کف پای صاف چیست و به چه علت ایجاد می شود؟
کف پای صاف چیست؟
کف پای صاف مشکل شایع و مادرزادی و بدون درد است که بیماران مبتلابه این عارضه فاقد خمیدگی و قوس کف پا هستند و هنگامی‌که می‌ایستند کف پای آنان مماس بر زمین می‌شود. این عارضه مفصل شل نیز نامیده می‌شود زیرا شلی مفصل باعث از بین رفتن قوس کف پا هنگام ایستادن می‌گردد.
کسانی که دارای کف پای صاف هستند با مشکلات زیادی در مفاصل مانند درد در زانو، پاشنه پا، ستون فقرات و تورم مچ پا روبرو هستند به این دلیل که صافی کف پا سبب می‌شود تمام نیروهای واردشده از سطح زمین به سمت بدن اعمال شود.
عوامل افزایش‌دهنده صافی کف پا
- دیابت
- چاقی
- ورزش زیاد
- ضربه یا جراحت در پا و قوزک پا
- آرتریت روماتوئید
- فشارخون بالا
- افزایش سن
- ایستادن طولانی‌مدت در مشاغلی نظیر دندانپزشکی و آرایشگری
- پوشیدن کفش‌های نامناسب در طولانی‌مدت مانند کفش‌های تنگ، پاشنه‌بلند و پنجه باریک.
- نشستن غلط به شکل W
- آرتریت روماتوئید
- سالخوردگی
عوارض کف پای صاف
کودکانی که از عارضه کف پای صاف رنج می‌برند در کودکی نمی‌توانند مسافت‌های طولانی را راه بروند و زود خسته می‌شوند.
کسانی که به صافی کف پا دچار هستند راه رفتن و دویدن متفاوتی دارند به این طریق که درراه رفتن این افراد حرکات انفجاری جلوبرنده وجود ندارد و دچار محدودیت درحرکت هستند.
کسانی که از عارضه کف پای صاف رنج می‌برند بیشتر دچار پیچ‌خوردگی پا می‌شوند. عدم درمان صافی کف پا موجب کوتاهی تاندون آشیل و محدودیت درحرکت مچ پا و درنهایت اختلال در مفاصل مچ پا می‌گردد.
صافی کف پا
انواع صافی کف پا
دو نوع از رایج‌ترین انواع صافی کف پا را می‌توان در بین افراد مشاهده کرد که عبارت از صافی کف پای انعطاف‌پذیر و صافی کف پای سخت است.
- اگر یک نفر در حالت نشسته یا ایستاده بر روی انگشتان خود، انحنای کف پا داشته باشد، اما با قراردادن کامل پا بر روی زمین، انحنا یا قوس کف پا از بین برود، فرد موردنظر صافی کف پای انعطاف‌پذیر دارد. به‌هرحال، اگر صرف‌نظر از نشسته یا ایستاده بودن، کف پای فرد صاف باشد، در اصطلاح به این مشکل صافی کف پای خشک یا واقعی گفته می‌شود.
- به صافی کف پای انعطاف‌پذیر گاهی اوقات «صافی کف پای نوزادان» نیز می‌گویند، زیرا این مشکل ابتدا در زمان کودکی مشاهده می‌گردد. صافی کف پای مادرزادی یا خشک کمتر در بین کودکان رایج است. در حقیقت، تمام نوزادان با کف پای صاف به دنیا می‌آیند و انحنا یا قوس کف پای آن‌ها تا سن ۵ یا ۶ سالگی تشکیل می‌شود. هنگامی‌که کف پای صاف خشک در بین افراد بزرگ‌سال ایجاد می‌شود، در اصطلاح به این مشکل «کف پای صاف اکتسابی بزرگ‌سالان» یا «اختلال عملکرد تاندون تیبیالیس خلقی» می‌گویند.
علت‌ها و دلایل
همان‌طور که قبلاً توضیح داده شد، بسیاری از افراد به‌صورت مادرزادی با کف پای صاف یا صافی کف پای انعطاف‌پذیر کودکان به دنیا می‌آیند، یا در سنین بزرگ‌سالی به مشکل صافی کف پای اکتسابی بزرگ‌سالان دچار می‌شوند. دلایل کمتر معمول ایجاد مشکل صافی کف پا به شرح زیر هستند:
- اتصال غیرعادی مفاصل پشت پا: شرایطی است که در آن مفاصل پا به شکل غیرعادی به یکدیگر متصل شده یا رشد می‌کنند و به‌این‌ترتیب محدودیت درحرکت‌های مفصل ایجاد می‌شود.
- استخوان ناویکلور فرعی: یک زائده استخوانی در ناحیه تاندون تیبیال خلفی است که باعث ضعیف شدن مقدار حمایت لازم از انحنای کف پا می‌شود.
- شل شدن رباط درنتیجه بیماری‌هایی مثل سندرم مارفان یا سندرم اهلرز- داتلوس.
- آرتروپاتی شارکو
- وارد شدن آسیب
- چاقی
- دیابت
- نوروپاتی
- بالا رفتن سن
- بارداری، به خاطر تغییرات هورمونی همچون بالا رفتن سطح الاستین
- پوکی استخوان
- استفاده بیش‌ازحد پا
علائم و نشانه‌ها
کف پای صاف ممکن است هیچ علائمی را برای بیمار به همراه نداشته باشد. علائم این مشکل می‌تواند شامل درد در ناحیه داخلی پا، پاشنه، یا قوزک و نیز ناحیه خارج پا و زیر قوزک باشد. صاف شدن کف پا می‌تواند به چرخش پا و قوزک منجر شده و خم شدن پاشنه به جلو را به همراه داشته باشد. علاوه بر این، کف پای صاف می‌تواند باعث ایجاد درد در نواحی ساق پا (درد قدامی ساق پا)، زانو، ران و پایین کمر شود.
تشخیص
برای تشخیص این مشکل می‌توان وضعیت پای فرد را در حالت ایستاده موردبررسی قرارداد. در این حالت متخصص می‌تواند یک ارزیابی دقیق‌تر با استفاده از عکس‌برداری رادیولوژی انجام دهد تا به‌این‌ترتیب نوع دقیق صافی کف پا، علت ایجاد آن و روش‌های درمانی مناسب آن تشخیص دهد.
راه و روش درمان
فیزیوتراپی
درمان فیزیوتراپی برای بیماران مبتلابه این مشکل برای تسریع فرآیند بهبود، اطمینان از دستیابی به نتایج بهینه و کاهش احتمال عود مجدد آن لازم و ضروری می‌باشد.
مزایای فیزیوتراپی
- بهبود وضعیت قرار گرفتن پا
- بهبود الگوی راه رفتن
- کاهش مشکلات حرکتی
- کاهش درد و ریسک مشاهده مشکلات ثانویه مفصل
صافی کف پا در نوزاد
ماساژ
ساختارهای درگیر را می‌توان با استفاده از تکنیک‌های خاص ماساژ ارزیابی کرده و درمان کرد. این تکنیک‌ها شامل مالش و ماساژ بافت نرم است که از آن‌ها به همراه تکنیک‌های کششی و امواج مافوق صوت استفاده می‌شود.
تکنیک درمان دستی (MTT)
در این تکنیک‌ها از مهارت‌های دستی همچون ماساژ بافت نرم، ماساژ عمیق عضله، کشش دستی و حرکت دادن مفاصل برای بازیابی توان حرکتی و نیز دامنه حرکتی عضلات و تاندون‌ها استفاده می‌شود.
ورزش‌درمانی (TE)
شامل تمرین‌های ورزش کششی و تقویتی برای بازیابی دامنه حرکت و تقویت پا و عضلات آسیب‌دیده می‌باشد.
بازآموزی عصبی عضلانی (NMR)
به‌منظور بازیابی ثبات، عملکرد اندام‌های تحتانی و بهبود تکنیک‌ها و عملکردهای حرکتی (برای مثال فعالیت‌هایی مثل دویدن، پریدن، ضربه زدن، یا بالا رفتن از پله) معمول در فعالیت‌های روزانه استفاده می‌شود.
مدالیتی ها
که می‌تواند شامل استفاده از امواج مافوق صوت، تحریک الکتریکی، یخ درمانی، لیزر سرد و سایر روش‌های مانند آن برای کاهش درد و التهاب در ناحیه پا و تاندون باشد برنامه تمرین‌های حرکتی خانگی شامل تمرین‌های تقویتی، کششی و تثبیت‌کننده وضعیت بدن و نیز نکات مربوط به نحوه انجام آن‌ها می‌تواند به فردی که کف پای صاف دارد، در انجام فعالیت‌ها و وظایف روزانه کمک کرده و سطح عملکرد وی را بهبود بخشد. علاوه بر این فیزیوتراپی می‌تواند در موارد زیر مفید باشد.
ارائه توصیه‌های لازم برای استفاده از کفش مناسب
تجویز کفی طبی مناسب به‌منظور بهبود وضعیت پا و ارجاع بیمار به متخصص پا در صورت نیاز کمک به بیمار برای کنترل درد
