در سال‌های اخیر، شرکت‌های مختلفی عینک‌های مخصوص کامپیوتر تولید کرده‌اند که از چشم‌ها دربرابر صفحات نمایش دیجیتالی محافظت می‌کنند.
تبلیغات
دستورالعمل استفاده از عینک بسیار ساده است: اگر شخصی نتواند تخته‌‌سیاه کلاس یا علائم کنار جاده یا بسیاری از اشیای دورتر را ببیند، به پزشک مراجعه می‌کند و معاینه می‌شود و در صورت نیاز، پزشک برای او عینک تجویز می‌کند. امروزه، بسیاری از افراد زمان زیادی را درمقابل صفحات نمایش می‌گذرانند (صرف‌نظر از صفحه‌‌نمایش تلفن‌همراه یا کامپیوتر) و حتی اگر به استفاده از عینک نیازی نداشته باشند، به آن‌ها توصیه می‌شود از عینک مخصوص کامپیوتر استفاده کنند. عینک‌های مخصوص کامپیوتر دقیقا چه هستند و چگونه کار می‌کنند؟
دلیل نیاز به عینک کامپیوتر چیست؟
یکی از معایب عمده‌ی استفاده‌ی بیش‌ازحد از صفحه‌‌نمایش، مشکلات بینایی است. طبق پژوهش‌های انجمن بینایی، ۵۹ درصد از افراد بالغ در ایالات متحده مشکلات چشمی، ازجمله کشیدگی عضلات چشم، خشک‌شدن یا قرمزی؛ دید تار، سردرد، درد پشت، درد گردن یا خستگی کلی حاصل کار با دستگاه‌های دیجیتالی مختلف را گزارش کرده‌اند. برای کاهش خستگی چشم می‌توان از روش‌هایی مثل قانون ۲۰ ،۲۰، ۲۰ استفاده کرد. در این روش، باید در فواصل زمانی مشخص به چشم استراحت داد و ازنظر ارگونومیک، محل کار را بهینه‌سازی کرد. درکنار چنین روش‌هایی، می‌توان از عینک‌های کامپیوتری برای پیشگیری یا کاهش خستگی چشم استفاده کرد.
عینک کامپیوتر چگونه کار می‌کند؟
عینک‌های کامپیوتر با هدف بهینه‌سازی دید چشم هنگام کار با صفحات نمایش دیجیتالی طراحی شده‌اند. از مزایای چنین عینک‌هایی می‌توان به کاهش نور خیره‌کننده (یکی از دلایل اصلی خستگی چشم) و افزایش کنتراست و حداکثر‌کردن دید ازطریق لنزها اشاره کرد. به‌لطف این عینک‌ها، کار طولانی با صفحات نمایش آسان‌تر خواهد شد. دو ویژگی اصلی این عینک‌ها عبارت‌اند از:
۱. پوشش ضدانعکاسی (AR)
پوشش ضدانعکاسی میزان نور ساطع‌شده از صفحه‌‌نمایش و منابع نور را کاهش می‌دهد. عینک‌های مخصوص بازی و کامپیوتر شرکت‌های Gunnar و Ambr Eyewear از این قابلیت برخوردار هستند. پوشش‌های ضدانعکاسی را می‌توان به عینک‌های تجویزشده هم اضافه کرد. بااین‌حال، تمام پوشش‌های ضدانعکاسی یکسان نیستند. معمولا عینک‌های قدیمی‌تر پوشش‌های ارزان‌تری دارند و غبار و کثیفی بیشتری به خود جذب می‌کنند. یکی از دلایل خستگی چشم و مشکلات بینایی همین غبار روی شیشه‌ها است. معمولا توصیه می‌شود هر ۳۰ دقیقه شیشه‌ی عینک تمیز شود؛ اما عینک‌های جدیدتر شرکت Vision Council چنین مشکلی را ندارند.
به‌گفته‌ی دکتر جفری انشل، متخصص عینک‌ساز و بینایی کامپیوتر و مشاور فنی Gunnar Optiks، پوشش‌های محافظ نسل جدید عینک‌ها بسیار بهتر از نمونه‌های قدیمی‌تر هستند. نمونه‌های قدیمی‌تر به‌راحتی از بین می‌روند یا خراشیده می‌شوند؛ بنابراین، اگر در چند سال گذشته تجربه‌ی بدی از آن‌ها دارید، آن را به‌حساب مدل‌های جدید نگذارید. مدل‌های جدید بهبود پیدا کرده‌اند و تمیزکردن آن‌ها آسان‌تر است و بازتاب نور و هاله در آن‌ها کاهش پیدا کرده است.
۲. رنگ
بعضی عینک‌های کامپیوتری از رنگ بی‌نقصی (معمولا زرد) برخوردار هستند که با هدف افزایش کنتراست روی صفحه‌‌نمایش و جداسازی طیف‌های نوری آزاردهنده طراحی شده است. امتیاز شیشه‌های رنگی به شرکت Gunnar تعلق دارد؛ اما در نمونه‌های دیگر هم پیاده‌سازی می‌شود. قیمت عینک‌های Gunnar از ۵۵ دلار برای مدل‌های بدون نسخه شروع می‌شود؛ اما قیمت‌های ارزان‌تر را هم می‌توان پیدا کرد. گاهی قیمت مدل‌های تجویز‌شده‌ی Gunnars به چندصد دلار هم می‌رسد. برندهای ضدانعکاسی عینک‌های تجویزی و غیرتجویزی عبارت‌اند از: Crizal و Zeiss و Teflon. هزینه‌ی پوشش شیشه معمولا بین ۷۰ تا ۱۴۰ دلار و هزینه‌ی عدسی و لنز متغیر است.
نور آبی صفحه‌‌نمایش چه تأثیری بر چشم‌ها می‌گذارد؟
در سال‌های اخیر، این باور رواج یافته است که نور آبی صفحات تلفن‌همراه و تبلت و کامپیوتر به چشم آسیب می‌زند و شرکت‌های زیادی هستند که عینک‌های مخصوص نور آبی را عرضه می‌کنند. پوشش شیشه‌ی این عینک‌ها با عینک‌های یادشده متفاوت است. البته براساس پژوهش‌ها، نور آبی آسیبی به چشم نمی‌رساند و به استفاده از عینک‌های فیلتر نور آبی نیازی نیست. همچنین، شواهد تجربی مبنی‌بر آسیب نور آبی به بینایی هم وجود ندارد و آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا پوشش خاصی برای این منظور توصیه نمی‌کند.
عینک‌های کامپیوتر تأثیرگذارند؟
هنوز بر سر تأثیرگذاری عینک‌های مخصوص کامپیوتر بحث وجود دارد و به‌گفته‌ی دکتر انشل، تأثیرگذاری عینک‌ها به عواملی مثل توانایی بینایی و میزان استفاده از کامپیوتر و شرایط محیط کار و عادت‌های تماشا وابسته هستند. کارشناسان و کاربران تجربیات خود را درباره‌ی انواع دیگر عینک‌های کامپیوتری بازگو کرده‌اند.
چیزی که خراب نیست، نیازی به تعمیر ندارد
اگر مشکلی در بینایی ندارید، نیازی هم به راه‌حل نخواهید داشت. در این حالت، استفاده از عینک‌های محافظ تأثیر چندانی نخواهد داشت و فقط ظاهر شخص علاقه‌مند به کامپیوتر را به شما می‌دهند و درواقع، حتی می‌توانند آزاردهنده باشند. دکتر روبرت نوکِر، چشم‌پزشک و رئیس مشاوران چشم‌پزشکی کنتکتیکات، در این باره می‌گوید:
در محیط‌های کار بهینه، عینک‌های مخصوص کامپیوتر لزوما از خستگی چشم جلوگیری نمی‌کنند. بدون عینک بازه‌ی حرکت چشم حداکثر است. لبه‌های فریم طیف حرکتی چشم را محدود می‌کنند و حتی می‌توانند برای افرادی با دید کامل آزاردهنده باشند. علاوهبراین، عینک‌ها غبار و دود هم می‌گیرند و همین مسئله می‌تواند بینایی را مختل کند.
اگر مشکل چشمی دارید، ارزش امتحان را دارند
بسیاری از افراد دچار عوارض دیجیتالی می‌شوند؛ اما به‌راحتی آن را نادیده می‌گیرند. دکتر جاستین بازان، مالک مرکز Park Slope Eye در بروکلین و یکی از اعضای مؤسسه‌ی Better Vision در انجمن بینایی می‌گوید:
معمولا افراد پس از یک روز کاری، دچار خستگی چشم می‌شوند؛ اما با آن کنار می‌آیند. اگر این مشکل عادی به‌نظر می‌رسد، به‌معنی جدی‌نبودن آن نیست. برای بهبود چشم باید از چشم‌پزشک کمک بگیرید. به عینکی نیاز دارید که دربرابر گردوغبار و اثرانگشت و کثیفی مقاوم باشد و دید شفاف را حفظ کند. عینک‌هایی که تا اندازه‌ای نوشته‌های روی صفحه‌‌نمایش را بزرگ‌تر نشان می‌دهند و بدین‌ترتیب، خستگی چشم را کاهش می‌دهند. علاوهبراین، اغلب عینک‌های مخصوص کامپیوتر به افزایش کنتراست و تمرکز بر صفحه‌‌نمایش کمک می‌کنند.
تمیزکردن پوشش‌های جدیدتر ساده‌تر است. برای مثال، نقدهای مربوط به عینک‌هایی مثل Gunnar یا Ambr Eyewear در سراسر وب مثبت بودند. حتی به‌گفته‌ی برخی کاربران، عینک‌های تجویزی Gunnar به حل مشکلات چشم کمک می‌کنند. شواهد معمولا تجربی هستند؛ اما بسیاری از کاربران به رهایی از سردردهای کار با کامپیوتر اشاره کرده‌اند.
چرا عینک‌های کامپیوتر جعلی به‌نظر می‌رسند؟
شرکت‌های عینک کامپیوتری مثل Gunnar Optik با تبلیغات هدفمند محصولات خود را در بازار به‌شهرت رساندند. در سال‌های اخیر از شدت تبلیغات آن‌ها کاسته شده است؛ اما به‌دلیل ظهور صنعت عینک‌های مخصوص نور آبی که پشتوانه‌ی علمی ندارد، به‌سختی می‌توان عینک‌های سودمند را از عینک‌های غیرسودمند تشخیص داد. به‌گفته‌ی دکتر کریستا آندرسون، چشم‌پزشک و یکی از مالکان مرکز Pointe Vision Care، اغلب ویژگی‌هایی عینک‌های کامپیوتری همان ویژگی‌هایی هستند که در خرید عینک به بیماران خود توصیه می‌کند: پوشش ضدانعکاسی، شیشه‌ی رنگی و… .
اگر مشکل بینایی ندارید، استفاده از عینک‌های مخصوص کامپیوتر توصیه نمی‌شود
ده سال پیش Gunnar مدعی شد عینک‌هایش به حفظ رطوبت چشم کمک می‌کنند؛ اما پژوهش‌ها خلاف این ادعا را ثابت کردند. برای مثال، پژوهشگران دانشگاه پاسیفیک اورگان، از دو زوج کنترلی عینک مشابه عینک‌های Gunnar برای آزمودن ۳۸ سوژه در شرایط هوای خشک و نور خیره‌کننده استفاده کردند. پس از بررسی حجم اشک بیماران و نسبت دوبینی و پلک‌زدن، متوجه شدند هیچ تفاوتی بین عینک‌های Gunnar و عینک‌های کنترلی آزمایشی وجود ندارد؛ بنابراین، استفاده از عینک‌های Gunnar کمکی به خشکی چشم نمی‌کند. به‌گفته‌ی دکتر نوکِر، اگر به خشکی چشم مبتلا نیستید، باید موارد ذیل را رعایت کنید:
تجهیزات الکترونیکی معمولا هوا را خشک می‌کنند؛ بنابراین، استفاده از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت محیط توصیه می‌شود. نفس عمیق برای آرامش عضلات چشم و استفاده از اشک‌های مصنوعی برای بهبود روان‌سازی سطح چشم و بیشتر پلک‌زدن نیز توصیه می‌شود. هنگام کار با کامپیوتر، نسبت پلک‌زدن معمولا دو تا سه برابر کاهش پیدا می‌کند.
باید چنین عینک‌هایی را خرید؟
قبل از صرف هزینه‌ی کلان برای چنین عینک‌هایی، باید از مناسب‌بودن محل کار و عادت‌های صحیح کار با کامپیوتر برای سلامت چشم مطمئن شد. پس از رعایت توصیه‌های لازم، درصورت بروز مشکل می‌توان از چنین عینک‌هایی استفاده کرد.
