پوکی استخوان | علل پوکی استخوان | درمان پوکی استخوان
پوکی استخوان یا استئوپروز طبق تعریف انجمن ملی بهداشت، یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز میکند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد.
در ایالات متحده، ۱٫۵ میلیون شکستگی ناشی از پوکی استخوان در سال دیده می‌شود که هفتصد هزار مورد از آن در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوانها رخ می‌دهد. شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه پوکی استخوان بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است. بیش از ۵۰٪ بیماران مبتلا به شکستگی لگن قادر به بازگشت به حالت ایستاده قبلی نبوده و تقریباً ۱۰٪ آنان نیاز به تسهیلات مراقبتی دراز مدت خواهند داشت. سه چهارم شکستگی‌های لگن در زنان رخ می‌دهد. پس از سن ۵۰ سالگی، خطر بروز شکستگی لگن در طول زندگی برای زنان سفیدپوست ۱۷٪ و برای مردان سفیدپوست ۶٪ می‌باشد. اگر سنجش تراکم مواد معدنی استخوان را ملاک قضاوت قرار دهیم، ۱۳ الی ۱۷ میلیون زن دچار کاهش توده استخوانی در گردن و استخوان ران بوده و ۴ الی ۶ میلیون زن سفیدپوست یائسه مبتلا به پوکی استخوان می‌باشند. هرچند میزان عوارض (موربیدیته) در شکستگی‌های مهره‌ای کمتر است، اما میزان مرگ ومیر آنها به دلیل خطر بیماری‌های ریوی و قلبی-عروقی بیشتر است. فقط یک سوم از شکستگی‌های مهره‌ای که در پرتونگاری تشخیص داده می‌شوند، تحت مراقبت طبی قرار می‌گیرند. در زن‌ها پوکی استخوان در سن ۳۵ سالگی آغاز می‌گردد.
علل پوکی استخوان
این بیماری در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود. همچنین کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پروتئین و ویتامین D و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود. در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوانها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد. همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی این عارضه بروز میکند. برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم‌کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، بیماری کوشینگ و دیابت و مصرف برخی داروها مثل کورتن و لووتیروکسین ٬فورزماید، هپارین ٬فنیتوئین نیز در طول زمان باعث پوکی استخوان می‌گردند. عوامل دیگری نیز مثل کم‌تحرکی یا کمبود وزن بیش از ۱۰٪ نسبت به وزن دوران جوانی یا بی‌ام‌آی کمتر از ۱۹ ٬عوامل وراثتی و اعتیاد به الکل باعث پوکی استخوان هستند. باور بر این بود که مصرف بیش از اندازه کافئین از فاکتورهای خطر است اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد ارتباط زیادی بین پوکی استخوان و مصرف کافئین وجود ندارد.
علائم پوکی استخوان
برخلاف بسیاری از بیماری‌های مزمن، که علائم و نشانه‌های متعددی دارند، پوکی استخوان یک بیماری خاموش و بدون علامت است تا زمانی که یک شکستگی ایجاد شود. هفتصد هزار مورد شکستگی در مهره‌ها، دویست و پنجاه هزار مورد در استخوان رادیوس، دویست و پنجاه هزار مورد در لگن و سیصدهزار مورد در سایر استخوانها رخ می‌دهند. شکستگی‌های لگن وخیم‌ترین عارضه پوکی استخوام بوده و میزان مرگ ومیر آن در سال اول بیش از ۲۰٪ است. شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان، شکستگی‌هایی هستند که به طور معمول در آن موقعیت‌ها در افراد سالم شکستگی استخوان رخ نمی‌دهد که این شکستگی‌ها به عنوان شکستگی ناشی از شکنندگی در نظر گرفته می‌شوند. شکستگی‌های لگن پس از سقوط رخ می‌دهند، اما دو سوم شکستگی‌های مهره‌ای به صورت خاموش بوده و با یک فشار مختصر مانند بلند کردن یک جسم، عطسه کردن و خم شدن رخ می‌دهند.
شاخص‌های خطر
عوامل خطر برای شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان را می‌توان به دو گروه قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم کرد. علاوه بر این بیماری‌هایی خاص و اختلالاتی نیز وجود دارند که پوکی استخوان در آنها بعنوان یک عارضه شناخته می‌شود. استفاده از داروها بطور تئوریک یک عامل خطر قابل کنترل است اگرچه در اغلب موارد افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان بر اثر دارودرمانی اجتناب ناپذیر است. البته کافئین خطر ابتلا به پوکی استخوان را بالا نمی‌برد.
عوامل غیرقابل کنترل
از مهم‌ترین عوامل غیرقابل کنترل در ابتلا به پوکی استخوان می‌توان به افزایش سن (در مردان و زنان)، جنسیت مؤنث، کمبود استروژن پس از یائسگی که باعث کاهش حجم مواد معدنی در استخوان می‌شود، اشاره کرد. البته در مردان کاهش سطح تستوسترون منجر به پوکی استخوان می‌شود. پوکی استخوان در همه نژادهای بشری رخ می‌دهد، اما اروپایی‌ها و آسیایی‌ها در ابتلا به پوکی استخوان مستعدتر هستند.
تشخیص پوکی استخوان
تشخیص پوکی استخوان معمولاً به دنبال یک شکستگی بالینی حاد یا انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان مشخص می‌شود. رادیوگرافی‌ها می‌توانند شکستگی فشاری مهره‌ها را نشان دهند، ولی شواهد پرتونگاری کاهش توده استخوانی تا هنگامی که ۳۰٪ از توده استخوان تحلیل نرفته، ایجاد نمی‌شود. عکس‌های پرتونگاری شاخص خوبی برای تشخیص پوکی استخوان نیستند زیرا نفوذ کم یا بیش از حد اشعه در فیلم عکاسی روی کیفیت آن تأثیر می‌گذارد، از این‌رو رادیوگرافی‌ها راهنماهای خوبی برای پی بردن به پوکی استخوان نیستند و غالباً تشخیص براساس سنجش تراکم مواد معدنی استخوان مسجل می‌گردد.
درمان پوکی استخوان
- بیس‌فسفونات‌ها
- آگونیست – آنتاگونیست‌های استروژن
- هورمون درمانی جایگزین(HRT)
- کلسی‌تونین
- هورمون پاراتیروئید
- جراحی ترمیمی مهره‌ها (کیفوپلاستی)
بتازگی محققان سوئدی دریافتند که هورمون رشد قادر است اثرات ناشی از پوکی استخوان را در زنان پس از یائسگی کاهش دهد. این تحقیقات که به مدت ۱۰ سال به طول انجامید نشان می‌دهد که استفاده از هورمون رشد در اوایل یائسگی می‌تواند علایم پوکی استخوان را کاهش دهد و از شکستگی استخوان جلوگیری کند.
درمان پوکی استخوان با طب سنتی
- برای درمان پوکی استخوان در طب سنتی توصیه شده که ریشه زردچوبه مصرف شود چون برای درمان درد مفاصل و پوکی استخوان کاربرد دارد.
- همچنین گیاه گزنه نیز خواص ضد درد مفاصل و پوکی استخوان دارد به طوری که جوشانده گزنه برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه شده است چرا که پوکی استخوان در نتیجه از بین رفتن املاح معدنی از بدن ایجاد می شود.
- همچنین استفاده از روغن بادام تلخ و اسانس نعنا برای ماساژ دادن اندام هایی که دردناک است مناسب است.
- در برخی موارد با توصیه پزشک طب سنتی انجام حجامت برای کاهش دردهای استخوانی و مفصلی مجاز است.
- مصرف روزانه جوشانده رازیانه مفید است.
- فرنی پودر سنجد توصیه شده است. هر روز صبح ناشتا ۳ قاشق مرباخوری پودر سنجد (شامل پوست، گوشت و هسته) را در یک لیوان شیر داغ زده و نوش جان کنید. امام صادق علیه السلام درباره سنجد فرموده اند: گوشت سنجد براى گوشت، هسته آن براى استخوان و پوست آن براى پوست مفید است.
- خوردن آلو (آلو خشک) به صورت روزانه از خطر شکستگی و پوکی استخوان پیشگیری می کند. آلو به علت داشتن پلی فنول ها، یک آنتی اکسیدان است که برای پوکی استخوان خوب است. به علاوه، آلو خشک منبع خوبی از مس است که در تقویت استخوان تاثیر زیادی دارد.
- یک سیب در روز می تواند پوکی استخوان را درمان کند. ترکیب منحصر به فرد آنتی اکسیدان ها مانند پلی فنول و فلاونوئیدها در سیب باعث می شود استخوان سالم نگه داشته شود. به گفته محققان فرانسوی، فلاونوئید به نام phloridzin در سیب به زنان یائسه کمک می کند تا تراکم استخوان را افزایش دهد و التهاب مفاصل را درمان کند.خوردن سیب با پوست منفعت آن را صد چندان میکند.
- شیر بادام حاوی مقدار خوبی از کلسیم است و در نتیجه درمان خوبی برای پوکی استخوان است. حاوی منیزیم، منگنز و پتاسیم است ، که برای سلامت استخوانها ضروری است. یک فنجان بادام را شب قبل خیس کرده روز بعد، پوست آن را کنده و در آسیاب ریخته دو تا دو و نیم فنجان آب بریزید. پوره صافی بدست می آید ، کمی پودر دارچین و عسل به علت طعم و مزه به آن افزوده و دوباره مخلوط کنید. از صافی رد کنید. شیر بادام را هر روز بنوشید.
دوره دانلودی آموزش مکالمه عربی لهجه اماراتی (خلیجی) برای مهاجرت، مسافرت، مترجمی و آموزش
اطلاعات بیشتر...
