هر فردی از کودک گرفته تا بزرگسال در زندگی خود احساس ترس را در حالات مختلفی تجربه کرده است.
ترس، واژهای سیاه رنگ که سبب افسردگی و یا گریزان بودن از هر مسئلهای است که فرد نسبت به آن در دل هراس دارد، این حس میتواند از کودکی شروع شود و بقولی در جان شخص بماند و یا بر اثر یک حادثه و یا اتفاق در وجود فرد رخنه کند.
البته این نکته را باید مد نظر قرار داد که ترس عموما بد نیست و میتواند به نوبهی خود مفید هم باشد.
اما راه حلهایی برای مقابله با ترسهای زندگی و در نتیجه با آرامش زندگی کردن وجود دارد که در این مطلب به این موارد خواهیم پرداخت.
ترس چیست؟!
ترس حالت عاطفی پیچیده و نیرومندی است که با علائم اضطراب از جمله ضربان قلب، نبض، عدمتمرکز اندیشه و سردرد همراه است.
انسان زمانی دستخوش ترس میشود که دریابد خطری زندگی او را تهدید میکند. همه افراد در زندگی به نوعی دچار ترس شدهاند. ترس انواع مختلفی دارد مانند ترس از اظهار وجود، صحبت کردن در برابر جمع، تصمیم گرفتن، تغییر شغل، تنهایی و…
میتوان برای ترس ۳ سطح را در نظر گرفت:
۱- ترسهایی که در باره ماجراهای ظاهری و آشکار است، مثل ترس از پیری، تنهایی، ادامه تحصیل، تغییر شغل و… مثل شخصی که در سن ۳۲ سالگی از پیری وحشت دارد.
۲ – ترسهایی که به نفس ما مربوط میشود. مثل ترس از موفقیت، شکست، طرد شدگی و… که با حالات درونی شخص در ارتباطند.
مثل شخصی که از پیدا کردن دوستان جدید میترسد و این سبب میشود از رفتن به میهمانیها و داشتن رابطههای نزدیک هراس داشته باشد.
۳ – سومین سطح ترس که زیربنای همه ترسهاست و ترسی که ما را به درماندگی میکشاند و دو نوع ترس قبلی را نیز تحت پوشش خود دارد.
غلبه بر ترس
مثل ترس از آنکه نتوانید از عهده مشکلات و حوادثی که زندگی به همراه دارد برآیید.
لازم به ذکر است که برخی ترسها مفید هستند و انسان را در برابر مشکلات و خطرها هشیار نگاه میدارند.
اما سایر ترسها آنهایی که ما را از رشد فردی باز میدارند مخرب و نابجا هستند. برای غلبه بر ترس باید معضلات زندگی را بشناسیم و منشأ آن را دریابیم.
ترس اساساً مشکل تربیتی است که از کودکی در فرد ایجاد میشود و با دوباره آموزش دادن ذهن میتوان آن را بهعنوان یک واقعیت زندگی به جای مانعی در برابر زندگی پذیرفت.
در واقع ترس است که ما را در زندگی از حرکت کردن به جلو باز میدارد و بهتر است ترس را احساس کنیم و به هر تقدیر دست به اقدام بزنیم، زیرا در آن صورت است که احساس خوبی خواهیم داشت و از شر ترس خلاص میشویم.
عقب راندن ترس کمتر ترسناک است تا زندگی کردن با ترس نهفتهای که ناشی از احساس درماندگی است.
عکس العمل افراد مختلف در هنگام روبرو شدن با ترس
حالت نگرانی و فلج شدن
در این حالت شما حس میکنید که هیچ چیزی نمیتواند زندگی شما را تغییر داده و هرگز قادر نخواهید بود تا به چیزی که میخواهید برسید.
به عنوان مثال، اگر از سخنرانی کردن میترسید، خیلی نگران میشوید، اما هرگز هیچ کاری برای بهبود مهارتهای ارتباط خودتان انجام نمیدهید. نگرانی و دلواپسی بزرگترین دشمن عزت نفس است و باعث میشود قبل از شروع مبارزه تسلیم شوید.
همچنین بخوانید: 3 گام مؤثر برای افزایش عزتنفس
حالت تسلیم
در این حالت شما یاد گرفته اید که با هر چیزی که سر راه شما قرار میگیرد سازش کنید. در ادامه مثال قبلی، شما این حقیقت را که نمیتوانید مهارتهای ارتباطی تان را بهبود دهید، قبول کرده و تلاشی نمیکنید.
شما دیگر نگران نیستید و نمیتوانید از هر فرصتی برای سخنرانی استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که به هر ترسی که غلبه کنید، مهارتهای خاصی را هم در زندگی یاد میگیرید.
حالت رد یا انکار
برخی افراد هرگز ترس یا کاستی هایشان را قبول نمیکنند.
آنها به جای انجام کاری که لازم است، کاری را ادامه میدهند که انجامش راحتتر است.
این افراد هرگز به ترسشان اعتراف نکرده و در نتیجه برای خلاص شدن از این ترس هیچ فعالیتی نمیکنند.
اگر از شغلی ناراضی باشند، همیشه به دنبال فرار کردن از آن هستند تا دردشان را فراموش کنند.
این افراد وانمود میکنند که اعتماد به نفس داشته و خوشحال هستند، اما فقط افرادی خوشحال و آزادند که این ترس را به چالش بکشند.
حالت پافشاری، مبارزه و پیروزی
این روش جنگجوهای صلح طلب است. شما زمانی آرامش پیدا میکنید که به خودتان ایمان داشته و با ترس مبارزه کنید. شاید همیشه در این جنگ پیروز نشوید، اما در نهایت برنده هستید.
میتوانید استراتژیهای پیروزیتان را با کتاب خواندن، تفکر و تامل و مشاهده افرادی که بر همان ترسهای مشابه غلبه کرده اند، گسترش دهید.
همچنین بخوانید: چرا باید کتاب بخوانیم؟
برای اجرای این استراتژیها خوب فعالیت کرده و تا زمانی که به نتیجه دلخواه برسید، ادامه دهید.
غلبه کردن بر ترس دانش فضایی نمیخواهد! فقط امر سادهای از ادامه یادگیری و پافشاری است.
راه مقابله با ترس از نظر امام علی(ع)
راه ساده مقابله با ترس به توصیه امام علی (ع)
امیر مومنان حضرت علی علیه السلام که به تدبیر و چاره اندیشی در امور شهره هستند، راهکار جالبی برای مواجهه با ترس حاصل از این مشکلات معرفی میفرمایند.
ایشان میفرمایند:
هنگامی که از چیزی میترسی، خود را در آن بیفکن، زیرا گاهی ترسیدن از چیزی، از خود آن سختتر است.
چگونه با ترس مقابله کنیم؟
فراموش نکنید که شما بزرگتر از هر چیزی هستید که برایتان اتفاق میافتد یا ممکن است اتفاق بیافتد.
تصمیم بگیرید تا با ترس مبارزه کنید
فقط کسانی که با ترس هایشان مقابله میکنند آزاد و خوشحال هستند، دیگران زندانیانی هستند که به آزاد بودن تظاهر میکنند. یک فهرست از چیزهایی که شما را میترسانند درست کرده و تصمیم بگیرید تا برایشان کاری کنید، مگر اینکه، از نظر جسمی خطری شما را تهدید کند. به این ترتیب آزادی عاطفی را تجربه خواهید کرد.
گامهایی کوچک بردارید
اگر از سخنرانی میترسید، در یک کلاس آموزش سخنرانی ثبت نام کنید. اگر از ارتباط برقرار کردن با افراد غریبه ترس دارید، به یک کلوب مجازی بپیوندید.
اگر نمیتوانید یک کسب و کار راه بیاندازید، به صورت پاره وقت شروع به کار کنید.
اقدامات کوچک وقتی به طور مداوم ادامه پیدا کنند، برایتان عزت نفس به ارمغان میآورند.
عزت نفس مثبت بهترین پادزهر برای ترس است.
فعالیتی انجام داده و آن را تکرار کنید
ترس فقط با انجام فعالیت درمان میشود.
یک برنامه عملی طراحی کرده و آن را پیاده کنید و بعد با اضافه کردن شدت و تکرار، آن را بهبود دهید.
اگر شما کاری را بارها و بارها انجام دهید، غیرممکن است که دیگر از آن بترسید.
تکرار مهارتتان را بهبود داده و باعث میشود احساس خاصی از نتیجه مثبت داشته باشید.
چگونه با ترس خود مقابله کنیم
به دنبال یک نمونه باشید
داستان کسانی را که به خواسته هایشان رسیده اند دنبال کنید.
شما متوجه خواهید شد که این افراد هم با همان ترسها و شکها شروع کرده اند.
وقتی نمونههای زیادی در ذهن داشته باشید، دیگر از انجام کاری برای غلبه بر ترس هایتان خجالت نخواهید کشید.
منابعی الهام بخش داشته باشید
با خواندن کتابهایی که شما را با انگیزه نگه میدارد، به خودتان الهام دهید.
باور داشتن به چیزهای مثبت کافی نیست، باید به خوب و مثبت زندگی کردن هم باور داشته باشید.
الهام سوخت ذهن و بدن است.
ترس همیشه وجود خواهد داشت
C.S Lewis میگوید: صلح به معنای نبود درگیری نیست، بلکه به معنای مقابله با درگیری است. به همین ترتیب شجاعت هم به معنای نبود ترس نیست. ما در زندگی ممکن است از خیلی چیزها بترسیم اما نکتهٔ مهم این است که چطور این ترس را مدیریت کرده و با آن روبه رو شویم.
حتی باید به خاطر ترسهایمان سپاسگزار باشیم
مادرواقع برای ترسیدن طراحی شدهایم. این غریزهای برای بقا یا پاسخی برای زندهماندن است. وقتی شروع به مضطرب شدن راجع به چیزی میکنید یعنی زمان آن است که شرایط را ارزیابی کرده و تصمیمی بگیرید.
تصمیم بگیرید که شجاع باشید
نکتهای که در مورد قبلی عنوان شد بنظر ساده میآید نه؟ اما ضرورتا اینطور نیست. هر فرد به شرایط مختلف به طور متفاوتی واکنش نشان میدهد. هیچ دستور العمل جادوییای نیست که بتوانید با آن به سادگی به ترسهایتان غلبه کنید. هرچند اولین قدم در این راه این است که تصمیمی بگیرید. شما باید تصمیم بگیرید که شجاع، نترس و بی باک باشید. تصمیم بگیرید که این ترس نیست که باید شما را کنترل کنید بلکه این شما هستید که باید آن را کنترل کنید. این موضوع را به عنوان فرصتی برای پیشرفت ببینید.
شجاعت فیزیکی مهمترین نوع شجاعت نیست
افراد از پلها، هواپیماها، کوهها یا ساختمانها میپرند و این واقعا کار هیجان انگیزی است اما برعکس، شجاعتی که برای انجام آن کارها از است شجاعتی نیست که قرار است به شما کمک کند و شما را از وضع فعلیتان رهایی ببخشد. گاهی اوقات ترسهای بغرنج روانی بیشتر در زندگیتان حس میشوند تا ترسهای فیزیکی. در نتیجه تلاش کنید که تمرکز خودتان را بر روی مواجهه با ترسهایی که واقعا برایتان اهمیت دارند بگذارید.
محدودیتهای خود را بپذیرید
شما سوپرمن نیستید. شما قرار نیست همیشه از پس همهٔ کارها بربیایید؛ بنابراین اصلا مشکلی ندارد که تصمیم بگیرید کاری را انجام ندهید.
چگونه بر ترس خود غلبه کنیم
به حرفها و طرز فکر دیگران بیاعتنا باشید
کاری که حس میکنید درست است را انجام بدهید. شما مجبور نیستید چیزی را –حتی به خودتان- ثابت کنید. افرادی که واقعا به شما اهمیت میدهند به تصمیم شما احترام میگذارند و شما را به زور وارد شرایط ناراحت کننده نمیکنند.
خودتان را بشناسید
قدرت، اهداف و ارزشهایتان را بشناسید. وقتی عمیقا خودتان را بشناسید بهتر میتوانید با شرایط استرس زا کنار بیایید.
خطرناکترین لحظات را به خاطر داشته باشید
زمانی که کارهای بزرگ و ریسکی انجام دادید را به خاطر بیاورید. زمانی که توانستید بر ترستان غلبه کنید. اینها لحظاتی هستند که شما احساس قدرت و آسیب ناپذیری کردید. به همین خاطر هرچه بیشتر در مورد آن لحظات افتخار آمیز فکر کنید نترستر میشوید.
روی دیگران حساب کنید
این جمله را با خودتان تکرار کنید: کمک گرفتن ازدیگران اشکالی ندارد. کمک گرفتن از دیگران نشانهٔ ضعف نیست. اصلا اشکالی ندارد با افرادی که مورد اعتمادتان هستند صحبت کنید و از آنها کمک بگیرید.
شما از آنچه فکر میکنید سرسختتر هستید
همهٔ ما در شرایط بسیار سختی قرار گرفتیم اما اغلب ارزشی برای این کارمان قائل نیستیم. خیلی از افراد ترسو هستند که وقتی دیگران به آنها نیاز دارند پشتشان را به آنها میکنند و ختی حاضر نیستند قدمی برای خودشان هم بردارند؛ بنابراین شما سرسختتر از آنی هستید که فکر میکنید؛ به یاد داشته باشید که زندگی برای رو کردن بهترین شما، راههای خودش را دارد! پس به خودتان باور داشته باشید.
