خواص غوره در طب سنتی + موارد منع مصرف
غوره میوه نارس انگور است که دارای طعم ترشی می‌باشد. غوره دارای اسیدهای آلی مانند اسید مالیک، اسید فرمیک، اسید سوکسینیک، اسید اگزالیک، اسید گلوکولیک و قند می‌باشد و به دلیل داشتن اسید، ترش مزه است. غوره و آبغوره در آشپزی ایرانی کاربرد فراوان دارد.
آبغوره (به انگلیسی: Verjuice) یا آب غوره عصارهٔ آن است که هم به شکل خانگی و هم صنعتی تولید می‌شود و برای طعم دادن و ترش کردن غذا به کار می‌رود. غوره و ابغوره از سوغاتی‌های شیراز می‌باشد.
در شیراز در هنگام تابستان مردم فوج فوج به سمت آب لیمو گیری و آب غوره گیری حمله می‌کنند.
از لحاظ طب سنتی آبغوره طبع سرد دارد و برای افراد سرد مزاج و کسانی که ممکن است دچار ضعف اعصاب باشند توصیه نمی‌شود. همچنین افراد باردار باید به طور محدود این چاشنی را مصرف کنند.
خواص غوره چیست؟
آبغوره مفید برای هضم غذا
آبغوره با افزایش اسیدیته معده می‌تواند در هضم غذاهای چرب و سنگین مفید باشد. همچنین افراد مسن که به دلیل کاهش اسید معده به خوبی غذا را هضم نمی‌کنند، می‌توانند از این چاشنی برای تسهیل هضم غذا کمک بگیرند، ولی نباید در این مورد زیاده‌روی کنند.
آبغوره سرشار از ویتامین C
از آنجایی که آبغوره محتوی ویتامین C است، می‌تواند التهاب مخاط دهان و خونریزی لثه‌ها که ناشی از کمبود این ویتامین باشد را کاهش دهد. به علاوه به دلیل ترکیبات ضد عفونی‌کننده، پاک‌کننده معده و روده است و در دفع کرم روده نیز موثر است.
آبغوره باعث جذب آهن غذا
آبغوره محرک اشتها بوده و افزودن کمی از آن به غذا می‌تواند باعث طعم مطلوب آن شده و به افزایش جذب املاح معدنی به ویژه آهن موادغذایی غیرحیوانی مانند حبوبات کمک کند.
خواص غوره در طب سنتی
- غوره مزاج سرد و خشک دارد.
- این میوه نارس، حرارت خون و صفرا در بدن را کم کرده و باعث از بین رفتن صفرا و بلغم موجود در معده می‌شود.
- مصرف آب غوره باعث تقویت کبد و برطرف کننده تشنگی و سستی اعضای بدن است.
- اگر چند قطره از آبغوره را هنگام خونریزی بینی به درون بینی بچکانید در مدت زمان کوتاهی موجب توقف خونریزی می‌شود.
- در دفع زردی مؤثر است. لذا باید ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری آبغوره را بعد از هر غذا میل نمایند.
- خوردن آب غوره بلوغ دختران را جلو می‌اندازد.
- مصرف زیاد آبغوره باعث کاهش میل جنسی، تولید باد و دل پیچه می‌شود و برای اینکه این حالت اتفاق نیفتد توصیه می‌شود به همراه آن گل قند، انیسون و یا انجیر مصرف کنند.
- مصرف کم آبغوره همراه با غذای روزانه در زنان باردار به حفظ جنین آن‌ها کمک می‌کند اما این افراد باید توجه داشته باشند که مصرف بیش از حد آن ممکن است موجب سقط جنین شود.
آبغوره چه خواص و فوایدی دارد؟
خواص غیر خوراکی آبغوره
آبغوره مصارف غیرخوراکی نیز دارد. استعمال آبغوره و آب‌تره در محل بواسیر بعد از اجابت مزاج برای این بیماری مفید است. غرغره کردن آبغوره به منظور کاهش تورم گلو نیز توصیه می‌شود. هنگام خونریزی بینی، چکاندن چند قطره آبغوره می‌تواند به کاهش خونروش کمک کند. مصرف چند قطره آبغوره و سرکه نیز می‌تواند در درمان عفونت گوش مؤثر باشد.
موارد منع یا محدودیت مصرف آبغوره
از لحاظ طب سنتی آبغوره طبع سرد دارد و برای افراد سرد مزاج و کسانی که ممکن است دچار ضعف اعصاب باشند توصیه نمی‌شود. همچنین افراد باردار باید به طور محدود این چاشنی را مصرف کنند، زیرا آبغوره خاصیت مدر دارد و ممکن است سلامت جنین را به خطر بیندازد. از آن جایی‌که گاهی‌اوقات برای جلوگیری از رشد کپک به آبغوره نمک اضافه می‌کنند، در این صورت مصرف آن برای بیمارانی‌که باید مصرف نمک را محدود کنند مانند بیماران مبتلا به پرفشاری‌خون، بیماران قلبی و کلیوی توصیه نمی‌شود. استفاده از این چاشنی برای بیمارانی که زخم معده دارند و یا مبتلا به التهاب روده هستند نیز منع مصرف دارد.
آیا آبغوره باعث کاهش چربی و فشارخون می‌شود؟
این طور به نظر می‌رسد که آبغوره به دلیل داشتن ویتامین C می‌تواند باعث کاهش چربی و فشارخون شود. البته ذکراین نکته ضروری است که گرچه این چاشنی می‌تواند تا حدودی از افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب و افزایش فشارخون جلوگیری کند ولی در موارد پرفشاری‌خون و چربی‌خون بالا مصرف آبغوره جایگزین دارو نخواهد بود و داروهای تجویزی پزشک نباید کم یا قطع شود، بلکه مصرف آبغوره می‌تواند در کنار درمان‌های استاندارد این بیماری‌ها مورد توجه قرار گیرد. ذکر این نکته نیزحائز اهمیت است که نگهداری و حرارت طولانی مدت آبغوره نیز از محتوی ویتامین C و به تبع آن از خواص مفید آن می‌کاهد.
آیا آبغوره در کاهش و کنترل وزن مؤثر است؟
گاهی اوقات افراد به منظور کاهش وزن به‌طور ناشتا آبغوره مصرف می‌کنند، این افراد باید بدانند که مصرف ناشتا و مداوم آبغوره می‌تواند به مخاط دستگاه گوارش آسیب وارد کرده و آن را مستعد زخم کند. تغییر شیوه زندگی از جمله؛ افزایش فعالیت بدنی همراه با رژیم غذایی کم کالری می‌تواند در کاهش وزن افراد مؤثر باشد. اما افزودن آبغوره به سالاد به خوش طعم شدن آن کمک می‌کند و از آن جایی که این غذا کم کالری بوده می‌تواند در کنترل وزن مؤثر باشد.
آیا مصرف آبغوره کپک زده مجاز است؟
در زمان‌های قدیم مرسوم بود که کپکی که روی آبغوره می‌بست را بر می‌داشتند و بقیه آن را مصرف می‌کردند. گرچه تاکنون مسمومیت و یا بیماری دیگری که در اثر مصرف کوتاه مدت آن ایجاد شده باشد گزارش نشده است، مخصوصاً اگر مقدار کپک ناچیز باشد، اما این کار از لحاظ سلامتی صحیح نیست. لازم به ذکر است که هرگز نباید لایه کپک با آبغوره داخل بطری مخلوط و مصرف شود. از آن جایی که مصرف دراز مدت آبغوره کپک زده می‌تواند در بروز سرطان نقش داشته باشد، لذا توصیه می‌شود که از مصرف باقی‌مانده آبغوره کپک زده اجتناب شود.
همیشه این سؤال مطرح است که از آبغوره‌های صنعتی یا خانگی استفاده کنیم؟
به نظر می‌رسد آبغوره‌هایی که در کارخانه‌های معروف و معتبر تولید می‌شوند، از نظر بهداشت و سلامتی مشکلی نداشته باشند. درخصوص تهیه خانگی آبغوره و نگهداری آن رعایت نکات ذیل ضروری به نظر می‌رسد؛ بعد از پاک کردن غوره‌ها و گرفتن دم و شستن آن‌ها می‌توانید از آبمیوه گیری استفاده کنید و پس از آن درصورت وجود هسته‌های غوره در آبغوره، آن را در توری ریخته و هسته‌ها را جدا کنید تا مزه آن تلخ نشود.
هم چنین بهتر است از مخلوط‌کن برای آبگیری استفاده نکنید زیرا هسته غوره هم خردشده و داخل آبغوره می‌شود و آن را تلخ می‌کند. سپس درکوتاه‌ترین فرصت آبغوره را در شیشه ریخته و تا مرحله نزدیک جوش حرارت داده شود تا آنزیم‌ها و باکتری‌ها از بین بروند. البته این کارباعث تغییررنگ آبغوره می‌شود اما با انجام این کار، کپک‌ها امکان رشد را از دست می‌دهند.
توصیه می‌شود زمانی که آبغوره داخل شیشه ریخته می‌شود، ظرف تا نزدیکی لبه آن پر شود. همچنین می‌توانید به مقدار خیلی کم لبه شیشه را خالی بگذارید و سپس درپوشی روی آن قرار دهید که با ایجاد خلأ، هوا داخل محصول راه نمی‌یابد و جایی برای رشد کپک‌ها وجود نخواهد داشت. روش دیگر این است که از ترکیب آب و آرد، خمیری تهیه کنید و دور در ظرف را با خمیر بپوشانید تا از ورود هوا به داخل ظرف جلوگیری شود. بستن در بطری با نوارچسب‌های بسیارمحکم نیز می‌تواند در ظرف را به طور کامل پلمپ کند.
برای نگهداری طولانی‌مدت آبغوره می‌توانید آن را در شیشه‌های کوچک نگه دارید تا بتوانید پس از بازکردن هر شیشه را در مدت کوتاهی مصرف کنید. همچنین در صورتی که مایل به استفاده ازغوره در فصل‌هایی که غوره وجود ندارد هستید می‌توانید مقداری غوره را در آبغوره بریزید و بعداً ازآن استفاده کنید.
قرار دادن آبغوره در معرض آفتاب باعث ایجاد تغییرات شیمیایی در آن می‌شود، بنابراین لازم است از انجام این کار اجتناب شود. همچنین نگهداری آبغوره در ظروف پلاستیکی باعث تجزیه تدریجی این ظروف و ورود مواد شیمیایی به داخل آبغوره و ظاهر رگه رگه آن می‌شود که برای سلامتی بسیارخطرناک است. برای تهیه آبغوره نوع غوره مورد استفاده زیاد مهم نیست اما بهتر است از غوره عسگری استفاده شود زیرا غوره‌هایی که دارای هسته‌های بزرگ هستند می‌توانند مزه آبغوره را تلخ و گس کنند.
از آنجایی که بعضی از غوره‌ها ترش‌تر از برخی دیگر هستند، اگر میزان ترشی آبغوره به میزان دلخواه نباشد می‌توانید آن را به مدت چند دقیقه بجوشانید تا کمی غلیظ‌تر و ترش‌تر شود. این عمل به نگهداری طولانی‌تر آن نیزکمک می‌کند.
در صورتی که علیرغم موارد توصیه شده نگران کپک‌زدن آبغوره خانگی هستید می‌توانید از محصولات صنعتی استفاده کنید و آن را به‌مدت طولانی نگهداری کنید. زیرا در صنعت برای جلوگیری از کپک‌زدن این محصول، مواد نگهدارنده به آن اضافه می‌شود و هم چنین آبغوره تحت فرایند پاستوریزه شدن قرار می‌گیرد.
