پروستاتیت (به انگلیسی: Prostatitis) به معنی التهاب در غده پروستات میباشد. پروستات عضوی از دستگاه تناسلی مردانه است و به اندازه و شکل یک گردوی کوچک، در ابتدا مجرای ادراری در لگن خاصره قرار دارد. پروستات غدهای است سفت به شکل یک هرم وارونه که قسمتی از آن بافت غددی و قسمتی بافت عضلانی – همبندی دارد و مجرای ادرار پروستاتی را احاطه مینماید. غده پروستات در موقع انزال منقبض میشود و ماده شیری رنگ قلیایی به منی اضافه میکند.
پروستاتیت به حاد، مزمن، پروستاتیت التهابی بدون علامت (سندرم درد لگنی مزمن) و پروستاتیت مزمن باکتریایی طبقهبندی شدهاست. التهاب پروستات ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. در ایالات متحده، پروستاتیت در ۸ درصد از همه تشخیص داده شدهاست. در سال ۱۹۹۹، مؤسسه ملی دیابت و هاضمه و کلیه (NIDDK) دست به ابداع یک سیستم طبقهبندی جدید زد. این کار برای نشان دادن جزئیات بیشتر در مورد هر یک از انواع پروستاتیت انجام شد.
در آمریکا پروستاتیت در ۸ درصد از کسانی که به ارولوژیست مراجعه میکنند و یک درصد از کسانی که برای اقدامات اولیه پزشکی مراجعه میکنند تشخیص داده شده است.
انواع التهاب پروستات
- پروستاتیت حاد
- پروستاتیت التهابی بدون علامت
- پروستاتیت مزمن باکتریایی
- پروستاتیت مزمن (سندرم درد لگنی مزمن)
پروستاتیت حاد
التهاب حاد پروستات بیشتر به دلیل عفونت ایجاد میشود. علائم التهاب حاد پروستات شامل احساس سوزش شدید در انتهای مثانه، تب و احساس ناخوشایند است. در افراد مسن تر که به هایپرپلازی خوشخیم پروستات (BPH) مبتلا هستند التهاب حاد پروستات ممکن است باعث احتباس ادرار شود. گاهی التهاب اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) وضعیت التهاب پروستات را پیچیدهتر میکند و ممکن است علائم التهاب پروستات را تحتالشعاع قرار دهد. عفونت پروستات به کمک آنتی بیوتیکهایی از گروه فلوروکینولونها مانند: سیپروفلوکساسین، افلوکساسین و لووفلوکساسین قابل درمان است.
در مدت ابتلا به التهاب حاد پروستات نوشیدن آب و انجام فعالیت جنسی به بهبود این بیماری کمک میکند. به ندرت ممکن است که بر اثر التهاب حاد پروستات در پروستات آبسه به وجود بیاید که با عمل جراحی مشابه TURP قابل درمان است.
پروستاتیت التهابی بدون علامت
التهاب مزمن پروستات میتواند علائم التهاب مثانه یا دردهای مزمن را ایجاد کند. دردهای مزمن در قسمت زیر شکم، بیضهها بین پاها و حتی در راست روده نمایان میشود. تشخیص پروستاتیت بدون علامت بسیار دشوار است. زیرا علائمی که در طی این بیماری ایجاد میشود الزاماً مربوط به پروستات نمیباشد. اگر این دردها مربوط به پروستات باشد در معاینه حساس و دردناک مشخص میشود. پزشک با ماساژ دادن پروستات قسمتی از ترشحات آن را برمیدارد و به آزمایشگاه میفرستاد تا علت را بیابد. التهاب پروستات ممکن است باعث ایجاد مشکلات زیر شود:
- سوزش ادرار
- تکرر ادرار
- درد کمر
- تب کردن
- درد در آلت تناسلی و بیضهها و میاندوراه (منطقه بین بیضهها و مقعد که به آن پرینه perineum گفته میشود)
- کاهش قوای جنسی و لذت آن
- اختلالات مربوط به نعوظ
پروستاتیت مزمن باکتریایی
علت نوع شایع پروستاتیت مزمن باکتریال، میکروب اشرشیاکلی است. بر اثر این بیماری سلولهای سفید خون (گلبولهای سفید) در ادرار و خون افزایش مییابند و در طول مدت علائم باکتری در ادرار افزایش مییابند. پروستاتیت باکتریال (عفونی) مزمن ناشی از عفونت در مدت زیاد پروستات میباشد. از هر ۱۰ نفر مرد ۲-۱ نفر در طول زندگی مبتلا به این نوع از عفونت از پروستات میشوند. پروستاتیت باکتریال (عفونی) مزمن بیشتر مردان ۵۰-۳۰ ساله را گرفتار میکند. پروستاتیت مزمن باکتریایی به کمک داروهایی مثل ایبوپروفنو ایندومتاسین قابل درمان است.
پروستاتیت مزمن (سندرم درد لگنی مزمن)
پروستاتیت غیر باکتریال (غیر عفونی) مزمن عبارت از حالتی است که در آن بیمار دارای علائم پروستاتیت میباشد، ولی در آزمایش ادرار و ترشحات پروستات وی میکروب یافت نمیشود. شایعترین نوع پروستاتیت همین نوع غیر عفونی میباشد. اسم دیگر این بیماری سندرم درد مزمن لگنی است. اسم این بیماری قبلاً پروستات دردناک بود. علامت اصلی این بیماری درد در ناحیه لگن و میزراه است. در پروستاتیت التهابی بدون علامت درد معمولاً کم و زیاد میشود و از بسیار خفیف تا بسیار طاقت فرسا متغیر است. درد معمولاً به پشت و ناحیه مقعد منتشر میشود. حتی در بعضی از بیماران نشستن کار مشکلی است. یکی از علائم مهم این بیماری درد به دنبال انزال میباشد. علت اصلی این بیماری تاکنون مشخص نشدهاست. بیماران مبتلا به پروستاتیت التهابیِ بدون علامت هیچ شکایتی از درد تناسلی ندارند، اما لکوسیتوز برای شرایط دیگر ذکر شدهاست، بین ۶-۱۹٪ از مردان چرک در مایع منی خود دارند، اما بدون علامت است.
این بیماری به شکل روزافزونی (به ویژه در بین مردان ۳۵ تا ۴۵ ساله) در حال گسترش است.
نشانه های التهاب پروستات
علل پروستاتیت
عفونت مزمن پروستات بسیار نادر است و اغلب با عفونت سایر بخشهای سیستم ادراری همراه است یا ممکن است پس از عمل جراحی بروز کند. از جمله علل این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونتهای ادراری و جنسی
- تروما، به ویژه در هنگام رابطه جنسی یا ورزش (به خصوص دوچرخه سواری)
- ابزارهای جراحی
- استرس، افسردگی و مانند آن. استرسهای روزمره زندگی نیز دخیل هستند.
محققان علت آن را واکنش بین عوامل روانی، ایمنی و هورمونی بدن میدانند. آنان معتقدند که استرس سبب اختلال در محور هورمونیِ هیپوتالاموس – هیپوفیز – بیضه، التهاب عصبی و اسپاسم عضلانی میگردد که جمعاً سبب این بیماری میشوند.
علائم پروستاتیت
علائم شایع مرتبط با این بیماری عبارتند از:
- درد در آلت تناسلی، لگن و ناحیه رکتال، که اغلب بین پاها نیز احساس میشود و با نشستن بدتر میشود.
- تکرر ادرار
- احساس ناراحتی در هنگام ادرار
- احساس درد در هنگام انزال یا بعد از آن
- زودانزالی یا دیرانزالی یا انزال غیرقابل قبول و نامطلوب
پیشگیری از پروستاتیت
نوشیدن آب کافی و ورزش منظم میتواند در پیشگیری این بیماری مؤثر باشد.
چگونه از التهاب پروستات جلوگیری کنیم؟
چگونه التهاب پروستات را درمان کنیم؟
معمولاً بیماران در هنگام ابتلا به بیماری دچار نگرانی در مورد وضعیت خود میشوند که همین افزایش استرس باعث بدتر شدن شرایط میگردد. از جمله درمانهای خانگی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- جلوگیری از فعالیتهایی که عود بیماری را محتمل تر میکند، به ویژه دوچرخه سواری
- استفاده از حمام آب داغ به صورت منظم
- انزال بهطور منظم. این کار باعث تخلیه منظم پروستات شده و به خارج شدن عفونت از آن کمک میکند.
همچنین برای درمان این بیماری از آنتیبیوتیکهای خاصی مثل Monotrim, Vibramycin, Ciproxin استفاده میشود.
علاوه بر این آنتیبیوتیکها گاهی درمان با استفاده از ریز موجها یا داروهای ضد التهاب نیز انجام میگیرد.
گاهی جهت ترشح پروستات برای تشخیص پروستاتیت از روش شیردوشی پروستات استفاده میشود. این ترشحات ممکن است حاوی باکتری یا گلبولهای سفید باشد.
درمان پروستات با طب سنتی و تغذیه سالم
تحقیقات مختلف نشان داده است بعضی از گیاهان و مواد غذایی در پیشگیری از بزرگی و حتی سرطان پروستات موثر است.
به طور کلی، مصرف بیشتر میوه جات و سبزیجات به دلیل خاصیت آنتی اکسیدان آنها توصیه می شوند.
هویج، چغندر، شلغم، کنگر فرنگی و انواع کلم به دلیل دارا بودن نوعی آنتی اکسیدان خاص می تواند در پیشگیری از بزرگی و سرطان پروستات موثر باشد.
مطالعات نشان داده است مردانی که مصرف دائمی کلم بروکلی یا سویا داشته اند کمتر دچار پروستات شده اند.
مصرف انواع مرکبات بویژه گریپ فروت، کیوی، هندوانه و گوجه فرنگی نیز در پیشگیری و کاهش علائم بزرگی پروستات مفید است.
مصرف کافی انواع ویتامین ها بویژه ویتامین E و C نیز توصیه می شود. آجیل، تخمه آفتابگردان، بادام و جوانه گندم غنی از ویتامین E است.
همچنین دریافت میزان کافی مواد معدنی بویژه روی و سلنیوم نیز در سلامت پروستات مفید است.
ماهی و غذاهای دریایی سرشار از این مواد معدنی است. نقش درمانی سیاه دانه، گندم و میوه آلو نیز در درمان بزرگی خوش خیم پروستات به اثبات رسیده است.
گزنه نیز برای درمان تورم و التهاب پروستات کاربرد دارد. به این منظور می توان روزانه سه بار دم کرده گزنه را مصرف کرد. عرق گزنه نیز مفید است.
مصرف روزانه سه دفعه؛ هر دفعه یک قاشق مرباخوری پودر دانه کتان نیز نقش بسزایی در کاهش علائم بزرگی پروستات دارد البته می توان از روغن دانه کتان نیز استفاده کرد.
مصرف روزانه یک تا دو گرم پودر گیاه خشک شده دم اسب نیز می تواند در برخی بیماران مبتلا به بزرگی پروستات مفید باشد البته حتما باید با نظر پزشک استفاده شود، زیرا افزایش فشار خون از عوارض احتمالی مصرف این گیاه است.
شبدر قرمز، شیرین بیان، چای سبز، شاهدانه، دانه آفتابگردان و تخم کدو از دیگر گیاهان موثر در کاهش اندازه پروستات بزرگ شده خوش خیم هستند.
