قوز کمر | علل، علائم و راههای درمان قوز کمر
در این مطلب به علل، علائم و راههای درمان قوز کمر خواهیم پرداخت، باما همراه باشید 🙂
کیفوز و یا به عبارتی قوز پشت از مشکلاتی می‌باشد که این روزها به سراغ بسیاری از افراد بخصوص در قشر جوان آمده است. این عارضه عمدتاً همراه باکم تحرکی و درنتیجه ضعف عضلات مشاهده می‌شود و اغلب نیز ساختاری نبوده و این بدان معنی می‌باشد که قابل جبران و برگشت‌پذیر می‌باشد. افرادی که دچار این مشکل شده‌اند هرچه که سریع‌تر در رفع آن اقدام نمایند زودتر به نتیجه خواهند رسید ولی درعین‌حال در هر زمان می‌توان آن را بهبود داده و حتی درمان کرد.
علل قوز کمر در بزرگسالان
بد قرار گرفتن بدن در یک دوره طولانی که یکی از علت قوز پشت است. قرارگیری مداوم بدن در حالت خمیده عوارض زیادی دارد که ضعیف شدن عضلات و رباط‌های کمر و افزایش قوس ستون فقرات نمونه‌هایی از آن هستند.
وجود مشکلی در ساختمان ستون فقرات. چندین عارضه وجود دارد که ساختمان ستون فقرات را درگیر می‌کنند، مانند، ورم مفاصل، پوکی استخوان، کیفوز شوئرمن، شکستگی‌های ستون فقرات (شکستگی مهره کمر)، اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهره)، نوروفیبروماتوز و اسپینا بیفیدا. مراقبت از بیمارانی که دچار شکستگی‌های محور اسکلتی شده‌اند بسیار مهم بوده و شامل مؤلفه‌های فیزیوتراپی می‌شود. هرگونه ارزیابی از شکستگی کلی یا جزئی ستون فقرات و شکستگی مهره کمر با تجزیه‌وتحلیل دقیق عوامل خاص بیماری، پایداری ستون فقرات و وضعیت عصبی بیمار قابل انجام است.
قوز پشت مادرزادی که به معنی وجود قوز کمر در هنگام تولد است. این مورد کمیاب‌ترین نوع قوز کمر غیرطبیعی است که ناشی از رشد غیرطبیعی ستون فقرات در رحم است.
علت ايجاد قوز كمر
مادرزادی بودن قوز کمر
به این معنا که بیمار از بدو تولد دچار این بدشکلی است. مشکل مادرزادی ستون فقرات تأثیر نامطلوبی بر رشد آن دارد.
وارد شدن ضربه به فقرات
دومین دلیل تروماتیک و ناشی از وارد شدن ضربه به ستون فقرات و آسیب دیدن آن است.
عامل‌های یاتروژنیک یا پزشک‌زاد
سومین دلیل به (عامل‌های یاتروژنیک یا پزشک‌زاد) مربوط می‌شود که از عوارض جراحی یا درمان پزشکی به شمار می‌روند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان نیز آخرین علت قوز کمر در بزرگسالان محسوب می‌شود. پوکی استخوان عارضه‌ای است که با کاهش شدید تراکم استخوان‌ها باعث شکننده شدن استخوان‌ها می‌شود و احتمال شکستگی آن‌ها را به نحو قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. پوکی استخوان، متداول‌ترین دلیل قوز کمر در بزرگسالان است. پوکی استخوان در زنان (به دلیل کاهش میزان هورمون استروژن در زمان یائسگی) شایع‌تر از مردان است. قوز پشت را می‌توان با بهره‌گیری از روش‌های درمانی موجود با موفقیت درمان کرد. روش‌های درمان قوز پشت به‌مرورزمان تکامل‌یافته و پیشرفته‌تر شده‌اند. در ابتدا بدن برای درمان قوز کمر با گچ قالب گرفته می‌شد، پس‌ازآن جراحی به‌عنوان درمانی مقبول رواج یافت. امروزه راهکارهای درمانی کارآمد و بدون جراحی برای اصلاح قوز کمر شدید وجود دارند. با ما همراه باشید.
انواع قوز یا کیفوز
انواع قوز کمر کدامند؟
کیفوز وضعیتی
شایع‌ترین نوع کیفوز ستون مهره است و درواقع افزایش قوسی است که به‌طور طبیعی در ستون مهره سینه‌ای وجود دارد. این عارضه بیشتر در نوجوانان دیده می‌شود و در دختران بیشتر است. این بیماری به‌ندرت دردناک است. کیفوز وضعیتی به‌ندرت موجب بروز مشکلی در زمان بزرگ‌سالی می‌شود.
کیفوز شوئرمن
شوئرمن نام رادیولوژیست دانمارکی است که اولین بار این عارضه را شرح داد. این بیماری نیز در نوجوانان بروز کرده و معمولاً شدت قوس ستون مهره در این بیماری بیش از کیفوز نوع قبل است. گاهی دردناک می‌شود که ممکن است درد در هنگام ایستادن و نشستن طولانی‌مدت یا با فعالیت ورزشی بیشتر شود. در رادیوگرافی ساده مهره‌های این بیماران تغییر شکل داده و به‌جای استوانه‌ای بودن به‌صورت گوه دیده می‌شوند.
کیفوز مادرزادی
در این نوع کیفوز، ستون مهره جنین درزمانی که در شکم مادر است خوب تشکیل نشده است. ممکن است دو یا چند مهره ازیک‌طرف به هم چسبیده باشند، یا یک‌مهره به‌صورت ناقص تشکیل‌شده باشد که بعد از تولد با رشد بچه، قوس ستون مهره به‌تدریج بیشتر می‌شود.
علائم و نشانه‌ها قوز کمر
نشانه های قوز کمر
آشکارترین علامت وجود قوز پشت یا گوژپشتی، هلالی شکل بودن پشت است. وجود قوس شدید در قسمت بالایی ستون فقرات، باعث خم شدن بالاتنه فرد به جلو می‌شود.
ممکن است فرد مبتلا علاوه بر داشتن پشت‌خمیده شکل، علائم قوز کمر زیر را هم داشته باشد:
- درد ملایم تا شدید در پشت
- درد گرفتن پشت در هنگام حرکت
- خستگی
- وجود حساسیت به لمس و سفتی در ستون فقرات
- روبه‌جلو خم شدن سر
- درد سینه و مشکل تنفس (در موارد شدید)
- بالاتر بودن یکی از شانه‌ها از دیگری
- سفتی عضلات همسترینگ (عضلات پشت ران‌ها)
همچنین پشت فرد، بسته به‌شدت قوز کمر و پشت هلالی بوده ستون فقرات، خمیده یا قوزدار نیز به نظر می‌رسد.
معاینات لازم برای تشخیص قوز کمر
- معاینه بالینی.
- معاینه عصبی برای بررسی رفلکس و قدرت عضلانی.
- اشعه X- برای تعیین درجه انحنا و تشخیص تغییر شکل مهره‌ها.
- توموگرافی کامپیوتری CT اسکن برای تصاویر با جزییات بیشتر.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) برای بررسی تومور یا عفونت.
- آزمون عصب در صورتی انجام می‌شود که بیمار در حال حس هرگونه ضعف عضلانی یا بی‌حسی و یا تحریکات عصبی باشد.
- تست‌های عملکرد ریه تحت قوز، درصورتی‌که خمیدگی بر توانایی بیمار برای تنفس اثرگذار باشد.
بیماری‌های ناشی از قوز کمر
قوز زمانی ایجاد می‌شود که مهره پشتی به‌طور فزاینده گوه شکل شده و این می‌تواند مشکلات مختلفی ازجمله موارد ذیل را در پی داشته باشد:
- پوکی استخوان.
- انحطاط دیسک.
- سرطان و درمان سرطان.
- بیماری شامرمن
افرادی که در معرض افزایش قوز کمر قرار دارند:
- دختران نوجوان با ساختار ضعیف بدن
- پسران در سن بین 10 تا 15 سالگی در معرض خطر بالای ابتلا به کیفوز شامرمن قرار دارند
- بیماران مسن مبتلابه پوکی استخوان در معرض خطر بالاتری برای شکستگی ستون فقرات هستند که می‌تواند موجب افزایش قوز شود
- بیماران با اختلالات بافت همبند (سندرم مارفان) بیشتر مستعد ابتلا به قوز می‌باشند.
بهترین درمان برای بهبود و یا از بین بردن قوز کمر
چگونه قوز کمر رو از بین ببریم
امروزه هیچ درمان پزشکی برای قوز وجود ندارد. بااین‌حال همان‌طور که در موارد دیگر گفته شد، یک مطالعه کوتاه نشان داده که درمان کیفوز با ورزش یوگا می‌تواند درمان مؤثری باشد.
بر اساس گفته متخصص یوگا، تری اسمیت، بنیان‌گذار برنامه درمانی قوز، برنامه درمانی قوز برای موارد حاد دارای چندین مرحله است. این برنامه باید موجب تقویت ماهیچه‌های ضعیف، باز شدن قلب و قفسه سینه برای بهبود و معکوس سازی قوز و شانه‌های گرد شود و درعین‌حال موجب افزایش راست‌قامتی با افزایش آگاهی فرد از وضعیت بدن خود می‌شود. یک مسئله مهم برای درمان قوز حاد این است که یوگا برای درمان ماهیچه‌ها و مفاصل کیفوز ازجمله بازوها، راست شدن ستون فقرات، شکم و گردن می‌شود.
حرکات ورزشی برای رفع کیفوز یا قوز پشت
حرکات بدنسازی برای رفع قوز کمر
چسباندن پشت
نزدیک کردن دستها از پشت تمرینی مفید برای رفع قوز پشتی
- دستها را به‌موازات کف زمین نگه‌دارید و آرنج‌ها را خم‌کنید. در این حالت دست‌هایتان باید به سمت جلو باشد.
- کم‌کم دستها را به‌طرفین بازکنید.
- درنهایت همین‌طور که آرنج خم است دستها را به پشت ببرید و به عضلات پشت فشار بیاورید. دوباره به حالت اول بازگردید و حرکت را تکرار کنید. برای افراد مبتدی بهتر است این حرکت 10 بار تکرار شود.
فشار به دیوار
فشار به دیوار حرکتی مناسب برای درمان کیفوز
- با 30 سانتی‌متر فاصله مقابل دیوار ایستاده و کف دستها را درست مقابل شانه‌ها روی دیوار قرار دهید. پشت و پاها را صاف نگه‌دارید.
- به‌آرامی آرنج را خم‌کنید تا به سمت دیوار کشیده شوید. با نزدیک شدن به دیوار دستها را به سمت دیوار فشار داده و آرنج‌ها را خم‌کنید. به موقعیت اول بازگردید و حرکت را به‌صورت دوست ده‌تایی انجام دهید.
کشش دستها و کتف
کشش دستها و کتف به سمت پشت
برای انجام این حرکت دست خود را در یک سطح بالاتر به‌مانند شکل زیر قرار دهید. 30 ثانیه نگه‌دارید و سپس به مدت 1 دقیقه استراحت نمایید. این تمرین را روزانه سه بار انجام دهید.
چرخش سرشانه
چرخش سرشانه حرکتی مناسب برای از بین بردن کیفوز
چرخش سرشانه حرکتی مفید برای رفع کیفوز یا قوز پشت است برای انجام این تمرین دستها را کاملاً به سمت طرفین بازکنید طوری که آرنج‌ها صاف باشند و دستها در راستای شانه‌هایتان افقی نسبت به زمین قرارگرفته باشند. حالا دستها را به مدت 30 ثانیه در هر دو جهت عقربه‌های ساعت و خلاف آن بدون خم شدن دستها حول یک محور بچرخانید. این ورزش به گرد شدن سرشانه‌ها و تقویت عضلات پشت و نزدیک بازو کمک می‌کند و برای رفع قوز پشت و کیفوز مفید است. بهتر است این حرکت را تا حدی انجام دهید که احساس کنید عضلات پشت و بازویتان درگیر شده است. پیشنهاد ما انجام آن در یک دقیقه است.
برای درمان کیفوز شنای سوئدی انجام دهید
شنای سوئدی به درمان کیفوز کمک می‌کند
- روی شکم دراز بکشید دستها را بیشتر از عرض شانه‌ها بازکنید و کف آن‌ها را روی زمین قرار داده و نوک پاها هم با زمین در تماس باشند. در این حالت باید کمرتان صاف و با شانه‌هایتان در یک راستا قرار داشته باشد.
- حالا آرنج‌ها را تا آنجا که می‌توانید خم‌کنید و با چند ثانیه مکث به حالت اول بازگردید. یادتان باشد شکم را سفت نگه‌دارید و ستون فقرات راست باشد. اگر مبتدی هستید این کار را در یک ست ده‌تایی انجام دهید.
بارفیکس به دیوار
انجام حرکت بارفیکس به دیوار به برطرف کردن قوز پشت کمک می‌کند. برای انجام این حرکت به‌مانند تصویر زیر در ناحیه پشت تشکی قرار دهید تا بتواند به ستون فقرات از پشت در ناحیه بالا فشار وارد نماید. 20 ثانیه در این وضعیت بمانید. سپس به مدت یک دقیقه استراحت نمایید. این تمرین را روزانه سه بار تکرار نمایید.
حرکت گهواره تمرینی مفید برای رفع قوز پشت است
درحرکت گهواره، گودی کمر و قوز پشت هر دوبه‌یک نسبت برطرف می‌شوند
- به پشت‌روی زمین بخوابید و زانوها را در ناحیه شکم جمع کرده، با دست آن را نگه‌دارید.
- به‌صورت حرکت گهواره سعی کنید پاها را به زمین نزدیک و سپس دور کنید. این حرکت را تا هراندازه که می‌توانید انجام دهید. در این حالت گودی کمر و قوز پشت هر دوبه‌یک نسبت برطرف می‌شوند.
نشر خم دمبل پرتابی
این حرکت به تقویت عضلات دست و کتف کمک می‌کند و برای رفع کیفوز مفید است
- زانوها راکمی خم‌کنید و باسن را به سمت عقب بدهید و پشتتان را صاف کنید. دو دمبل سبک در هر دست قرار دهید و آن‌ها را مقابلتان بگیرید.
- همین‌طور که دستها را به‌طرفین باز می‌کنید آرنج‌ها را خم‌کنید. خم کردن آرنج به بالا بردن وزن‌ها کمک می‌کند. چند ثانیه دستها را بالا نگه‌دارید و کم‌کم به وضعیت اولیه بازگردید. این کار را در دوست 12 تایی انجام دهید.
نشر خم دمبل موازی
این حرکت، عضلات بزرگ قسمت فوقانی پشت شمارا قوی می‌کند
- زانوها را خم‌کنید و دو دمبل سبک را در هر دودست قرار دهید. نیم‌تنه شما باید به‌گونه‌ای باشد که به‌صورت زاویه 45 درجه ایستاده باشید.
- حالا می‌توانید دمبل‌ها را بالا بیاورید؛ طوری که آرنج‌ها موازی پشت شما قرار بگیرد. جلوباز و باید همچنان موازی به سمت پایین باشد. این حرکت، عضلات بزرگ قسمت فوقانی پشت شمارا قوی می‌کند. شما می‌توانید این حرکت را در 3 ست 12 تا 15 تایی انجام دهید.
کشش کتف به سمت عقب
حرکتی مناسب برای رفع کیفوز (قوز پشتی)
روی یک صندلی کوتاه بنشینید، پاها را به‌اندازه عرض شانه بازکنید و به‌طور کامل به صندلی تکیه بدهید، دستها را از پشت سر به هم قلاب کنید و سپس سر و کتف را به سمت عقب خم کرده و بکشید. این کار را برای 60 ثانیه انجام دهید و در 3 ست 5 تایی آن را به پایان ببرید.
قوزی نشوید
برای پیشگیری از قوز پشتی به نشستن و مدل ایستادن و حتی راه رفتنتان توجه کنید
اگر می‌خواهید اندامتان صاف و کشیده باشد لطفاً به‌هیچ‌وجه قوز نکنید. همین قوز کردن‌های بی‌دلیل فرم استخوان‌های کمر را تغییر می‌دهد و کم‌کم تبدیل به انسانی با یک تپه بر دوش می‌شوید. مهم‌ترین نکته این است که همیشه حواستان به نشستن و مدل ایستادن و حتی راه رفتنتان باشد. غیر از حرکت‌های نرمشی که آموزش دادیم خودتان هم باید مدام حواستان باشد و به خودتان سیخونک بزنید که «قوز نکن». مخصوصاً وقتی پای کامپیوتر نشسته‌اید و با دقت کارتان را انجام می‌دهید یکهو به خودتان بیایید و کمرتان را صاف کنید.
زمان راه رفتن‌های سریع وقتی سرتان را انداخته‌اید پایین و قدم‌هایتان را می‌شمارید باید سریع سرتان را بالا بیاورید. مقابل تلویزیون وقتی در هیجان فیلم و سریال حل‌شده‌اید هم باید حواستان باشد؛ پس کمرتان را صاف کنید، سرتان را بالا بگیرید و فیلمتان را ببینید. هنگام رانندگی هم قرار نیست روی فرمان خیمه بزنید. کمربند را ببندید، باکمری صاف روبه‌رو را نگاه کنید و راهتان را بروید.
پیشگیری از کیفوز یا قوز کمر
قوز کمر مادرزادی و شوئرمن، هر دو، پی آمد وجود مشکلی ساختاری در مهره‌ها هستند؛ درنتیجه به هیچ طریقی نمی‌توان از این نوع کیفوزها جلوگیری کرد. بستن بریس و انجام حرکت‌های اصلاحی پیشرفت قوز پشت شوئرمن را آهسته می‌سازد؛ اما می‌توان با فیزیوتراپی و انجام حرکت‌های اصلاحی تقویت‌کننده عضله‌های کمر و پشت، از قوز کمر وضعیتی پیشگیری نمود یا شدت آن را کاهش داد.
اکثر بیماران مبتلابه قوز پشت بدون جراحی و با ترکیب روش‌های فیزیوتراپی و ورزش رفع قوز پشت، نرمش و دارو نتایج خوبی را در درمان قوز کمر به دست می‌آورند. حتی در موارد شدیدتری که درنهایت انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد، تقریباً تمام بیماران می‌توانند فعالیت‌های معمول خود را بدون هیچ محدودیتی پس از سپری شدن دوره بهبود از سر بگیرند. چگونگی درمان قوز کمر در کودکان نیز بستگی به‌شدت و نوع قوز پشت دارد، اما در اکثر موارد بدون نیاز به جراحی و با ورزش برای قوز کمر این مشکل برطرف می‌شود.
