آنتی اکسیدان یا پاداکسنده شامل تعدادی از مولکول‌ها از جمله ویتامین E، بتاکاروتن و اسید فولیک می‌شود.
منابع غذایی حاوی آنتی اکسیدان
- لوتئین و زآگزانتین از مواد آنتی اکسیدانی هستند که در تخم‌مرغ وجود دارند. این مواد آنتی اکسیدان باعث جلوگیری از بروز آب‌مروارید می‌شوند. از آنتی اکسیدان‌های مهم بدن می‌توان به ویتامین E اشاره نمود.
- ویتامین C: یک ویتامین محلول در آب است که در تمامی مایعات بدن وجود دارد. به همین دلیل یکی از اولین خطوط دفاعی بدن است؛ ولی نمی‌تواند در بدن ذخیره شود؛ بنابراین باید به طور منظم و پیوسته میوه و سبزی مصرف کرد. نیاز روزانه آن ۶۰ میلی‌گرم است. دریافت ویتامین C به مقدار بیش از ۲۰۰۰ میلی‌گرم در روز در بعضی افراد، اثرات جانبی مضری مانند ایجاد سنگ کلیه، تهوع و اسهال دارد. مهم‌ترین منابع این ویتامین عبارت‌اند از: مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، سبزی‌های برگی شکل سبزرنگ، کیوی، کلم، طالبی، توت‌فرنگی، اسفناج و سیب‌زمینی.
- ویتامین E: یک ویتامین محلول در چربی است که همراه با چربی‌ها در کبد و سایر بافت‌های بدن ذخیره می‌شود. ویتامین E اثرات مهمی در بدن مانند تأخیر در پیری سلول‌ها و درمان آفتاب‌سوختگی دارد. نیاز روزانه آن در مردان ۱۵ واحد و در زنان ۱۲ واحد است. منابع غذایی مهم که ویتامین E دارند، عبارت‌اند از: دانه‌های روغنی، جوانه گندم، آجیل، غلات سبوس‌دار و سبزی‌های برگی شکل سبزرنگ.
- بتاکاروتن: پیش‌ساز ویتامین A است و در بدن تبدیل به ویتامین A می‌شود. بررسی بیش از ۶۰۰ کاروتنوئید مختلف نشان داده‌است که بتاکاروتن (یکی از کاروتنوئیدهای مهم) سبزی‌ها و میوه‌های سبز، زرد و نارنجی را از تخریب ناشی از نور خورشید حفظ میکند؛ بنابراین تصور می‌شود چنین اثری را نیز در بدن داشته باشد. مقدار معینی برای دریافت آن وجود ندارد. هویج، کدو تنبل، انواع کلم بروکلی، سیب‌زمینی شیرین، اسفناج، گوجه‌فرنگی، طالبی، هلو و زردآلو منابع غنی بتاکاروتن هستند. توجه داشته باشید که ویتامین A، نقش آنتی اکسیدانی ندارد و دریافت مقادیر بالای آن برای بدن مسمومیت زا و خطرناک است.
- سلنیم: این ماده معدنی مانع تخریب سلول‌های بدن توسط مواد اکسیژن دار می‌شود؛ بنابراین از بروز سرطان جلوگیری میکند. بهتر است سلنیم لازم از طریق مواد غذایی دریافت شود. زیرا دریافت مقادیر بالای سلنیم از طریق مکمل‌ها برای بدن، سمی و خطرناک است. بهترین منابع غذایی شامل: ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم‌مرغ، مرغ و سیر است. سبزی‌هایی که در خاک‌های غنی از سلنیم، رشد می‌کنند، نیز منبع خوبی از سلنیم هستند.
نقش آنتی اکسیدان‌ها در بدن
اگر چه سیستم‌های آنزیمی گوناگونی برای خنثی کردن رادیکال‌های آزاد در بدن وجود دارد، اما آنتی‌اکسیدان‌های اصلی عبارت‌اند از: ویتامین E، ویتامین C و بتاکاروتن. سلنیم نیز بعنوان یک ماده معدنی نقش آنتی‌اکسیدانی مهمی دارد. بدن قادر به تولید این ویتامین‌ها و ماده معدنی نیست، بنابراین بایستی از طریق غذا آنها را دریافت کرد. اکسیدکننده‌ها به اشکال گوناگونی وجود دارند که معروف‌ترین و خطرناک‌ترین آنها رادیکال‌های آزاد هستند.
فعالیت برخی از رادیکال‌های آزاد در بدن منجر به ایجاد انواع دژنراسیون، سرطان، دیابت، نارسایی قلب، آسیب‌های مغزی، مشکلات عضلانی، پیری زودرس، آسیب‌های چشمی و در کل ضعف دستگاه ایمنی بدن می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌ها به عنوان اصلی‌ترین راه مبارزه با رادیکال‌های آزاد و بازسازی سلول‌های تخریب شده شناخته می‌شوند. چرا که موجب افزایش کارایی دستگاه ایمنی بدن در مقابل انواع بیماری‌ها می‌گردند. آنتی اکسیدان‌ها خطر توسعه بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهند.
استرس اکسیداتیو همان پیروزی رادیکال‌های آزاد بر دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن است. دستگاه برق‌کافت و استیک آلکالاین نیز با تولید آب یون‌زدوده می‌تواند باعث بالا رفتن دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن شود و از بروز بیماری‌های مرتبط با استرس اکسیداتیو جلوگیری کند. مطالعات نشان می‌دهند که آب آشامیدنی قلیایی تأثیرات سلامت بخش ویژه‌ای از قبیل پیشگیری از سرطان دارد.
