هر کدام از گیاهان وحشی و خودرو با کاربردی ویژه، یک سری از خصوصیات درمانی را در طب سنتی به خود اختصاص داده‌اند.
یکی از این گیاهان، جوز هندی است که خواصی فراوان در طب سنتی دارد، البته این گیاه دارویی با مضراتی هم همراه است.
جوز هندی چیست؟
جوز هندی درختی است دوپایه، به ارتفاع ۸ تا ۱۰ متر و دارای برگ‌های دائمی که در جزائر ملوک به صورت وحشی می‌روید، شکل ظاهری آن بی شباهت به درخت نارنج نیست، زیرا بر روی شاخه‌های متعدد آن برگ‌هایی متناوب، ساده، کامل، موجدار، بیضوی، نوک تیز، بدون استیبول و چرمی شبیه برگ درخت نارنج به وجود می‌آید.
سطح فوقانی پهنک برگ به رنگ سبز تیره و سطح تحتانی آن روشن‌تر و به رنگ سبز مایل به سفید است.
در طول شاخه‌های آن گل‌های نر و ماده بر روی دو پایه به وجود می‌آید.
جوز هندی معرب گوچ هندوک پارسی یا جوز بویا (نوعی ادویه) است. این گیاه وحشی تخم سخت و خوشبوی درخت جوز بویا است که پس از آرد شدن، مصرف آن به عنوان ادویه خشک شده در مناطق گرمسیری رواجی بسیار دارد.
همه چیز درباره جوز هندی
آنچه جوز هندی را به یکی از طعم دهنده‌ها و ادویه‌های پرمصرف در غذا، به خصوص در مناطق گرمسیری تبدیل کرده، عطر و بوی تند و مطبوع آن است. سطح بیرونی هر دانه را پوسته ای سخت به رنگ قهوه‌ای متمایل به خاکستری با شیارهایی عمیق در بر گرفته که با جدا کردن این پوسته، دانه آن ظاهر می‌شود.
دانه با سطحی چین خورده، رنگی متمایل به خاکستری دارد و به طور کلی طولی حدود ۵/۲ سانتی متر، قطری حدود ۵/۱ سانتی متر و شکلی شبیه به تخم‌مرغ دارد.
منشأ جوز هندی از شرق اندونزی و شرق هند در جزایر ملوک است و در آن مناطق یکی از پایه‌های اقتصاد به شمار می‌رود.
از جوز هندی در این مناطق به صورت خشک شده و بیشتر برای چاشنی غذا استفاده می‌شود.
در واقع باید گفت؛ پوسته‌ی خشک شده‌ی اطراف دانه جوز هندی، لذیذترین چاشنی برای غذا به کار می‌رود، البته مقادیر زیاد آن موجب ایجاد حالت رخوت و سستی و سپس اعتیاد به ماده‌ی آلکالوئیدی آن می‌شود.
جوز هندی از نظر طب سنتی
جوز هندی برای درمان و تسکین بسیاری از دردها مفید شناخته شده است. در طب سنتی، دانه و روغن جوز هندی را برای درمان بیماری‌های مربوط به اعصاب و سیستم گوارش تجویز می‌کنند.
از روغن جوز هندی مانند روغن دانه میخک برای کاهش موقتی دردهای دندان نیز می‌توان استفاده کرد؛ کافی است چوب پنبه‌ای را به مقداری روغن جوز هندی آغشته کرده و روی دندان دردناک قرار دهید. در کشور فرانسه علاوه بر مصرف آن به عنوان ادویه مخلوط جوز هندی و عسل را برای درمان ناراحتی‌های گوارشی و تنفسی مورد استفاده قرار می‌دهند.
التهابات و دردهای مفصلی و رماتیسمی با مصرف خوراکی جوز هندی و همچنین ماساژ موضع با روغن آن تسکین می‌یابد.
جوز هندی به حفظ سلامت دستگاه ایمنی بدن کمک می‌کند. برای کاهش علائم آلرژی نیز می‌توانید جوز هندی بخورید.
به رغم خواص باارزش جوز هندی، مصرف زیاد آن سبب ایجاد مشکل در بخش کنترل احساسات در مغز شده و پس از مصرف بیش از حد، احساس نشاط به همراه سستی و رخوت در انسان پدید می‌آورد که شبیه نوعی مسمومیت است.
خواص جوز هندی
تمام خواص جوز هندی برای سلامتی بدن
جوز هندی برای درمان و تسکین بسیاری از دردها مفید شناخته شده است. در طب سنتی، دانه و روغن جوز هندی را برای درمان بیماری‌های مربوط به اعصاب و سیستم گوارش تجویز می‌کنند.
از روغن جوز هندی مانند روغن دانه میخک برای کاهش موقتی دردهای دندان نیز می‌توان استفاده کرد؛ کافی است چوب‌پنبه‌ای را به مقداری روغن جوز هندی آغشته کرده و روی دندان دردناک قرار دهید.
در کشور فرانسه علاوه بر مصرف آن به‌عنوان ادویه- مخلوط جوز هندی و عسل را برای درمان ناراحتی‌های گوارشی و تنفسی مورد استفاده قرار می‌دهند.
التهابات و دردهای مفصلی و رماتیسمی با مصرف خوراکی جوز هندی و همچنین ماساژ موضع با روغن آن تسکین می‌یابد.
جوز هندی به حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
برای کاهش علائم آلرژی نیز می‌توانید جوز هندی بخورید.
به‌رغم خواص باارزش جوز هندی، مصرف زیاد آن سبب ایجاد مشکل در بخش کنترل احساسات در مغز شده و پس از مصرف بیش از حد، احساس نشاط به همراه سستی و رخوت در انسان پدید می‌آورد که شبیه نوعی مسمومیت است.
جوز هندی آرام‌کننده درد معده
برای درمان قولنج روده، جوز هندی را امتحان کنید چرا که سال‌ها برای درمان سوءهاضمه، اسهال و باد روده مصرف می‌شده است.
گیاه‌شناس معروف، آندرو گدرت، نویسنده کتاب «درمان بیماری‌های گوارشی» در این‌باره می‌گوید:
اسانس و سایر ترکیبات شیمیایی که در جوز هندی پیدا شده به فرد کمک می‌کند تا دستگاه گوارشش منظم کار کند.
برای بهبود هضم، مقداری (نباید از نصف قاشق چای‌خوری بیشتر باشد. چرا که مصرف مقدار زیاد جوز موجب تهوع می‌شود) جوز هندی را در یک کاسه شوربای آرد جو ریخته و به مدت چند هفته هرروز صبح میل کنید.
جوز هندی مسکن دندان‌درد
روغن جوز هندی مانند روغن دانه میخک سالیان سال برای درمان دندان‌درد و درد لثه مصرف می‌شده است.
سارا اسنو، نویسنده کتاب «زندگی تازه» در این‌باره می‌گوید:
سعی کنید یک یا دو قطره از روغن جوز هندی را روی لثه بمالید. روغن جوز هندی را می‌توانید از عطاری ها تهیه کنید.
تحقیقات نشان داده است که ترکیبات روغن جوز هندی به مبارزه باکتری‌های دهان و دندانی می‌رود که موجب ایجاد حفره در دندان می‌شوند.
لکه‌زدایی از پوست با جوز هندی
خواص جوز هندی برای پوست صورت
جوش‌های چرکی در حال ظهور را با این داروی خانگی، از بین ببرید: در یک کاسه، مقداری جوز هندی را با شیر ترکیب کنید تا به شکل خمیری ضخیم درآید، کرم به دست آمده را روی قسمت مورد نظر پوستتان قرار دهید، کرم باید چند دقیقه روی جوش بماند، پس از گذشت زمان کافی، ان را تمیز کنید. گفته می‌شود که جوز هندی، خاصیت ضد التهابی دارد که همراه با شیر غنی از ویتامین، پوستی لطیف و شاداب را به شما هدیه خواهد کرد.
جوز هندی تسهیل‌کننده خواب
در صورتی که هنگام بستن چشم و خواب با مشکل مواجه می‌شوید، یک فنجان شیر داغ را با جوز هندی مخلوط کرده و میل کنید.
شیر حاوی تریپتوفان، اسید آمینه‌ای است که به سروتونین برای ترویج خواب در بدن تبدیل می‌شود.
جوز هندی موجب می‌شود که اثر سروتونین در بدن طولانی‌تر باقی بماند (بنابراین در مغز به مدت طولانی‌تری می‌ماند).
خواص جوز هندی برای پوست
جوش‌های چرکی در حال ظهور را با این داروی خانگی، از بین ببرید:
در یک کاسه، مقداری جوز هندی را با شیر ترکیب کنید تا به شکل خمیری ضخیم درآید، کرم به دست آمده را روی قسمت مورد نظر پوستتان قرار دهید، کرم باید چند دقیقه روی جوش بماند، پس از گذشت زمان کافی، ان را تمیز کنید.
گفته می‌شود که جوز هندی، خاصیت ضد التهابی دارد که همراه با شیر غنی از ویتامین، پوستی لطیف و شاداب را به شما هدیه خواهد کرد.
طریقه مصرف جوز هندی
جوز هندی را چگونه مصرف کنیم؟
جوز هندی را می‌توان در غذای شیرین و همچنین سبک استفاده کرد. در دسرها، غذاهایی مانند شیرینی زنجبیل و پای کدو تنبل، طعم گرم و خوشمزه و ادویه‌ای را برای شما فراهم می‌کند. همچنین همراه با سبزیجاتی مثل گل کلم و کلم بروکسل بسیار عالی است. در ادامه چند روش برای به دست آوردن مزایای سلامتی جوز هندی در رژیم غذایی شما پیشنهاد می‌شود:
نوشیدنی
می‌توانید از جوز هندی به جای شکلات داغ یا چای داغ نیز استفاده کنید. برای تأثیر گرم آن، جوز هندی را در اسموتی های میوه خود اضافه کنید. همچنین می‌توانید به آب‌میوه سیب اضافه کنید.
همچنین بخوانید: طرز تهیه شربت تمر هندی
پروتئین‌ها
استفاده از جوز هندی در غذاهای خوشمزه و همچنین پروتئین‌ها نیز می‌تواند به طعم‌های تند و شور اضافه شود. جوز هندی را می‌توانید روی مرغ‌های برشته شده، املت، گوشت گاو، کباب و بسیاری دیگر امتحان کنید.
دسرها
به‌غیراز پای کدوتنبل یا حتی پای سیب، شما می‌توانید کمی جوز هندی را درون پودینگ وانیل مخلوط کنید، آن را روی بستنی، کیک و کوکی‌ها امتحان کنید. سعی کنید جوز هندی را به هر ظرفی که معمولاً از دارچین برای طعم کمی متفاوت استفاده می‌شود، اضافه کنید.
سوپ
یک مقدار جوز هندی موجود در سوپ گوجه فرنگی باعث ایجاد یک عطروطعم غیر منتظره در یک سوپ ساده می‌شود. جوز هندی را در پوره گل کلم ترکیبی یا حتی سوپ کدو حلوایی زمستانی امتحان کنید.
سبزیجات
سعی کنید کمی از جوز هندی را روی سبزیجات مثل سیب زمینی شیرین، سیب زمینی قرمز، هویج، کدو تنبل، کدو تنبل‌های زمستانی، کلم، گل کلم و اسفناج بپاشید.
اثرات جانبی جوز هندی
هشدار: مقادیر بسیار بالای این (30 گرم روزانه حدود 6 قاشق غذاخوری) جوز هندی می‌تواند سمی باشد، باعث سردرگمی، گیجی، بینایی مضاعف و همچنین تشنج می‌شود، اما این عوارض جانبی حتی با مقدار زیاد در استفاده از آشپزی ایجاد نمی‌شوند.
احساس رخوت و سرخوشی
ممکن است جوانان و بزرگسالان برای ایجاد احساس سرخوشی، از جوز هندی سوء استفاده کنند، چرا که 2 قاشق غذاخوری جوز هندی، می‌تواند احساس نشئگی ایجاد کند و مصرف این اندازه، عوارض بسیاری را در پی خواهد داشت. علائم سی دقیقه تا نیم ساعت پس از مصرف ظاهر می‌شود و معمولاً یک تا دو روز تأثیرگذار است.
تهوع، اسپاسم معده و استفراغ
همانطور که ذکر شد مصرف بیش از اندازه جوز هندی، احساس نشئگی را برای مدتی کوتاه ایجاد می‌کند که معمولاً با عوارض ناخوشایند متعددی همراه است. مثلاً جوز هندی می‌تواند باعث احساس تهوع و اسپاسم معده و در نتیجه استفراغ شود.
تپش قلب و سرخ شدن صورت
استفاده بیش از اندازه جوز هندی، موجب تپش قلب می‌شود که با افزایش ضربان قلب و سرخ شدن پوست صورت همراه می‌باشد. تپش قلب ناگهانی ممکن است موجب مشکلات قلبی غیر قابل تشخیص و یا حتی مرگ شود.
دوره روان پریشی
یکی از عوارض مصرف زیاد جوز هندی، روان پریشی است که منجر به رفتارهای خارج از کنترل می‌شود. جوز هندی دارای ماده‌ای به نام میریستیسین است که باعث تغییرات بینایی و سرخوشی نیز می‌شود. در صورت مشاهده این عوارض، هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه نمایید.
تب و خشکی دهان
مصرف زیاد جوز هندی موجب تب و خشکی دهان نیز می‌گردد که البته ممکن است به طور گاه و بیگاه و یا به مدت چند روز پیوسته ادامه داشته باشند. تب بالا منجر به بی آبی بدن می‌شود.
توهم و احساس وحشت
علاوه بر عوارضی که تاکنون نام برده شد، مصرف بیش از اندازه جوز هندی، احساس توهم و وحشت را در فرد ایجاد می‌کند. این عوارض نیاز به مراقبت سریع توسط پزشک دارند. در صورت مراجعه به پزشک حتماً اندازه مصرف جوز هندی را اعلام کنید.
از نظر ایمنی در استفاده از جوز هندی روی پوست، شناخت کافی وجود ندارد.
جوز هندی در بارداری
می‌تواند باعث سقط جنین خودبه‌خود شود؛ اما با استفاده کم در آشپزخانهٔ دوران بارداری سالم در نظر گرفته می‌شود. با این حال مهار تولید پروستاگلاندین و حاوی hallucinogens که اگر به مقدار زیاد استفاده شود، ممکن است به جنین آسیب برساند.
مضرات جوز هندی
از دوز هندی در مقادیر زیاد استفاده نکنید، چون می‌تواند سمی بشود. هر روز بیشتر از یک دوم قاشق چای‌خوری دوز هندی استفاده نکنید.
پریشان‌حالی، توهم، مسمومیت، حالت تهوع شدید، استفراغ، اسهال، تپش قلب، سرگیجه و خشکی دهان از عوارض استفاده‌ی زیاد از دوز هندی می‌تواند باشد.
جوز هندی را در یک ظرف دربسته که هوا به آن نفوذ نمی‌کند، به دور از رطوبت و گرما و تابش مستقیم خورشید نگهداری کنید تا بو و طعم آن از بین نرود.
