یائسگی زودرس | عوامل، علائم، تشخیص و درمان آن
در این مطلب عوامل، علائم، تشخیص و درمان یائسگی زودرس را بیان خواهیم نمود، باما همراه باشید 🙂
بسیاری از زنان، یائسگی را بین سنین 45 تا 55 سالگی تجربه می‌کنند و آغاز میشود و متوسط سن برای شروع یائسگی 51 سال است اما یائسگی زودرس معمولاً پیش از 45 سالگی رخ میدهد.
یائسگی زمانی رخ میدهد که تخمدان شما تولید تخمک را متوقف می‌کند، و منجر به سطوح استروژن کم میشود. استروژن هورمونی است که چرخه تولیدمثل را کنترل می‌کند. علائم مرتبط با یائسگی مواردی مانند گرگرفتگی، پیش از یائسگی در طول دوره موسوم به پیش‌یائسگی آغاز می‌شوند.
هر چیزی که به تخمدان شما آسیب برساند یا باعث توقف تولید استروژن شود، می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود. این، شامل شیمی درمانی برای سرطان یا اوفرکتومی (حذف تخمدان) میشود. در این موارد، پزشک شما به آماده‌سازی برای یائسگی زودهنگام کمک خواهد کرد؛ اما حتی اگر تخمدان هنوز دست‌نخورده باقی بماند، شما هم ممکن است که یائسه شوید.
علل یائسگی زودرس
چندین دلیل شناخته‌شده برای یائسگی وجود دارد، اگرچه گاهی اوقات علت نمی‌تواند معلوم شود.
ژنتیک:
اگر هیچ دلیل پزشکی واضحی برای قاعدگی زودرس وجود نداشته باشد، علت آن احتمالاً ژنتیکی است. سن یائسگی احتمالاً به ارث برده میشود. دانستن زمانی که مادر شما یائسه شده، می‌تواند در مورد زمانی که خودتان می‌شوید، سرنخی به دست آید.
عوامل سبک زندگی:
برخی از عوامل سبک زندگی زمانی که یائسگی را آغاز می‌کنید، ممکن است تأثیر داشته باشد. سیگار کشیدن اثرات ضد استروژن دارد که می‌تواند به قاعدگی زودرس منجر شود.
تحلیلی در سال 2012 در چندین مطالعه نشان داد که افراد سیگاری احتمالاً یائسگی را زودتر تجربه می‌کنند. زنانی که سیگار می‌کشند، ممکن است یائسگی را تا دو سال زودتر از زنانی که سیگار نمی‌کشند، آغاز کنند. شاخص توده بدنی (BMI) نیز می‌تواند به قاعدگی زودرس تبدیل شود.
استروژن در بافت چربی نگهداری میشود. زنانی که بسیار لاغر هستند، ذخیره‌های دارای استروژن کمتری دارند که ممکن است زودتر یائسه شوند. برخی تحقیقات همچنین حاکی از آن هستند که رژیم غذایی گیاهی، فقدان ورزش و نبودن در معرض آفتاب در سراسر زندگی شما می‌تواند باعث ظهور زودرس یائسگی شود.
نقص‌های کروموزومی:
برخی از نقص‌های کروموزومی می‌تواند منجر به یائسگی زودرس شود. به‌عنوان‌مثال، سندرم ترنر شامل متولد شدن با یک کروموزوم ناقص است. زنانی که مبتلابه سندرم ترنر هستند، تخمدان‌هایی دارند که به‌درستی عمل نمی‌کنند. این اغلب باعث میشود که زود یائسه شوند.
دیگر نقص‌های کروموزومی می‌توانند باعث یائسگی زودرس نیز شوند. این شامل دیسژنز گناد خالص می‌باشد که نوعی از سندروم تورنر است. در این شرایط، تخمدان‌ها عمل نمی‌کنند. در عوض، دوره ویژگی‌های جنسی ثانویه را باید توسط درمان جایگزین هورمونی، معمولاً در دوران بلوغ، به ارمغان آورد.
زنانی که مبتلابه سندروم X شکننده هستند و یا حامل ژنتیک این بیماری هستند نیز ممکن است دارای یائسگی زودرس باشند. زنان باید درباره گزینه‌های آزمایش ژنتیکی با پزشک خود صحبت کنند، اگر دارای یائسگی زودرس باشند و یا اعضای خانواده داشته باشند که دارای قاعدگی زودرس بوده‌اند.
بیماری‌های خود ایمنی:
قاعدگی زودرس می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری خود ایمنی مانند بیماری تیروئیدی و روماتیسم مفصلی باشد. در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی بخشی از بدن را با یک مهاجم اشتباه می‌گیرد و به آن حمله می‌کند. التهاب ناشی از برخی از این بیماری‌ها می‌تواند تخمدان را تحت تأثیر قرار دهد. یائسگی شروع میشود و تخمدان‌ها را متوقف می‌کند.
صرع:
صرع، یک اختلال حمله تشنجی است که از مغز ناشی میشود. زنانی که مبتلابه صرع هستند، به‌احتمال بیشتری دچار شکست زودرس پلی کیستیک تخمدانی می‌شوند که منجر به یائسگی میشود.
یک مطالعه قدیمی‌تر از سال 2001 نشان داد که در گروهی از زنان مبتلابه صرع، حدود 14 درصد از کسانی که موردمطالعه قرار گرفتند، یائسگی زودرس و 1 درصد از جمعیت عمومی را داشتند.
علائم یائسگی زودهنگام
یائسگی در اوایل دوران باروری می‌تواند به‌محض شروع دوره‌های نامنظم و یا دوره‌هایی که به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از حالت عادی شما است، آغاز شود.
اولین علائم یائسگی زودرس
علائم یائسگی زودرس عبارت‌اند از:
- خونریزی شدید
- لکه بینی
- پریودهایی که بیشتر از یک هفته طول می‌کشند
- مدت‌زمان طولانی در بین پریودها
در این موارد به پزشک خود مراجعه کنید تا از مشکلات دیگری که ممکن است موجب بروز این علائم شود، چک کنید.
سایر علائم یائسگی
- نوسانات خلقی
- تغییرات در احساسات و تمایلات جنسی
- خشکی واژینال
- مشکل در خوابیدن
- گرگرفتگی
- عرق شبانه
تشخیص یائسگی زودرس
زمانی که به یائسگی منجر میشود، پیش‌یائسگی نامیده میشود. در این زمان ممکن است دوره‌های نامنظم و علائم دیگری هم داشته باشید که می‌آیند و می‌روند. به‌طورکلی، اگر به مدت 12 ماه بدون خونریزی قاعدگی باشید، یائسگی در نظر گرفته می‌شوند و دیگر برای توضیح نشانه‌های شما چیزی وجود ندارد.
آزمایش‌ها معمولاً برای تشخیص یائسگی موردنیاز نیستند. بسیاری از زنان، یائسگی را بر اساس علائم خود تشخیص می‌دهند؛ اما اگر شما فکر می‌کنید که دوران زودرس یائسگی را تجربه می‌کنید، می‌توانید به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک شما می‌تواند برای کمک به تعیین اینکه آیا علائم بیماری شما ناشی از استرس یا شرایط دیگر، آزمایش‌هایی را ترتیب دهد. این‌ها رایج‌ترین هورمون‌هایی هستند که باید چک شوند:
هورمون آنتی مولرین (AMH)
تست PicoAMH الیزا از این هورمون برای کمک به تعیین اینکه آیا در حال نزدیک شدن به یائسگی هستید یا نه، استفاده می‌کند.
استروژن
ممکن است پزشک شما میزان استروژنتان را نیز چک کند. در یائسگی، میزان استروژن کاهش می‌یابد.
هورمون تحریک فولیکول (FSH)
اگر سطح FSH به‌طور پیوسته بالاتر از 30 mIU / میلی‌لیتر باشد، و مدت یک سال قاعدگی نداشته باشید، این احتمال وجود دارد که شما به یائسگی خود رسیده باشید. بااین‌حال تست FSH تک‌مرحله‌ای نمی‌تواند به‌تنهایی یائسگی را تأیید کند.
هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH)
ممکن است پزشک شما میزان TSH شمارا برای تأیید تشخیص چک کند. اگر کم کاری تیروئید داشته باشید، TSH بالاتری خواهید داشت که بسیار بالا هستند. علائم این بیماری مشابه علائم یائسگی می‌باشد.
تست پرولاکتین
میزان بالای هورمون پرولاکتین – هورمونی که تولید شیر مادر را تحریک می‌کند – می‌تواند منجر به مشکلات تخمک گذاری ازجمله دوره‌های قاعدگی نامنظم و عدم وجود قاعدگی شود.
کاریوتیپ
این آزمایش کروموزوم‌های چهارتایی شمارا برای ناهنجاری‌های موردبررسی قرار میدهد. فقط می‌توانید یک کروموزوم x به‌جای دو یا چند عیب کروموزومی داشته باشید.
تست ژن FMR1
ژن FMR1 مرتبط با سندرم x شکننده – یک اختلال ارثی است که می‌تواند باعث مشکلات عقلی شود. تست FMR1 هم به کروموزوم x شما نگاه می‌کند تا مطمئن شود که طبیعی به نظر می‌رسند.
برخی از تست‌های هورمونی به دلیل سطوح هورمونی هنوز تغییر نمی‌کنند و در طول پیش‌یائسگی نوسان می‌کنند. حتی اگر نگران علائم یائسگی هستید، این زمان خوبی برای معاینه کلی با پزشک است.
درمان یائسگی زودرس
یائسگی زودرس را چگونه درمان کنیم؟
به‌طورکلی یائسگی به‌طورکلی نیاز به درمان ندارد بااین‌حال، گزینه‌های درمانی برای کمک به مدیریت علائم یائسگی یا شرایط مربوط به آن وجود دارد. آن‌ها می‌توانند به شما در مقابله با تغییرات در بدن و یا سبک زندگی‌تان به‌راحتی کمک کنند.
رایج‌ترین درمان شامل درمان جایگزینی هورمونی (hrt) است. درمان هورمونی به‌طور سیستمیک می‌تواند از بسیاری از علائم یائسگی جلوگیری کند. یا ممکن است محصولات هورمونی واژن، معمولاً در دوزهای پایین، برای کمک به علائم واژینال استفاده کنید.
بااین‌حال hrt خطر دارد. این بیماری می‌تواند باعث افزایش شانس شما برای بیماری‌های قلبی، سکته یا سرطان پستان شود. پیش از شروع hrt با پزشک درباره خطرات و مزایای مراقبت فردی خود صحبت کنید. دوزهای پایین‌تر از هورمون‌ها ممکن است ریسک شمارا کاهش دهند.
آیا یائسگی زودرس می‌تواند معکوس شود؟
یائسگی زودرس معمولاً برعکس خواهد بود، اما درمان می‌تواند به تأخیر یا کاهش علائم یائسگی کمک کند. محققان در حال تحقیق در مورد روش‌های جدید برای کمک به زنانی هستند که در دوره‌های یائسگی می‌خواهند بچه‌دار شوند هستند.
در سال 2016، دانشمندان در یونان یک درمان جدید را اعلام کردند که آن‌ها را قادر ساخت قاعدگی و بازیابی تخمک از گروه کوچکی از زنانی که در دوران پیش‌یائسگی بودند را بازیابی کنند. این درمان به‌عنوان راهی برای “معکوس کردن یائسگی” شناخته میشود، اما در مورد اینکه چقدر خوب عمل می‌کند چیزی مشخص نیست.
دانشمندان گزارش دادند که بیش از 30 زن در سنین 46 تا 49 ساله با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به تخمدان خود عمل می‌کنند. روبان صورتی پاکستان گاهی برای ترویج درمان بافت به کار می‌رود، اما ثابت نشده است که درمان برای هر هدف مؤثر است.
دانشمندان ادعا کردند که این درمان برای دو سوم زنان جواب داده است. بااین‌حال، این تحقیق به دلیل کوچک بودن و فقدان گروه‌های کنترل موردانتقاد قرارگرفته است. اگرچه این تحقیق ممکن است برای آینده پتانسیل داشته باشد، اما اکنون گزینه درمانی واقع‌بینانه‌ای نیست.
استروژن درمانی
استروژن درمانی می‌تواند به جلوگیری از پوکی استخوان و کاهش علائم دیگر کمبود استروژن کمک کند. پزشک شما معمولاً استروژن را با هورمون پروژسترون تجویز می‌کند، به‌خصوص اگر هنوز رحم دارید. اضافه کردن پروژسترون از پوشش رحم شما (آندومتر) از تغییرات پیش سرطانی ناشی از مصرف استروژن محافظت می‌کند.
ترکیب هورمونی می‌تواند باعث خونریزی واژینال شود، اما عملکرد تخمدان را احیا نمی‌کند. بسته به‌سلامتی و ترجیح شما ممکن است تا زمانی که سن یائسگی طبیعی باشد، درمان هورمونی داشته باشید.
در زنان مسن‌تر، پروژسترون به‌اضافه استروژن درمانی، به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان سینه ارتباط دارد. در زنان جوان با یائسگی زودرس، فواید درمان هورمونی مهم‌تر از خطرات بالقوه است.
مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، هر دو برای جلوگیری از پوکی استخوان مهم هستند و ممکن است به‌اندازه کافی در رژیم غذایی خود و یا از مواجهه با نور خورشید به دست نیاید. پزشکتان ممکن است قبل از شروع مکمل‌ها برای دریافت یک اندازه‌گیری تراکم استخوان پایه، تست دانسیته استخوانی را پیشنهاد کند.
آیا یائسگی می‌تواند به دیگر مشکلات کمک کند؟
نازایی اغلب زمانی است که یائسگی شروع میشود. بااین‌حال، نگرانی‌های سلامتی دیگری نیز وجود دارند. جریان ثابت استروژن به بافت‌های شما کاربردهای زیادی دارد. استروژن باعث افزایش کلسترول hdl و کاهش کلسترول ldl میشود. همچنین رگ‌های خونی را آرام می‌کند و از تنگ شدن رگ‌ها جلوگیری می‌کند.
از دست دادن استروژن قبل از زمان نرمال می‌تواند ریسک این موارد را افزایش دهد:
- بیماری قلبی
- پوکی استخوان
- افسردگی
- زوال عقل
- مرگ زودرس
درباره این علائم با پزشک خود صحبت کنید. به دلیل این خطرات، زنانی که زودتر یائسه می‌شوند اغلب هورمون درمانی می‌شوند.
آیا یائسگی زودرس می‌تواند از من در برابر شرایط دیگر محافظت کند؟
شروع زودرس یائسگی می‌تواند شمارا از بیماری‌های دیگر محافظت کند. این‌ها شامل سرطان‌های حساس به استروژن مانند سرطان پستان هستند. زنانی که وارد یائسگی می‌شوند در معرض خطر بیشتری نسبت به آن‌هایی هستند که زودتر وارد مرحله گذار می‌شوند. این به این دلیل است که بافت پستان آن‌ها برای مدت طولانی در معرض استروژن است.
تسکین گذار به مرحله یائسگی:
یک آزمایش ژنتیکی ممکن است زمان احتمالی یائسگی زودرس فرد را تعیین کند. در حال حاضر تنها زمانی به شما خواهد گفت که شما گذار خود را شروع کرده باشید. به پزشک خود مراجعه کنید و در مورد بهداشت باروری خود بیشتر صحبت کنید. انجام این کار می‌تواند به دکتر شما در کاهش علائم و یا کاهش عوامل خطر برای یائسگی زودرس کمک کند.
باروری و انتخاب‌های شما:
اگر به داشتن فرزند علاقه دارید، هنوز چند گزینه برای رشد خانواده‌تان دارید. این‌ها شامل:
- فرزندخواندگی
- دریافت تخمک کمکی
- داشتن جانشینی برای حمل جنین فرزندتان
یک متخصص باروری همچنین ممکن است روش‌هایی را پیشنهاد کند که می‌توانند به شما در بچه‌دار شدن کمک کنند. با پزشک خود در مورد گزینه‌های موجود برای مادر شدن صحبت کنید.
مشکلات یائسگی زودرس:
یائسگی زودرس چه خطری دارد
عوارض یائسگی زودرس، عبارت‌اند از:
ناباروری
ناتوانی در بارداری ممکن است مهم‌ترین عارضه یائسگی زودرس می‌باشد.
پوکی استخوان
استروژن هورمونی است که به حفظ استخوان‌های قوی کمک می‌کند. زنان با سطوح پایین استروژن، خطر ابتلا به استخوان‌های ضعیف و شکننده را افزایش می‌دهند که احتمال شکستن استخوان‌های سالم بیشتر است.
افسردگی یا اضطراب
خطر ناباروری و سایر عوارض ناشی از سطوح پایین استروژن باعث افسردگی و نگرانی برخی از زنان میشود.
بیماری قلبی
کاهش اولیه استروژن باعث افزایش خطر شما میشود.
زوال عقل
کمبود استروژن در برخی افراد می‌تواند به این امر کمک کند. برای زنان در سنین باروری، موسسه پزشکی توصیه می‌کند روزانه 1.000 میلی‌گرم (میلی‌گرم) کلسیم یک روز از طریق غذا و یا مکمل‌ها دریافت شود که برای زنان مسن‌تر و بالای 50 سال این عدد به 1.200 افزایش می‌یابد.
دانشمندان هنوز مقدار بهینه روزانه ویتامین D را نمی‌دانند. نقطه شروع خوبی برای بزرگ‌سالان روزانه 600 تا 800 واحد است، از طریق غذا و یا مکمل‌ها. اگر میزان ویتامین D خون شما کم باشد، پزشک ممکن است دوزهای بالاتری را برای شما پیشنهاد دهد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی یائسگی زودرس:
دانستن اینکه دچار یائسگی زودرس شده‌اید، ممکن است ازنظر احساسی مشکل باشد؛ اما با درمان و مراقبت مناسب، شما می‌توانید انتظار داشته باشید که زندگی سالمی داشته باشید.
- رژیم غذایی غنی از کلسیم بخورید
- تمرین‌های وزنه‌ای مانند پیاده روی و تمرینات قدرتی برای اندام فوقانی خودتان انجام دهید
- سیگار نکشید
- از پزشک خود بپرسید آیا به مکمل‌های کلسیم ویتامین d نیاز دارید یا نه
- چرخه قاعدگی خود را پی گیری کنید
