علائم معده درد عصبی و راه های درمان آن
بسیاری از اوقات علائم معده درد عصبی شباهت زیادی با مشکلات گوارشی با منشأ جسمانی دارد؛ به همین دلیل قبل از هر نوع درمان روانشناختی از سلامت جسمانی خود اطمینان حاصل نمایید. برای مثال سندروم روده تحریک پذیر یکی از بیماری‌هایی است که علائم آن شباهت بسیار زیادی با نشانه‌های معده درد عصبی دارد.
علائم معده درد عصبی
- نفخ معده
- تأخیر در تخلیه معده
- حالت تهوع، اسهال و دل پیچه
- ناتوانی در غذا خوردن
- احساس التهاب، لرزش و ارتعاش در معده
- احساس سوزش معده
کدام معده درد منشأ عصبی دارد؟
مشکلات گوارشی که منشأ عصبی و روانی دارند بسیار شایع هستند اما نباید هر دردی در ناحیه معده و روده‌ها را به علل روانی و عصبی نسبت داد و از عوامل اصلی و جسمانی غافل شد. دردهای گوارشی باید مورد آزمایش‌های تشخیصی قرار گیرند و سن و شرح و حال بیمار به دقت در نظر گرفته شود.
باید در نظر داشته باشید که تنش‌های روانی به صورت مستقیم منجر به بروز درد و التهاب نمی‌شوند بلکه سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و از این طریق منجر به تشدید علائم بیماری (جسمانی) می‌شوند.
دردهای گوارشی عصبی بیشتر در افراد زیر 40 سال اتفاق می‌افتد و شدت آن‌ها به قدری نیست که زندگی روزمره و خواب آن‌ها را مختل کند. به علاوه، معده درد عصبی اغلب پایدار نیست و تنها در مواقع استرس و اضطراب آشکار میشود و بعد از مدتی برطرف می‌گردد. توجه داشته باشید بروز نشانه‌هایی مانند خون در مدفوع، خستگی بیش از حد، کاهش وزن، استفراغ شدید و اسهال را نباید با مشکلات گوارشی عصبی اشتباه گرفت؛ این بیماری‌ها منشأ جسمانی داشته و باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرند.
علل ابتلا به معده درد عصبی
استرس عامل اصلی بروز معده درد عصبی
مهم‌ترین و اولین عامل در بروز مشکلات گوارشی عصبی، تنش و استرس است که اغلب با تهوع و نفخ معده همراه میشود. شدت نشانه‌های این عارضه می‌تواند سطحی یا شدید باشد. معده درد نشان دهنده استرس بسیار زیاد است که به دلایل مختلف مانند مشکلات مالی، خانوادگی، طلاق، سوگ یا بیماری مزمن و … بروز پیدا میکند. استرس منشأ بروز بسیاری از اختلالات عصبی شناختی نیز است.
به واسطه استرس، هورمون اپی نفرین در بدنتان آزاد میشود در نتیجه سیگنال‌هایی به معده فرستاده میشود که طی آن بیشتر از حد معمول اسید معده تولید میکند. نتیجتاً عملکرد دستگاه گوارش تحت تأثیر قرار می‌گیرد. کودکان نیز ممکن است علایم معده درد عصبی را تجربه کنند، در این زمان ممکن است کودک بدون داشتن علائمی از عفونت احساس دل درد کند.
نقش احساسات در بدن و ابتلا به معده درد عصبی
بدن انسان متناسب با احساسات، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهد. به عنوان مثال وقتی عصبی می‌شوید تپش قلبتان بیشتر میشود، آدرنالین خون افزایش پیدا میکند و همزمان سیستم گوارش‌تان دچار تغییراتی میشود. اضطراب و تنش مداوم باعث ترشح هورمون‌های استرس در بدنتان میشود، همزمان تغییرات فیزیولوژی خاصی در بدن ایجاد میشود. استرس هضم غذا را مشکل ساز میکند و باعث انقباض عضله‌های معده میشود در نتیجه احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کنید که همان معده درد عصبی است.
پیامدهای معده درد عصبی
در صورتی که معده درد شما به صورت مزمن و تکرار شونده است حتماً به متخصص مراجعه کنید تا علت بروز آن مشخص شود. در صورتی که این عارضه به دلیل عوامل ویروسی، باکتری، عفونی و … نباشد، به چگونگی واکنش خود در شرایط استرس‌زا توجه کنید. چون اگر این شرایط به مدت طولانی ادامه پیدا کند احتمال ابتلا به زخم معده، ورم معده و التهاب روده افزایش پیدا میکند. علاوه بر این احتمال ابتلا به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی عروقی نیز بیشتر میشود.
از دیگر عوارض استرس، تشدید رفلاکس معده، سندروم روده تحریک پذیر و زخم معده است. استرس همچنین باعث ایجاد تغییراتی در عادت‌های غذایی و خواب‌تان میشود. این موارد همگی در ایجاد مشکلات گوارشی و معده درد نقش دارند، بنابراین بیشتر کسانی که عصبی هستند معده درد عصبی را با درجه‌های گوناگون تجربه می‌کنند.
پیشگیری و درمان معده درد عصبی
نمی‌توان انتظار داشت که عوامل استرس‌زای زندگی را بتوان به طور کامل کنترل کرد ولی می‌توانید با حذف عوامل استرس زای غیرضروری و یادگیری شیوه‌های مدیریت استرس و اضطراب سهم آن‌ها را در زندگی خود کاهش دهید و از بروز عارضه معده درد عصبی پیشگیری کنید. مشاوره کنترل استرس به شما کمک میکند تا ضمن شناسایی علل و عوامل استرس‌زای درونی و بیرونی، تکنیک‌های خودآرامی و مهارت کاهش و کنترل اضطراب را بیاموزید. برای کاهش درد معده می‌توانید روش‌های زیر را به کار بگیرید.
1. فعالیت‌های سبک ورزشی
فعالیت‌هایی مانند یوگا و مدیتیشن با کاهش استرس، در بهبود درد معده عصبی مؤثر هستند. در این ورزش‌ها نحوه صحیح تنفس عمیق را آموزش می‌بینید و می‌توانید تمرکز بیشتری روی بدن و ذهنتان داشته باشید. همچنین یاد می‌گیرید که بین بدن و ذهنتان تعادل و ارتباط برقرار کرده و از تاثیری که افکار و هیجان‌هایتان دارند آگاه شوید.
2. تغذیه مناسب
تغذیه سالم که سرشار از انواع ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن باشد در تسکین معده درد عصبی مؤثر است. دمنوش‌های بابونه، گل گاو زبان، سنبل الطیب، بادرنجبویه، زنجبیل، نعنا، لیمو، عصاره شیرین بیان در کاهش اسید معده و رفع دل پیچه مؤثر هستند. میوه، سبزیجات، آب کافی، غلات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و برخی مواد مانند سرخ کردنی‌ها، غذاهای چرب، گوشت قرمز، شیرینی‌ها، نوشابه را تا حد ممکن از برنامه غذایی خود حذف کنید.
3. داشتن تفریح و سرگرمی
با وجود مشغله‌های کاری، زمانی را برای استراحت و تفریح اختصاص دهید. یک راه ساده برای از بین بردن استرس این است که توجه خود را از مسائل تنش زا دور کنید و خود را به کارهای لذت بخش مشغول کنید. با سرگرمی‌های ساده، وقت گذراندن و لذت بردن از آن‌ها ذهن خود را از مسائل تنش زا دور کنید. در نتیجۀ آرامش و لذتی که کسب می‌کنید استرس روزانه کاهش پیدا میکند.
4. تعیین اهداف و برنامه ریزی
زمانی که در زندگی خود برای رسیدن به اهداف برنامه ریزی داشته باشید کمتر دچار استرس و اضطراب ناشی از بلاتکلیفی و ابهام می‌شوید. چون مشخص می‌کنید که چه کارهایی باید انجام دهید تا به موقعیتی که می‌خواهید برسید.
5. داروها مؤثر برای معده درد
برای تسکین برخی از عوارض ناشی از معده درد مانند حالت تهوع، اسهال یا افزایش اسید معده می‌توانید از داروهای مانند آلکا سلتزر، امترول، میلانتا، پپتو بیسمال، سیمیلاک، تامس و… تحت نظارت پزشک استفاده کنید. البته باید توجه داشته باشید که برای همیشه نمی‌توان دارو مصرف کرد چون هر دارویی عوارضی دارد.
6. تغییر سبک زندگی
همان طور که گفتیم معده درد عصبی تحت تأثیر مستقیم ذهن بر بدن است و نشان می‌دهد هیجان‌های شما چه تاثیری بر بدنتان دارد. اگر سطح اضطراب و استرس در شما به اندازه‌ای بالا است که با دردهای جسمی و بیماری‌های روان‌تنی زیادی درگیر می‌شوید حتماً باید از خدمات مشاوره استفاده کنید. به کمک درمانگر می‌توانید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید و سطح تنش‌ها و استرس‌هایتان را کاهش دهید.
بهترین شیوه درمان معده درد عصبی شامل تکنیک‌هایی میشود که به فرد کمک میکند استرس و تنش‌های خود را مدیریت کند. چون با یادگیری شیوه تنظیم هیجان و مدیریت استرس و خشم برای همیشه می‌توانید در شرایط مختلف از تکنیک‌های آرام سازی استفاده کنید.
