پارگی مینیسک زانو چگونه درمان میشود
هر چیزی در این جهان، دو چهره دارد. چهره دیگر فعالیت‌های ورزشی هم آسیب‌ها هستند. پارگی مینیسک زانو یکی از همان آسیب‌هاست که به علت‌های متفاوتی ازجمله، ورزش رخ می‌دهد. ازآنجاکه زانو، عضوی بسیار مهم در بدن است، هرگونه آسیبی به آن می‌تواند به‌طور مستقیم روی وضعیت حرکت فرد تاثیر بگذارد و حتی از کیفیت زندگی‌اش بکاهد. در این مقاله با ما همراه باشید تا علت‌های ایجاد این آسیب را زیر ذره‌بین ببریم، به سراغ چگونگی تشخیص آن برویم، روش‌های درمان آن را موشکافی کرده و نکته‌هایی ویژه را با شما در میان بگذاریم.
منظور از مینیسک زانو چیست؟
مینیسک یک جفت غضروف به شکل حرف C است که بین استخوان ساق پا و ران قرار می‌گیرد. این غضروف چندین وظیفه را برعهده دارد؛ مواردی مانند:
- پخش‌کردن فشار در زانو: مینیسک‌ها فشار وارده شده روی زانو را به شکل یکنواخت پخش می‌کنند؛ با این کار، جلوی آسیب‌ها را می‌گیرند و کمک‌حال انسان در حفظ تعادل هستند.
- حفظ استحکام زانو: این غضروف‌ها نقش یک بالش را بین دو استخوان ساق پا و ران بازی می‌کنند و باعث حفظ استقامت مفاصل زانو می‌شوند.
پارگی مینیسک زانو چیست؟
در هر مفصل زانو دو عدد مینیسک وجود دارند که می‌توانند به دلیل‌های گوناگون، دچار آسیب یا پارگی شوند. درواقع، یک حرکت ناگهانی که فشار بیش از اندازه‌ای را به زانو وارد کند، می‌تواند به‌سادگی باعث پارگی در مینیسک شود. این آسیب، سن‌و‌سال خاصی ندارد و حتی در کودکان هم رخ می‌دهد.
چرا پارگی در مینیسک زانو رخ می‌دهد؟
موارد مختلفی می‌توانند به‌عنوان علت پارگی مینیسک زانو در نظر گرفته شوند. در ادامه، می‌خواهیم مهم‌ترین آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
- چرخش ناگهانی زانو: معمولا هنگام ورزش‌هایی مانند فوتبال، تنیس، وزنه‌برداری، تکواندو و …، موقعیت‌هایی پیش می‌آیند که فرد با چرخش ناگهانی و ایجاد فشار، خلاف جهت حرکت مفصل زانو باعث ایجاد این پارگی میشود.
- واردشدن ضربه مستقیم به زانو: این وضعیت می‌تواند هنگام ورزش، دعوا یا تصادف رخ دهد.
- آرتروز زانو: در طول این بیماری، زانو ضعیف میشود و می‌تواند در اثر کوچک‌ترین ضربه، زمین‌خوردن یا فشار بیش از اندازه، زمینه را برای پارگی مینیسک فراهم کند.
- افزایش سن: با بالارفتن سن و ضعیف‌شدن مینیسک زانو، حرکت‌های ساده‌ای مانند چمباتمه‌زدن یا جمع‌کردن زانوها به داخل شکم و حتی قدم‌زدن می‌توانند باعث ایجاد پارگی در مینیسک شوند.
- حرکت‌های نادرست: برخی از افراد، به شکل خاصی از روی زمین بلند می‌شوند. به‌عنوان مثال، هنگامی که تمام وزن خود را روی زانوهایشان گذاشته‌اند، ناگهان خودشان را از روی زمین بلند می‌کنند. همین حرکت‌های به‌دور از تدبیر هم می‌توانند باعث ایجاد آسیب به مینیسک زانو شوند.
چند نوع پارگی مینیسک زانو وجود دارند؟
علت پارگی مینیسک زانو هرچه که باشد، می‌تواند خودش را در قالب چهار نوع پارگی به نمایش درآورد. پارگی‌های مینیسک می‌توانند در جهت‌های مختلفی رخ دهند و بسته‌به جهت و محل پارگی، نام‌گذاری و روش‌های درمانی متفاوتی دارند. درمان این نوع پارگی ممکن است شامل روش‌های بدون جراحی مانند استراحت، کمپرس سرد، داروهای ضدالتهاب و فیزیوتراپی باشد یا در موارد شدیدتر با جراحی انجام شود. بیایید نگاهی به انواع این پارگی‌ها بیندازیم.
- پارگی طولی (Longitudinal tear): این نوع پارگی در طول مینیسک رخ می‌دهد و می‌تواند فرد را با علائمی مانند احساس قفل‌شدگی در زانو، سفتی، تورم و محدودیت در حرکت روبه‌رو سازد.
- پارگی عرضی (Radial tear): در این نوع از پارگی، عرض مینیسک دچار پارگی میشود و به سمت مرکز آن پیش می‌رود. پررنگ‌ترین علائم این مشکل، شامل درد شدید، تورم و در مواردی، قفل‌شدگی زانو هستند.
- پارگی عرضی – طولی (Oblique tear): هنگامی که مینیسک زانو به این شکل آسیب می‌بیند، پارگی از لبه داخلی مینیسک شروع شده و به سمت لبه خارجی آن گسترش پیدا می‌کند. معمولا این نوع از آسیب مینیسک در افراد مسن دیده میشود و باعث قفل‌شدن زانو نمی‌شود.
- پارگی ترکیبی (Complex tear): وقتی چندین نوع پارگی همزمان رخ می‌دهند، با پارگی کمپلکس مینیسک زانو روبه‌رو هستیم. درمان این پارگی، پیچیده‌تر از انواع دیگر آن به‌شمار می‌رود. وجود درد شدید و قفل‌شدگی زانو از علائم بارز آن هستند. معمولا افرادی که پارگی کمپلکس را تجربه می‌کنند، نمی‌تواند زانوی خود را به شکل طبیعی حرکت دهند.
علائم و عواقب پارگی در مینیسک زانو چیست؟
اگر شرایطی پیش بیاید و مینیسک زانو دچار پارگی شود، مشکلات مختلفی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا زندگی طبیعی فرد را دچار اختلال کنند. بیایید نگاهی به این موارد بیندازیم.
- تجربه درد شدید: معمولا وجود پارگی در مینیسک زانو با درد شدیدی همراه است. این درد می‌تواند در یک بازه کوتاه، فشار زیادی را به فرد وارد کند. البته معمولا این درد دائمی نیست و هنگامی که فعالیت یا فشار به زانو وارد میشود، شدید میشود.
- تورم و التهاب در زانو: به‌وجودآمدن پارگی در مینیسک زانو می‌تواند باعث تورم بافت‌های زانو و ایجاد التهاب در آن ناحیه شود. این تورم می‌تواند محدودیت‌هایی را در حرکت‌دادن زانو و راه‌رفتن ایجاد کند.
- سخت‌شدن حرکت: پارگی مینیسک زانو، محدوده حرکت زانو را کم می‌کند. این موضوع باعث میشود که فرد نتواند زانوی خود را به‌راحتی خم‌وراست کرده و راه برود.
- ایجاد فرسایش مفصلی: وقتی مینیسک زانو دچار پارگی شود، مفصل‌های ساق پا و ران به یکدیگر برخورد کرده و باعث ایجاد سایش در آن بخش می‌شوند. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند زمینه را برای مشکلاتی مانند آرتروز زانو یا درد مزمن در آن ناحیه، فراهم سازد.
وجود پارگی در مینیسک زانو چطور تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص پارگی مینیسک باید حتما به پزشک متخصص مینیسک مراجعه کنید. او با استفاده از معاینه‌های پزشکی، تست‌های مختلف و تصویربرداری، وجود پارگی را تشخیص می‌دهد. در ادامه، برخی از روش‌های رایج در تشخیص این آسیب را با هم بررسی می‌کنیم.
- معاینه پزشکی و انجام تست: پزشک با معاینه زانو و انجام تست‌هایی مانند آزمون‌های فشار McMurray یا Apley، تست لوکساسیون و آزمون‌های Pivot Shift و Lachman به بررسی پارگی در مینیسک زانو می‌پردازد.
- تصویربرداری با MRI: در این بررسی، پزشک می‌تواند با دقت بالایی میزان پارگی در مینیسک زانو را تشخیص دهد.
- آرتروسکوپی: پزشک زمانی به سراغ این روش تشخیص می‌رود که نتواند نتیجه دلخواه خود را از دیگر روش‌های تشخیص پارگی مینیسک بگیرد. در طول این روش که نوعی جراحی کوچک به‌شمار می‌رود، پزشک می‌تواند به‌طور مستقیم، داخل مفصل زانو را ببیند و وجود مشکل را بررسی کند.
پارگی مینیسک زانو چطور درمان میشود؟
درمان پارگی مینیسک زانو باتوجه‌به شدت، موقعیت پارگی، سن بیمار، میزان فعالیت بدنی روزانه او و اهدافی که برای درمان وجود دارند، در نظر گرفته میشود؛ به‌‌همین دلیل، نمی‌توان برای تمام کسانی که دچار پارگی در مینیسک زانو می‌شوند، یک نوع خاص از درمان را پیشنهاد کرد. در ادامه، انواع روش‌های درمانی این مشکل را با هم بررسی می‌کنیم.
درمان خانگی
- استراحت دادن به‌زانو و کنارگذاشتن تمام فعالیت‌هایی که به شکلی باعث ایجاد فشار به زانو می‌شوند.
- استفاده از کمپرس سرد در فاصله‌های زمانی مشخص که باعث کاهش درد و تورم میشود.
- بالا نگه‌داشتن زانو هنگام استراحت‌کردن که در کاهش تورم زانو نقش زیادی دارد.
- مصرف داروهای ضدالتهابی که بدون نسخه پزشک هم می‌توان آن‌ها را از داروخانه تهیه کرد.
- مصرف مواد غذایی که به زانو درد کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی
این روش درمانی که در شمار روش‌های درمانی بدون جراحی قرار می‌گیرد، با استفاده از تمرین‌های ویژه، عضله‌های اطراف زانو را تقویت کرده و به فرایند ترمیم طبیعی بدن، سرعت می‌بخشد. برخی از روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای آسیب مینیسک شامل موارد زیر است:
- تمرین‌های دامنه حرکتی: تمرین‌هایی هستند که از سفت‌شدن مفصل زانو جلوگیری کرده و به افزایش دامنه حرکتی آن کمک می‌کنند.
- تقویت عضلات: به‌ویژه عضله‌های چهار سر ران که در پایداری زانو نقش مهمی دارند.
- تکنیک‌های کاهش تورم: استفاده از کمپرس سرد و اجرای تکنیک‌های کاهش تورم که زمینه را برای بهبودی سریع‌تر ناحیه زانو را فراهم می‌کند.
انجام تزریق به زانو
گاهی پزشک از تزریق به زانو برای درمان پارگی مینیسک بدون جراحی استفاده می‌کند. در این تزریق، مواد مختلفی مانند انواع داروهای کورتیکواستروئیدها، هیالورونیک اسید و پلاکت‌های پلاسما با هدف کاهش تورم و التهاب در ناحیه زانو به آن تزریق می‌شوند. این تزریق باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
جراحی، راه آخر برای درمان پارگی مینیسک زانو
به‌عنوان آخرین راه درمان، پزشک از روش‌های مختلف جراحی برای درمان پارگی در مینیسک زانو کمک می‌گیرد. برخی از رایج‌ترین روش‌های جراحی به‌صورت زیر هستند:
- جراحی آندوسکوپی: در این روش، پزشک از یک دستگاه آندوسکوپی برای ترمیم بخشهای آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
- جراحی باز: هنگامی که میزان پارگی در مینیسک شدید است و امکان استفاده از روش‌های بدون جراحی وجود ندارد یا زانوها بسیار دردناک شده‌اند، پزشک گزینه جراحی باز را روی میز می‌گذارد.
- جراحی با لیزر: استفاده از لیزر برای جراحی پارگی در مینیسک زانو، روشی جدید است که از امواج لیزر برای ترمیم این مشکل کمک می‌گیرد. برای انجام این جراحی، به تخصص بالا و دستگاه‌های ویژه نیاز است.
با تغذیه به روند درمان پارگی مینیسک زانو کمک کنید
در کنار تمام روش‌های درمانی، نباید از تاثیر تغذیه درست، غافل شد. بدن شما در طول آسیب‌دیدگی به مواد مغذی، پروتئین‌ها و انواع ویتامین‌ها برای بازسازی خود نیاز دارد. ازاین‌دست خوراکی‌ها می‌توانیم به گوشت قرمز، گوشت سفید مرغ و ماهی، لوبیا و انواع حبوبات، میوه‌ها و سبزی‌هایی که سرشار از ویتامین C هستند و خاصیت ضدالتهابی هم دارند، اشاره کنیم.
یادتان باشد که موارد گفته‌شده در این مقاله، صرفا برای افزایش آگاهی شما تهیه شده‌اند و باید تشخیص پارگی مینیسک را برعهده پزشک متخصص بگذارید؛ ولی این مورد را هم در نظر داشته باشید که بدن انسان، قدرت زیادی برای ترمیم خودش دارد. اگر روزی به هر دلیلی، دچار آسیب در مینیسک زانو شدید، روحیه خود را حفظ کرده و همیشه روی این نکته که دوباره می‌توانید به روزهای سلامتی برگردید، تمرکز کنید.