بازگشت اسید به مری یا واشاریدگی معده‌ای مروی یا ریفلاکس گاستروازوفاژیال که در میان مردم به نام ترش کردن شناخته می‌شود به معنی آسیب‌های موکوزی و نشانه‌های مزمن در اثر بازگشت غیرعادی محتویات و اسید معده به مری است. نشانه‌های متداول بازگشت معده‌ای مروی سوزش سر دل، درد قفسه سینه (پشت جناغ)، بوی بد دهان و احساس ترش کردن است. یک پنجم ایرانی‌ها مبتلا به واشاریدگی معده هستند، یعنی حداقل هفته‌ای یک یا دو بار ترش می‌کنند.
علت ترش کردن معده چیست؟
علل مختلفی مانند شل بودن اسفنگتر تحتانی مری یا زیاد بودن دفعات شل شدن این اسفنگتر یا ضعف مکانیسم‌های دفاعی انتهای مری موجب این آسیب می‌شود. در واقع تغییرات دائمی یا ناپایدار در مانع بین معده و مری موجب این بیماری می‌شود. افرادی که اضافه وزن دارند، وعده‌های غذایی حجیم می‌خورند، لباس‌های تنگ می‌پوشند یا سیگار می‌کشند بیشتر در معرض خطر هستند.
- نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های دارای کافئین یا دارای اسید مثل کاکائو، قهوه، چای
- نوشابه‌های گازدار
- مرکبات (پرتقال، لیموترش و …)
- مصرف الکل
- کشیدن سیگار
- مصرف مواد مخدر
- دراز کشیدن بعد از غذا
- مصرف حجم زیادی از مایعات همراه با غذا
- مصرف غذاهای چرب
ترش کردن معده چه نشانه هایی دارد؟
نشانه های ترش كردن معده
علایم متداول عبارت‌اند از:
- سوزش سردل و جناغ سینه
- استفراغ
- نارسایی بلع
علایم کمتر متداول نیز عبارت‌اند از:
- درد در هنگام بلع
- ترشح بیش از حد بزاق
- حالت تهوع
- درد در محل قفسهٔ سینه
درمان ترش کردن معده
درمان دارویی ریفلاکس مروی با آنتی اسید، مهارکننده پمپ هیدروژنی مانند نگزیوم وامپرازول و داروهای افزایش دهنده تون عضلانی اسفنگتر تحتانی مری مانند دومپریدون ومتوکلوپرامید و سیزاپراید است.
بیماران باید از مصرف غذاهای تند و سبزیجاتی مثل پیاز، سیر و نعناع اجتناب کنند. بالا بردن ارتفاع بالاتنه بدن نسبت به پایین‌تنه هنگام دراز کشیدن و خواب می‌تواند از برگشت اسید معده به مری جلوگیری کند. همچنین نبایستی کمربند و لباس تنگ پوشید.
درمان ترش كردن معده با داروهای گياهی
1. سرکه سیب و عسل
یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای رفلاکس معده، ترکیب سرکه سیب و عسل است. یک قاشق سرکه را با یک قاشق عسل در یک لیوان آب بریزید و بنوشید.
2. زنجبیل و عسل
مصرف شربت زنجبیل و عسل، هفته ای دو الی 3 مرتبه را در برنامه خود بگنجانید.
3. آشامیدن آب زیاد
در نتیجه این عمل شیره معده و اسید موجود در آن رقیق می‌شود و اثر سوزش از بین می‌رود.
4. خوردن کربنات کلسیم
در داروخانه‌های انگلستان گرد کربنات کلسیم را بعنوان داروی رفع ترشی می‌فروشند. این گرد اسید معده را خنثی می‌کند و تولید دی کلرید کلسیم و آب و گاز دی اکسید کربن می‌کند.
5. اکسید منیزیم
در روز یک نوک چاقو گرد اکیسد منیزیم MgO برای رفع ترشی معده تجویز شده است. این ترکیب اسید معده را خنثی کرده و دی کلرید منیزیم و آب تولید می‌کند.
6. آشامیدن آب آهک
ساده‌ترین راه برای خنثی کردن اسید معده بکار بردن محلول سود و یا پتاس سوزان است. ولی از آنجایی که این دو محلول غشای مری و معده را می‌سوزانند از بکار بردن آن صرف نظر شده است.
در عوض آب آهک را که یک قلیائی ضعیف است بکار می‌برند در آب آهک ۹۹% آب می‌باشد.
بنابراین، بیم آنکه ضرری برساند نیست. آب آهک، اسید معده را خنثی کرده تولید دی کلرید کلسیم و آب می‌کند.
داروهای ذکر شده برای رفع ترشی معده بصورت موقت ترش کردن معده را برطرف می‌کنند ولی ممکن است بعداً موجب زیاد شدن ترشح اسید معده هم بشوند.
درمان فوری ترش کردن معده
به محضی که احساس کردید معده شما می‌خواهد ترش کند باید یک نصف قاشق چای خوری جوش شیرین را با نصف استکان آب خنک حل کنید و بخورید.
درمان ترش كردن معده در خانه
چند توصیه مهم جهت جلوگیری از ترش شدن معده
- از دراز کشیدن بعد از خوردن غذا پرهیز کنید.
- بعد از خوردن غذا، در وضعیت زانو در بغل ننشینید.
- حداقل ۳ ساعت قبل از خواب چیزی نخورید.
- موقع خوابیدن زیر سر خود را ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر بالاتر ببرید.
- موقع خوابیدن به پهلوی راست و کمی خمیده بخوابید.
- تعداد دفعات وعده‌ی غذا را زیاد و حجم آن را کم کنید تا معده‌تان زیاد پُر نشود.
- در طی روز زیاد دولا و راست نشوید.
- اگر اضافه وزن دارید، وزنتان را کم کنید.
- از پُرخوری پرهیز کنید.
- باید از خوردن وعده‌های غذایی خیلی سنگین و چرب بپرهیزید.
- سعی کنید همراه وعده‌های غذایی آب نخورید.
- از خوردن غذاهای اسیدی مثل انواع گوشت،حبوبات و تخم مرغ پرهیز کنید، زیرا ترشح اسید معده را بسیار افزایش می‌دهند.
- مصرف میوه‌های ترش و اسیدی مثل انواع آلو و گوجه، غذاهای تند (ادویه دار) و نوشابه‌های گازدار را کاهش دهید.
- موادی مثل نعنا، قهوه، شکلات و الکل را مصرف نکنید.
- اگر زخم یا التهاب معده دارید، از خوردن میوه‌ی خام پرهیز کنید.
- لباس‌های تنگ نپوشید و کمربندتان را محکم نبندید.
- اگر سیگاری هستید، سیگار کشیدن را ترک کنید.
- درمان این بیماری اغلب با خوردن آنتی اسیدها بهبود می‌یابد.
- داروهای آنتی اسید، اسید موجود در معده را خنثی می‌کنند. سعی کنید آنتی اسیدی مصرف کنید، که هم «هیدروکسید منیزیم» و هم «هیدروکسید آلومینیوم» داشته باشد.
اگر تغییر سبک زندگی و مصرف آنتی اسید در بهبود علائم شما کمکی نکرد، به پزشک مراجعه کنید تا داروی دیگر یا یک سری آزمایش برای شما تجویز کند. این آزمایشات شامل عکس برداری از قفسه سینه برای بررسی وجود زخم، ارزیابی وضعیت اسید داخل مری، آندوسکوپی مری و پیدا کردن باکتری مولد زخم است.
