است و با گذشت مدت‌ها پس از فراموش شدن یا بخشیدن دوباره به سراغمان می‌آید.

گناه به عنوان احساسی از خودآگاهی شامل احساس پریشانی و شکست است. برخی از نشانه‌های احساس گناه عبارتند از:

• اضطراب، افسردگی و استرس
• گریه کردن
• بیخوابی
• تنش عضلانی
• سرزنش اشتباهات گذشته
• پشیمانی و نگرانی
• تجارب دوران کودکی
• فشار اجتماعی

انواع احساس گناه

1. مقصر بودن

بارزترین دلیل احساس گناه وارد کردن درد جسمی یا روانی به دیگران است. همچنین ممکن است به دلیل نقض قوانین اخلاقی مانند تقلب، دروغ یا سرقت و ناشی از انجام کاری باشد که پایبند بودید دیگر هرگز آن را تکرار نخواهید کرد (مانند سیگار کشیدن، آشامیدن یا پرخوری).

احساس گناه در این موارد ممکن است نشانه‌ای از روان پریشی باشد. بهترین کار این است که از افرادی که به آنها آسیب رسانده‌اید عذرخواهی کنید و از انجام همان عمل در آینده جلوگیری کنید.

2. احساس گناه ناشی از کاری که انجام نشده

فکر ارتکاب عملی غیر اخلاقی یا غیرقانونی نیز می‌تواند در فرد احساس گناه ایجاد کند. طبق توصیه روانشناسان روشی به نام پذیرش و تعهد درمانی (ACT) برای کنار آمدن با این نوع احساس گناه پیشنهاد می‌شود. به این معنی که ابتدا افکار و خواسته‌های خود را بپذیرید سپس با تلاش آگاهانه آنها را تغییر دهید.

3. احساس گناه ناشی از کمک نکردن به دیگران

در صورت بیماری یکی از بستگان و متحمل شدن خسارتی غم انگیز مانند مرگ یا آتش سوزی، ممکن است که این احساس گناه به شما دست دهد که نتوانستید هیچ کمکی کنید. با این حال، بهتر است به جای سرزنش تا جایی که از دستتان برمی آید کمک کنید.

4. تجربه گناه

این نوع احساس گناه مشخصه افرادی است که زندگی بهتری نسبت به خانواده یا دوستانشان دارند. در هر صورت اگر نتوانستید به اهداف و موفقیت‌های زندگی برسید به جای تحقیر خود موفقیت‌هایتان را یادآوری کنید.

چگونه از احساس گناه رها شویم

نکاتی برای رهایی از احساس گناه 

1. اعتراف به گناه

درست است که نادیده گرفتن گناه یا تلاش برای باورنکردن آن باعث میشود موقتاً به زندگی روزمره خود برگردید اما مانند احساسات دیگر، احساس گناه پایدار با گذشت زمان حال شما را بدتر می‌کند. بنابراین هر روز در مورد احساس گناه خود یادداشت برداری کنید و با مدیتیشن و برنامه‌های آرام بخش، احساسات ناراحت کننده را از خود دور کنید.

2. پیدا کردن علت گناه

قبل از کنترل احساس گناه باید تشخیص دهید از کجا ناشی شده است. هر فردی در زندگی خود اشتباه می‌کند و نباید بی دلیل خود را سرزنش کنید. به عنوان نمونه در برخی موارد احساس گناه ناشی از این باور است که فرد نتوانسته انتظارات خود یا دیگران را برآورده کند. مطمئناً در احساس گناه نباید خود را سرزنش کنید.

3. رهایی از احساس گناه با عذرخواهی و جبران

یک عذرخواهی صادقانه به فرد کمک می‌کند تا اشتباه خود را جبران کند. در حقیقت با عذرخواهی، پشیمانی را به شخصی که صدمه زده‌اید منتقل می‌کنید و به او می فهمانید که چگونه می‌خواهید در آینده از اشتباه مشابه خودداری کنید.

4. داروها

در صورت مراجعه به پزشک برای رفع احساس گناه داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب برای کمک به شما در کنار آمدن با علائم افسردگی یا اضطراب و جلسات روان درمانی تجویز می‌شود.

5. روان درمانی برای رهایی از احساس گناه

درمان شناختی-رفتاری (CBT) شامل یادگیری شناخت افکار منفی است که منجر به احساس گناه می‌شود. با یادگیری جایگزینی این افکار با افکار مثبت احساس گناه تا حدودی کم رنگ می‌شود.

6. خودتان را ببخشید

یادگیری و تمرین بخشش، ابزاری مهم برای کنار گذاشتن احساس گناه است. اگر اشتباه کرده‌اید یا به شخصی آسیب رسانده‌اید، بخشیدن؛ خود به معنای مسئولیت پذیری و ابراز پشیمانی و راهی برای جبران گناه است.

7. رهایی از احساس گناه با صحبت کردن

احساسات خود را با یک دوست صمیمی و قابل اعتماد درمیان بگذارید. حمایت اجتماعی نقشی اساسی در کنار آمدن با احساس گناه دارد.

شکی نیست که احساس گناه یک احساس پیچیده و جالب است و شما نمی‌توانید یک زندگی کاملاً بدون احساس گناه داشته باشید. از طرفی احساس گناه به شما کمک می‌کند درک درستی از خود داشته باشید و روش‌هایی برای اصلاح روابطی که ممکن است به آنها آسیب زده باشید را پیدا کنید.